Επιβεβαίωσε την αξιολόγηση της Ελλάδας η Moody's

Η Moody's επιβεβαίωσε την πιστοληπτική αξιολόγηση Caa3 και αναβάθμισε τις προοπτικές σε σταθερές από αρνητικές, ολοκληρώνοντας την αξιολόγηση που ξεκίνησε την πρώτη Ιουλίου. 

Βασικός λόγος επιβεβαίωσης της αξιολόγησης είναι η έγκριση του τρίτου προγράμματος και το γεγονός ότι έχει προκύψει πολιτικός σχηματισμός που είναι κάπως πιο υποστηρικτικός από τους προκατόχους του στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που απαιτεί το πρόγραμμα. 

Ωστόσο, η αξιολόγηση Caa3 συνεχίζει να συνυπολογίζει υψηλό ρίσκο εκτέλεσης δεδομένης της αδυναμίας των θεσμών στη χώρα και του φτωχού ιστορικού στην υλοποίηση των όρων της χρηματοδοτικής βοήθειας. 

Το σταθερό outlook αντανακλά την άποψη της Moody's ότι τα ρίσκα για τους πιστωτές είναι πλέον σχετικά ισορροπημένα δεδομένου ότι οι πρόσφατες εκλογές έχουν οδηγήσει, για πρώτη φορά από το 2010 σε ευρεία εκπροσώπηση στη βουλή κομμάτων που έχουν στηρίξει το τρίτο πακέτο διάσωσης. 

Η λογική

Η συφωνία για τριετές πρόγραμμα στήριξης ύψους 86 δισ. ευρώ με χρηματοδότηση από τον ESM μειώνει το ρίσκο χρεοκοπίας επί των ομολόγων που βρίσκονται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, εάν υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις που αποτελούν προαπαιτούμενα της βοήθειας. Η συμφωνία θα επιτρέψει επίσης την δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών έως τα τέλη του έτους. 

Το μνημόνιο που συνοδεύει το πρόγραμμα είναι πολύ λεπτομερές. Οπως και τα προηγούμενα προγράμματα, περιέχει μια σειρά μεταρρυθμίσεων που πρέπει να υλοποιήσει η κυβέρνηση προτού υπάρξει εκταμίευση μελλοντικών δόσεων.

Οι μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν μέτρα δημοσιονομικής σύγκλισης όπως η βελτίωση της συλλογής φόρων, υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές και μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα και το σύστημα πρόνοιας, καθώς και σημαντικές δομικές μεταρρυθμίσεις όπως τα βήματα απελευθέρωσης στην αγορά προϊόντων και η αναμόρφωση του πτωχευτικού κώδικα. 

Δύσκολοι οι στόχοι του προγράμματος

Η συμφωνία για το τρίτο πρόγραμμα μειώνει το ρίσκο χρεοκοπίας όσο συνεχίζουν να υλοποιούνται οι μεταρρυθμίσεις και επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί και αναπτυξιακοί στόχοι. Ωστόσο, ενώ ο οίκος πιστεύει ότι οι μακροοικονομικές και δημοσιονομικές υποθέσεις του τρίτου προγράμματος είναι πιο ρεαλιστικές από τα προηγούμενα, είναι δύσκολο να επιτευχθούν μεσοπρόθεσμα. 

Στο τρίτο πρόγραμμα υπάρχει εκτίμηση για ήπια επιστροφή στην ανάπτυξη με ύφεση 2,3% το 2015 και 1,3% το 2016, που ευθυγραμμίζεται με τις εκτιμήσεις της Moody's. Ομως οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας παραμένουν εύθραυστες και κάτω από το 2,7% που προβλέπει το πρόγραμμα. 

Οι στόχοι για πρωτογενές έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ εφέτος και μικρό πλεόνασμα 0,5% το 2016 είναι εφικτοί. Ομως η διατήρηση πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια δύσκολα θα επιτευχθεί. Σε γενικές γραμμές, η αδύναμη κατάσταση της οικονομίας και οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις που συνδέονται με τη συνεχιζόμενη λιτότητα θα συνεχίσουν να αυξάνουν τους κινδύνους στην υλοποίηση του προγράμματος. 

