Οι 27 προτάσεις του ΕΒΕΘ για τον νέο αναπτυξιακό νόμο

Στην επιστολή του προς τον κ. Λαμπριανίδη, το ΕΒΕΘ επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι ο νέος αναπτυξιακός νόμος «έρχεται σε μια περίοδο βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά αποβιομηχανοποίησης, ανεργίας και υποαπασχόλησης, καθώς και από αύξηση του ποσοστού των ζημιογόνων επιχειρήσεων». Ως εκ τούτου, θεωρεί ότι «ο νέος αναπτυξιακός νόμος θα πρέπει να εστιάζει στα πραγματικά προβλήματα και να ενθαρρύνει την πραγματική ανάπτυξη, υιοθετώντας βιώσιμα αναπτυξιακά έργα και αξιοποιώντας πόρους με στόχο την ανάκαμψη της εθνικής οικονομίας».

Σύμφωνα με το ΕΒΕΘ, «η αποτελεσματική εφαρμογή ενός αναπτυξιακού νόμου θα πρέπει να περιλαμβάνει τη στήριξη της εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, ως βασικής προτεραιότητας, σε όλα τα πεδία και τις κατηγορίες επενδύσεων που περιέχονται σε αυτόν. Οφείλει ταυτόχρονα να εστιάσει στην καινοτομία, στην υψηλή τεχνολογία, στην ενθάρρυνση των νεοφυών επιχειρήσεων, στην περιφερειακή διάσταση της χώρας, με τις ιδιαιτερότητές της, καθώς και στη χρήση επιπλέον χρηματοδοτικών εργαλείων, δεδομένου ότι, με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα δεδομένα, πλήθος εγκεκριμένων έργων βρίσκονται σε αδράνεια λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης, τόσο ιδιωτικής, όσο και της αναλογούσης δημόσιας ενίσχυσης».

Το ΕΒΕΘ υπογραμμίζει ακόμη ότι «ο επενδυτικός νόμος πρέπει να ανταποκρίνεται στη φιλοσοφία της βελτίωσης της απόδοσης, με ίσους όρους και ευκαιρίες, στην απλούστευση των διαδικασιών, στο ελάχιστο της γραφειοκρατίας και πάνω από όλα στη γρήγορη και άρτια αξιολόγηση των υποβαλλομένων επενδυτικών προτάσεων. Θα πρέπει, επίσης να ενθαρρύνει την ίδρυση νέων μικρών επιχειρήσεων, να δίνει προτεραιότητα στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, στην περιφερειακή συνοχή, στην έρευνα και στην καινοτομία, στην ανάπτυξη δικτύων και συνεργειών, καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος».

Οι απόψεις και οι προτάσεις του ΕΒΕΘ σχετικά με τον επικείμενο νέο αναπτυξιακό νόμο συμπυκνώνονται σε 27 σημεία τα οποία κωδικοποιούνται ως ακολούθως:

1. Εμπροσθοβαρής εφαρμογή του Νόμου με έναρξη επιλεξιμότητας δαπανών, από 1/7/2014, ώστε να καλυφθεί το κενό που έχει προκύψει από τον Μάρτιο του 2014, οπότε και έπαψαν να γίνονται αποδεκτές προς αξιολόγηση νέες επενδυτικές προτάσεις στο πλαίσιο του μέχρι σήμερα ισχύοντος νόμου.

2. Αναθεώρηση και αναδιανομή των ποσοστών περιφερειακών ενισχύσεων, με βάση και το νέο χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2014, ώστε να εναρμονίζονται με τις συνθήκες κρίσης της ελληνικής οικονομίας και τις τοπικές-περιφερειακές συνέπειες αυτής.

3. Προσαρμογή της έκτασης και του τρόπου ενίσχυσης του επενδυτικού σχεδίου στο μέγεθος της επιχείρησης. Διατήρηση του κινήτρου της επιχορήγησης κεφαλαίου - επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης παράλληλα με αυτό της φορολογικής απαλλαγής. Το κίνητρο της επιχορήγησης θα μπορούσε να είναι περισσότερο ισχυρό για τις μικρές επιχειρήσεις και βαθμιαία λιγότερο ισχυρό για τις μεσαίες και τις μεγάλες.

4. Στην περίπτωση που η επιχείρηση επιθυμεί να κάνει χρήση μόνο του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής, η όλη διαδικασία υποβολής - αξιολόγησης - έγκρισης του επενδυτικού σχεδίου θα πρέπει να είναι απλούστερη σε σχέση με αυτήν που απαιτείται στις περιπτώσεις επιχορήγησης κεφαλαίου - επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης.

5. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής, που εμφανίζεται ως αφορολόγητο αποθεματικό, θα πρέπει να είναι, ως ποσοστό του συνολικού ποσού της επένδυσης, τουλάχιστον ίσο εάν όχι μεγαλύτερο αυτού που προβλέπεται στην περίπτωση που γίνεται χρήσης του κινήτρου της επιχορήγησης.

6. Το σχηματισθέν αφορολόγητο αποθεματικό θα πρέπει να κεφαλαιοποιείται υποχρεωτικά εντός τριετίας ή πενταετίας, χωρίς επιπλέον φορολογική επιβάρυνση.

7. Η επιχείρηση θα πρέπει να έχει το δικαίωμα έναρξης του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής κατά το πρώτο έτος από την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου και όχι κατά το 1/3 στο πρώτο έτος και κατά τα 2/3 στο δεύτερο, όπως προβλέπεται στον ισχύοντα νόμο.

8. Υιοθέτηση επιπλέον μορφών χρηματοδότησης επενδύσεων και χρήση σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων, με τη δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας και τη συμμετοχή των λοιπών υφιστάμενων δομών, οι οποίες θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη εμπλοκή στην υλοποίηση εντεταγμένων έργων (π.χ. το ΕΤΕΑΝ, ο Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων κ.λπ.).

9. Αποσύνδεση της μοριοδότησης από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η αξιολόγηση ενός επενδυτικού σχεδίου με βάση και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε στρεβλώσεις που θέτουν σε κίνδυνο τον αναπτυξιακό χαρακτήρα της επένδυσης. Είναι άλλωστε προφανές ότι μια επιτυχημένη επένδυση δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας είτε άμεσα, είτε έμμεσα.

10. Προτεραιότητα και αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων για εξωστρεφείς επιχειρήσεις και επενδύσεις, που στόχο έχουν την ενίσχυση εξαγωγών. Θα πρέπει να προβλεφθεί, μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης, αντίστοιχο κριτήριο με σημαντική συμμετοχή στη συνολική βαθμολογία της επενδυτικής πρότασης.

11. Προσέλκυση επενδύσεων και για επαναλειτουργία μονάδων που έχουν παύσει κάθε δραστηριότητα, καθώς και επιχειρήσεων οι οποίες βρίσκονται σε καθεστώς πτώχευσης ή τεκμηριωμένα βαίνουν προς αυτό. Στην περίπτωση αυτή, θα ήταν επιθυμητή η διευκόλυνση προσέλκυσης στρατηγικού επενδυτή.

12. Υιοθέτηση κινήτρων για την αξιοποίηση, από νέες επιχειρήσεις, υφισταμένων εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών - βιοτεχνικών κτιρίων επιχειρήσεων που έχουν παύσει τη δραστηριότητά τους. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα που θα επιταχύνουν και διευκολύνουν τη μεταβίβαση των εν λόγω κτιρίων από τα τραπεζικά ιδρύματα, στα οποία πολλά από αυτά είναι ενεχυριασμένα, στους ενδιαφερόμενους επενδυτές.

13. Μείωση των ποσοστών ίδιας συμμετοχής για start up επιχειρήσεις, για υφιστάμενες νέες επιχειρήσεις (μέχρι δυο πλήρεις διαχειριστικές χρήσεις) και σύνδεση - εναρμόνιση του ποσοστού με τη συμμετοχή της περιφέρειας στο ΑΕΠ (κατάργηση του οριζόντιου ποσοστού τεκμηρίωσης της ιδίας συμμετοχής). Επίσης, για υφιστάμενες εν λειτουργία επιχειρήσεις, προτείνεται η τεκμηρίωση της ιδίας συμμετοχής και μέσω των αποθεμάτων, όπως αποτυπώνεται στις λογιστικές καταστάσεις, καθώς επίσης και με τραπεζική εγγύηση έναντι των λειτουργικών κερδών της επιχείρησης. Τέλος, προτείνεται η ενίσχυση, μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης, των κεφαλαίων εξωτερικού τα οποία τεκμηριωμένα θα διατεθούν στην επένδυση.

14. Υιοθέτηση πρόσθετων φορολογικών και λοιπών κινήτρων επενδύσεων. Προτείνεται η επιδότηση αποκλειστικά και μόνο των ασφαλιστικών εισφορών της επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων και των εργοδοτικών, για κάθε νέα θέση εργασίας που δημιουργεί η επένδυση, με προτεραιότητα επιλογής τους ανέργους έως 30 ετών και για χρονικό διάστημα 3 ετών από την ημέρα ολοκλήρωσης της επένδυσης. Ειδικά για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, προτείνεται η δαπάνη που αφορά το σύνολο του μισθολογικού κόστους να καλύπτεται εξ ολοκλήρου, ως ποσοστό του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού της επενδυτικής πρότασης.

