Αγώνας δρόμου για την πάταξη της ανασφάλιστης εργασίας

Η πάταξη της ανασφάλιστης και αδήλωτης εργασίας αναμένεται να αποτελέσει μία από τις πλέον ισχυρές άμυνες της νέας κυβέρνησης, με στόχο την αύξηση των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων.

Το τρίτο Μνημόνιο προβλέπει ξεκάθαρα την ανάγκη αναδιάρθρωσης των ελεγκτικών μηχανισμών, κυρίως του ΣΕΠΕ το οποίο υπολειτουργεί, ενώ παρότι τα πρόστιμα έχουν αυξηθεί, οι έλεγχοι έχουν ατονήσει, καθώς μειώνεται συνεχώς λόγω συνταξιοδοτήσεων το προσωπικό, ενώ πολλοί εργαζόμενοι-ελεγκτές έχουν αποσπαστεί στις διαχειριστικές αρχές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, λόγω των οικονομικών προβλημάτων, πολλές είναι οι καταγγελίες για έλλειψη βενζίνης, με αποτέλεσμα τα αυτοκίνητα των ελεγκτών να παραμένουν ακινητοποιημένα και οι έλεγχοι να μην πραγματοποιούνται...

Η αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία λειτουργεί στην Ελλάδα ως μια δευτερεύουσα, εξίσου ισχυρή και πλήρως ανταγωνιστική αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα η χώρα μας να παρουσιάζει διαχρονικά ένα από τα υψηλότερα ποσοστά σ' αυτή την κατηγορία μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.

Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σημαντικά στη διάρκεια της κρίσης, παρά το τυπικά αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο, καθώς οι έλεγχοι περιορίστηκαν, έγιναν δειγματοληπτικοί και πλέον δεν αφορούν ούτε το σύνολο των επιχειρήσεων, ούτε το σύνολο των κλάδων.

Το 2013 σε έκθεσή του το ΔΝΤ παρατηρούσε ότι οι Ελληνες εργοδότες επιλέγουν την αδήλωτη εργασία, παρά τα υψηλά πρόστιμα και τις αυστηρές κυρώσεις, επειδή σε βάθος χρόνου αυτή η επιλογή τούς κοστίζει φθηνότερα, λόγω των αραιών ελέγχων και του μικρού πρακτικά κινδύνου τιμωρίας.

Οι ειδικοί διαπιστώνουν ότι η μείωση της καταγεγραμμένης αδήλωτης εργασίας από 31,73% το 2013 σε 4,56% το 2014, ήτοι κατά 27 ποσοστιαίες μονάδες, συνδυάζεται με την αλματώδη αύξηση της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης, καθώς πολλές επιχειρήσεις προκειμένου να αποφύγουν τα υψηλά πρόστιμα, προβαίνουν μεν στη δήλωση των εργαζομένων, αλλά δεν δηλώνουν τις πραγματικές ώρες εργασίας και συνακολούθως, τις καταβλητέες αποδοχές, με σοβαρότατες συνέπειες και στα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο, μόνο το ΙΚΑ χάνει περί τα 5 δισ. ευρώ από την ανασφάλιστη εργασία.

Σύμφωνα με το ILO, βέβαια, στην Ελλάδα την εποχή των μνημονίων, η επίσημα καταγεγραμμένη αδήλωτη εργασία από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές εκτοξεύεται από το 29,7% λίγο πριν από το 2010, στο 40,5% στα τέλη του 2013, για να περιοριστεί στο 25% στα τέλη του 2014. Για το τρέχον έτος, τα επίσημα στοιχεία από το επιχειρησιακό σχέδιο «Αρτεμις» του υπουργείου Εργασίας δείχνουν ότι η αδήλωτη εργασία κινείται σε ποσοστά της τάξης του 21,21% τον Μάρτιο του 2015, υπονομεύοντας εργαζομένους, ασφαλιστικά ταμεία και υγιείς επιχειρήσεις.

Στο 3ο μνημόνιο, όπως και στα προηγούμενα, η αναδιάρθρωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας αλλά και η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου καταπολέμησης της ανασφάλιστης εργασίας διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια αύξησης του ανταγωνισμού, αύξησης των εσόδων των Ταμείων και προστασίας των εισοδημάτων των εργαζομένων.

Το προηγούμενο διάστημα η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας αποφάσισε τη συγκρότηση ειδικών κλιμακίων ελέγχου στο ΙΚΑ, για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και της ανασφάλιστης εργασίας. Τα συνεργεία ελέγχου θα διαθέτουν τουλάχιστον τρεις υπαλλήλους, ώστε να διασφαλίζεται η αρτιότητα των ελέγχων και θα αποτελούνται από υπαλλήλους των περιφερειακών υποκαταστημάτων του Ιδρύματος. Η δράση τους θα αναπτύσσεται σε όλη την επικράτεια της χώρας, εκτός από την περιοχή στην οποία υπάγεται το υποκατάστημα του ΙΚΑ στο οποίο υπηρετούν.

Οι γεωγραφικές περιοχές στις οποίες θα διενεργούνται οι έλεγχοι καθορίζονται με βάση κριτήρια επικινδυνότητας, όπως: α) Περιοχές με ένταση απασχόλησης στα τουριστικά και επισιτιστικά επαγγέλματα. β) Περιοχές όπου λόγω της διοικητικής αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών του Ιδρύματος δεν λειτουργούν πλέον ελεγκτικές υπηρεσίες του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (Ασφαλιστικές Περιοχές Παραρτημάτων και Υποκαταστημάτων που τελούν υπό καθεστώς αναστολής λειτουργίας). γ) Ασφαλιστικές Περιοχές Υποκαταστημάτων για τα οποία παρατηρείται υστέρηση στην καταβολή τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών σε σχέση με την περίοδο 2011-2013.