Η συζήτηση για το χρέος

Ως εκ τούτου, η ικανότητα της Ελλάδας να συνεχίσει να λαμβάνει τη ρευστότητα που χρειάζεται για να καλύψει τις ομολογιακές της υποχρεώσεις προς το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα θα εξαρτηθεί τελικά από την προθυμία των δανειστών να επιδεικνύουν ευελιξία κατά καιρούς. Ειδικότερα, θα εξαρτηθεί από την προθυμία τους να συμφωνήσουν σε μιας μορφής ελάφρυνση χρέους που χρειάζεται η Ελλάδα για να γίνει βιώσιμο. Η Moody's περιμένει μια τέτοια συζήτηση μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.

Η συζήτηση για το χρέος θα επικεντρωθεί σε επαναπροσδιορισμό του χρέους του επίσημου τομέα με επέκταση των ωριμάνσεων και μείωση των επιτοκίων. Σε αυτή τη φάση, η Moody's εκτιμά ότι το ρίσκο γιασ το χρέος στα χέρια του ιδιωτικού τομέα είναι περιορισμένο, δεδομένης της επιθυμίας των δανειστών να επανακτήσει η Ελλάδα πρόσβαση στις αγορές.

Καλύτερη η σύνθεση της Βουλής

Η Moody's εκτιμά ότι το πολιτικό περιβάλλον μετά τις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου είναι κάπως πιο υποστηρικτικό στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η κρίση το 2010, το τρέχον πρόγραμμα έχει τη στήριξη των δυο μεγαλύτερων κομμάτων της Βουλής -του ΣΥΡΙΖΑ (145 βουλευτές) και της ΝΔ (75 βουλευτές)- κάτι που δείχνει ότι το ρίσκο για εμπόδια στην υλοποίηση του προγράμματος έχει μειωθεί, καθώς 267 βουλευτές από τους 300 στηρίζουν το πρόγραμμα, μεταξύ των οποίων το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων. Επίσης η Λαϊκή Ενότητα που τάσσεται υπέρ της εξόδου από το ευρώ, δεν έπιασε το όριο του 3% και δεν εκπροσωπείται στη Βουλή.

Ωστόσο, η Moody's συνεχίζει να εκτιμά ότι η υλοποίηση του προγράμματος έχει μεγάλα και συνεχή ρίσκα δεδομένης της μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής δυσφορίας, των αδύναμων θεσμών στη χώρα και του φτωχού ιστορικού στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.  

Τι μπορεί να μετακινήσει την αξιολόγηση

Η Moody's υπογραμμίζει ότι θα προχωρήσει σε υποβάθμιση του αξιόχρεου σε περίπτωση που σταματήσουν να υφίστανται οι συνθήκες που επιτρέπουν την υλοποίηση του προγράμματος. Επί παραδείγματι, εάν η ανάκαμψη είναι σημαντικά χαμηλότερη από ότι αναμένεται, εάν δεν συμφωνήσει η Αθήνα με τις απαιτήσεις των δανειστών ή εάν προκύψουν ευρύτερες πολιτικές ή κοινωνικές εντάσεις που θα υπονομεύσουν τη στήριξη προς το πρόγραμμα. 

Αν αι δεν είναι πιθανό βραχυπρόθεσμα λόγω του πτωτικού ρίσκου, η Moody's επισημαίνει ότι θα αναβάθμιζε την Ελλάδα σε περίπτωση επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής προσαρμογής, διατηρήσιμης ανάπτυξης και πρωτογενών πλεονασμάτων που θα στήριζαν τη μείωση στα επίπεδα χρέους και τρίτον, περισσότερη σιγουριά και ορατότητα για την εξωγενή στήριξη και το πολιτικό περιβάλλον.