15. Υποστήριξη συνεργασιών, συνεργειών καθώς και συστάδων επιχειρήσεων (clusters), με τη συμμετοχή συλλογικών φορέων, επιστημονικών δομών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πιστοποιημένων δομών έρευνας και τεχνολογίας κ.λπ. Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει και στον υφιστάμενο Αναπτυξιακό Νόμο που όμως δεν εφαρμόστηκε επιτυχώς.

16. Κίνητρα αξιοποίησης χρηματοδοτικών μισθώσεων (leasing) για εκσυγχρονισμό εξοπλισμού και κτιριακών εγκαταστάσεων.

17. Επιτάχυνση διαδικασιών έκδοσης των απαραίτητων αδειών (πολεοδομικών, βιομηχανικών κ.λπ.) για τα εντεταγμένα έργα, έτσι ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις, τόσο στην υλοποίηση των έργων, όσο και στις διαδικασίες ελέγχων και αποδέσμευσης των σχετικών ενισχύσεων. Προτείνεται η λειτουργία Υπηρεσίας μιας Στάσης, σε κάθε Περιφέρεια, για την αδειοδότηση έργων και επιχειρήσεων προϋπολογισμού άνω του 1,5 εκατομμυρίων ευρώ και με 25 τουλάχιστον εργαζόμενους.

18. Είναι σκόπιμο να προστεθούν δραστηριότητες σχετικές με τον ιατρικό - ιαματικό τουρισμό, τη δημιουργία συνεδριακών κέντρων, με τη δέσμευση να πληρούν τις προϋποθέσεις λειτουργίας που τίθενται από διεθνείς οργανισμούς (π.χ. UFI), τη δημιουργία και λειτουργία μαρίνων σκαφών κ.λπ.

19. Σε ό,τι αφορά ειδικά τον τουρισμό, προτείνεται η δυνατότητα υποβολής επενδυτικών σχεδίων εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής, μετά την παρέλευση τετραετίας από την ολοκλήρωση τυχόν προηγούμενου ανάλογου επενδυτικού σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση, ως ημερομηνία ολοκλήρωσης θα πρέπει να θεωρείται η ημερομηνία της έκθεσης του οργάνου ελέγχου, η οποία επιβεβαιώνει την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου, διότι σε πολλές περιπτώσεις η χρονική απόσταση μέχρι και την έκδοση του σχετικού ΦΕΚ μπορεί να φτάνει και το ένα έτος.

20. Υιοθέτηση κινήτρων σχετικών με την ανάπτυξη νέων καινοτομικών προϊόντων, μέσω της αξιοποίησης αποτελεσμάτων ερευνητικών φορέων ή της δημιουργίας τμήματος έρευνας και ανάπτυξης εντός της επιχείρησης. Μεταξύ των σχετικών επιλέξιμων δαπανών θα πρέπει να περιλαμβάνονται δαπάνες προσωπικού, δικτύωσης, μεταφοράς τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, κατοχύρωσης - αξιοποίησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (πατεντών) κ.λπ.

21. Προσθήκη κατηγορίας επιλέξιμων δαπανών που να αφορούν ενέργειες όπως εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού, επανασχεδιασμό εταιρικής ταυτότητας, εκπόνηση ειδικών μελετών (έρευνες αγοράς, πλάνου marketing, επιχειρησιακού ανασχεδιασμού κ.λπ.), καθώς και συμμετοχή της επιχείρησης σε εκθέσεις εξωτερικού. Με τον τρόπο αυτό ενθαρρύνεται η εξωστρέφεια της επιχείρησης και ενισχύεται η αναλογούσα σχετική δαπάνη.

22. Προτείνεται η υποβολή επενδυτικών προτάσεων καθ' όλη την διάρκεια του έτους και η αξιολόγησή τους σε τέσσερις διακριτές περιόδους.

