Αλαλούμ με πρόωρες και κατώτατες συντάξεις

Περισσότερα θολά σημεία που δημιουργούν σύγχυση στους χιλιάδες ασφαλισμένους που αναμένουν τις αποφάσεις του υπουργείου Εργασίας για να λάβουν τη σύνταξή τους, περιλαμβάνει η πρώτη εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας.

Πρόκειται για την πρώτη εγκύκλιο βάσει της οποίας ανοίγει ο δρόμος για την επέλαση των ανατροπών που προβλέπει το τρίτο μνημόνιο, όπως αυτό ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2015, και αφορούν αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για τις πρόωρες και στο ύψος των κατώτατων συντάξεων.

Μάλιστα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η εγκύκλιος αυτή θα επιτείνει το κομφούζιο που επικρατεί ήδη στα ασφαλιστικά ταμεία για τον τρόπο αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, προκειμένου από το 2022 και μετά κανείς ασφαλισμένος να μη συνταξιοδοτείται πριν από τη συμπλήρωση των 67 ετών, ή των 62 με 40 χρόνια ασφάλισης.

Θολό είναι το τοπίο και αναφορικά με το ποιοι τελικά εξαιρούνται από τις παραπάνω αυξήσεις, διατηρώντας το δικαίωμα για πρόωρη συνταξιοδότηση, ενώ παρά την έκδοση της πρώτης εγκυκλίου από το υπουργείο Εργασίας, σε εφαρμογή του μνημονίου, παραμένουν οι ασάφειες για το ποιοι ασφαλισμένοι υπάγονται υποχρεωτικά στον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων.

Το μόνο ξεκάθαρο είναι ότι όσοι συνταξιοδοτηθούν από την 1η Ιουλίου 2015 και μετά, εάν δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος ηλικίας, θα λάβουν μόνο το ποσό της σύνταξης που αναλογεί στο ύψος των εισφορών που έχουν καταβάλει, χωρίς την κρατικά χρηματοδοτούμενη κατώτατη σύνταξη.

Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους, ή όποιου έτους ισχύει κάθε φορά ως γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (ο νόμος 3863 του 2010, νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αυτόματης αύξησης των γενικών ορίων και πάνω από τα 67, από το 2021 και ανά τρία χρόνια βάσει του προσδόκιμου ζωής), ο δικαιούχος θα λαμβάνει το εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο όριο συντάξεων. Οι αλλαγές αυτές ακουμπούν εν δυνάμει τουλάχιστον 500.000 ασφαλισμένους με τα κατώτατα όρια που εκτιμάται ότι θα συνταξιοδοτηθούν τα επόμενα 15 έτη. Μεγάλοι χαμένοι είναι επίσης όσοι έχουν διαδοχική ασφάλιση και λίγα ένσημα στον συμμετέχοντα φορέα, με συνέπεια το εν λόγω τμήμα να υπολογίζεται με τα κατώτατα όρια.

Με τη νέα εγκύκλιο προβλέπεται επίσης ότι όσων η συνταξιοδότηση λόγω γήρατος ή αναπηρίας αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά, ανεξάρτητα από το εάν το δικαίωμα συνταξιοδότησης είχε θεμελιωθεί νωρίτερα ή όχι, αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης και θα γίνει με βάσει το άρθρο 4 του νόμου 3863/2010.

Στην πράξη, όσοι έχουν υπαχθεί για πρώτη φορά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο έως και 31.12.2010 και υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης για σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας από την 1η Ιανουαρίου 2015 δικαιούνται:

α) Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 31.12.2010, το οποίο υπολογίζεται με βάση τα ποσοστά και τις συντάξιμες αποδοχές ή ασφαλιστικές κατηγορίες ή τα οριζόμενα κατ' έτος ποσά συντάξεων, όπως ισχύουν κατά τον χρόνο συνταξιοδότησης και όπως προβλέπονται για κάθε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο από γενικές ή καταστατικές διατάξεις που εξακολουθούν να ισχύουν. Για το διάστημα αυτό, η κατώτατη σύνταξη υπολογίζεται στα 486 ευρώ.

β) Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους από 1.1.2011 έως την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους. Η κατώτατη σύνταξη ορίζεται βάσει της νέας εγκυκλίου Χαϊκάλη στα 392 ευρώ.

Σύγχυση προκαλεί βέβαια η επόμενη παράγραφος της εγκυκλίου, σύμφωνα με την οποία τα ποσά κατώτατων ορίων σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, που καταβάλλονται από τους οργανισμούς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, διατηρούνται μέχρι και 31.12.2021 στο ύψος που ισχύει την 31.7.2015.

Η σύγχυση έγκειται στο γεγονός ότι η εγκύκλιος Χαϊκάλη που προβλέπει τη μείωση των κατώτατων συντάξεων για τα έτη ασφάλισης από το 2011 και μετά, εκδόθηκε στις 14 Αυγούστου 2015, δηλαδή μετά τις 31 Ιουλίου του ίδιου έτους που ορίζει ο νόμος και κατά συνέπεια και η εγκύκλιος. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο θα διευκρινίζει ότι στην πράξη "παγωμένα" θα παραμείνουν και τα δύο ποσά των κατώτατων συντάξεων που αντιστοιχούν στα έτη ασφάλισης πριν από το 2010 (486 ευρώ) και από το 2011 και μετά (392 ευρώ).

Στην επίμαχη εγκύκλιο αναφέρεται και η διάταξη που οδηγεί σε σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης, χωρίς να αποσαφηνίζεται το αλαλούμ για το ποιος από τους δύο πίνακες που υπάρχουν στο μνημόνιο "κουμπώνει" ανά κατηγορία ασφαλισμένων. Η λύση αναμένεται να δοθεί με νέα εγκύκλιο που θα υπογραφεί εντός της επόμενης εβδομάδας, καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας φαίνεται να έχουν καταλήξει σε πρόταση με την οποία ξεκαθαρίζει το τοπίο.

Από τις αυξήσεις των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης εξαιρούνται οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα καθώς και οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων. Και σε αυτό το σημείο μάλιστα, υπάρχουν σημαντικές "παγίδες" καθώς δεν εξαιρούνται για παράδειγμα οι άνδρες ασφαλισμένοι στον ιδιωτικό τομέα, με ανίκανα για βιοποριστική εργασία τέκνα, παρότι η αντίστοιχη διάταξη για το δημόσιο τους εξαιρεί.