23. Η Γενική Δ/νση Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου προτείνεται ως αρμόδια για τη σύνταξη Οδηγού με πρότυπα εύλογου κόστους για τον έλεγχο των επενδύσεων. Ο εν λόγω Οδηγός θα πρέπει να περιλαμβάνει συνήθεις κτιριακές εργασίες ανέγερσης και εκσυγχρονισμού, πρότυπα γραμμών παραγωγής στη μεταποίηση (π.χ. γραμμή παραγωγής ελαιουργείων) και τιμές κατασκευής τυποποιημένων θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων, ενώ θα συμπεριλαμβάνει οδηγίες για την αντιμετώπιση και των περιπτώσεων ιδιοκατασκευής παγίων και ειδικών κατασκευών, όπου αυτό είναι δυνατό. Σε εξειδικευμένες περιπτώσεις, για τις οποίες η αρμόδια υπηρεσία στερείται την ανάλογη τεχνογνωσία, θα πρέπει να δύναται αυτή να ζητεί, από άλλες αρμόδιες για το αντικείμενο υπηρεσίες, σχετική γνωμοδότηση, η οποία θα πρέπει να χορηγείται εντός μικρού χρονικού διαστήματος, που δεν θα υπερβαίνει τις 10-15 ημέρες, από τη λήψη του ερωτήματος ή να ζητείται από τον επενδυτή πραγματογνωμοσύνη από επίσημους φορείς (π.χ. Τεχνικό Επιμελητήριο, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα κ.λπ.)

24. Το Εθνικό Μητρώο Αξιολογητών - Ελεγκτών θα πρέπει να περιλαμβάνει: συστηματική και διαρκή, εξ αποστάσεως, εκπαίδευση των μελών του, τυποποίηση και πιστοποίηση των διαδικασιών αξιολόγησης και ελέγχου, καθιέρωση Οδηγού Δεοντολογίας, ετήσια διαγωνιστική διαδικασία εγγραφής νέων μελών στα μητρώα, διαρκή αξιολόγηση των εγγεγραμμένων μελών των μητρώων και καθιέρωση συστήματος βαθμολόγησης - μοριοδότησης, ανεξάρτητη αρχή εσωτερικού ελέγχου, τόσο των επιδόσεων των δύο Μητρώων, όσο και της εφαρμογής του επενδυτικού νόμου.

25. Δημιουργία μελετητικών ομάδων με σκοπό την ex-post ανάλυση του αντίκτυπου που έχει η συμμετοχή της εκάστοτε επιχείρησης στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο:

• Άμεσος αντίκτυπος - οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης: καταγραφή του κύκλου εργασιών, θέσεων απασχόλησης, αποτελεσμάτων χρήσης, ύψους δαπανών που επενδύονται σε έρευνα και καινοτομία κ.τ.λ.

• Έμμεσος αντίκτυπος - ποιοτικά χαρακτηριστικά της επιχείρησης: βαθμός εξωστρέφειας, δείκτης τεχνολογικής ωριμότητας της παραγωγικής διαδικασίας, περιβαλλοντικό αποτύπωμα κ.τ.λ.

• Επαγόμενος αντίκτυπος - γενικότερη επίδραση στην τοπική οικονομία: προέλευση προμηθευτών (ιδιαίτερα όσον αφορά τις δαπάνες που υπάγονται στο καθεστώς του νέου Αναπτυξιακού Νόμου), δημιουργία συνεργειών με τοπικές επιχειρήσεις κ.τ.λ.

Η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων όπου θα καταγράφονται τα ανωτέρω ευρήματα, θα μπορούσε να αποτελέσει εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τον μελλοντικό στρατηγικό σχεδιασμό και την αποτελεσματικότερη απορρόφηση των ευεργετημάτων του Αναπτυξιακού Νόμου.

26. Τα απαιτούμενα έγγραφα, πιστοποιητικά, βεβαιώσεις κ.λπ. που απαιτούνται, σύμφωνα με τον υφιστάμενο νόμο, για την υποβολή αλλά και την παρακολούθηση του κάθε επενδυτικού σχεδίου θα πρέπει να περιοριστούν στα απολύτως αναγκαία, με παράλληλη απλούστευση των σχετικών διαδικασιών, ώστε να ελαφρυνθούν οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις από ένα σοβαρό διαχειριστικό βάρος.

27. Σε ό,τι αφορά ειδικά την περιοχή της Μακεδονίας - Θράκης, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά ολοκλήρωσης έργων που εντάχθηκαν στον υφιστάμενο Αναπτυξιακό Νόμο, προτείνεται η ενίσχυση του ρόλου της Επιχειρησιακής Μονάδας Ανάπτυξης (ΕΜΑ) του πρώην Υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης, καθώς και η περαιτέρω ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση του στελεχιακού δυναμικού της εν λόγω Υπηρεσίας. Εναλλακτικά, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο της ανάθεσης των σχετικών αρμοδιοτήτων σε μονάδες με υψηλότερη επιχειρησιακή δυναμικότητα όπως ο ΕΦΕΠΑΕ και οι συνδεδεμένοι με αυτόν φορείς.