Ασφαλιστικό: Μνημόνιο Vs Πρόγραμμα Κουμουνδούρου

Χωρίς να ανοίγει τα χαρτιά του για την επερχόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση, με κενά όσον αφορά τις δεσμεύσεις που το 3ο Μνημόνιο προβλέπει για τον Οκτώβριο ή ακόμη και τον Σεπτέμβριο, αλλά και ισοδύναμα που κατά την προηγούμενη διαπραγμάτευση είχε απορρίψει κατηγορηματικά η πλευρά των δανειστών παρουσιάστηκαν χθες, οι βασικές αρχές του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ για το ασφαλιστικό.

Μάλιστα, πολλοί ήταν αυτοί που αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση των προτάσεων επεσήμαναν ότι αυτά που δεν κατάφερε να περάσει για το ασφαλιστικό από την τρόικα των δανειστών κατά τη διάρκεια της 5μηνης διαπραγμάτευσης που προηγήθηκε της υπογραφής του 3ου Μνημονίου, φιλοδοξεί να τα εφαρμόσει ως ισοδύναμα μετά τις εκλογές, εφόσον αναλάβει εκ νέου τη διακυβέρνηση της χώρας.

Συγκεκριμένα, στο παράλληλο πρόγραμμά του για το ασφαλιστικό, ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει μεταξύ άλλων, την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών και την πάταξη της εισφοροδιαφυγής από τη μαύρη εργασία, ως ισοδύναμα μέτρα για τη μη εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις.

Πρόκειται για προτάσεις που είχαν κατατεθεί από την ελληνική πλευρά κατά τη διάρκεια της πολύμηνης διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές, και είχαν απορριφθεί, είτε γιατί θεωρήθηκαν... αντιαναπτυξιακά, είτε γιατί η τρόικα έκρινε ότι δεν είναι άμεσης ταμιακής απόδοσης.

Και μάλιστα, ο ΣΥΡΙΖΑ τα θέτει ως ισοδύναμα σε μία από τις βασικές προβλέψεις του Μνημονίου, που δεσμεύει την επόμενη κυβέρνηση, καθώς προβλέπει ότι από τον Οκτώβριο είτε θα εφαρμοστεί η ρήτρα, και κατά συνέπεια οι επικουρικές συντάξεις θα μειωθούν επιπλέον, κατά τουλάχιστον 8%-10%, είτε θα υπάρξουν ισοδύναμα μέτρα, από το ασφαλιστικό, χωρίς όμως δημοσιονομική επιβάρυνση.

Στις βασικές αρχές του νέου προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ, ορίζεται ξεκάθαρα ότι ισοδύναμα της ρήτρας μέτρα, είναι η σταδιακή αύξηση των εργοδοτικών εισφορών ανάλογα με την πορεία της οικονομίας και η πάταξη της ανασφάλιστης εργασίας που μπορεί να φέρει στα ταμεία των ασφαλιστικών ταμείων ποσά ως και 40 δισ. ευρώ ανά έτος δεδομένου ότι η αδήλωτη εργασία εκτιμάται στο 24% του συνόλου του ΑΕΠ της χώρας.

Αν και στη συμφωνία προβλέπεται ξεκάθαρα ότι θα εφαρμοστούν οι μνημονιακοί νόμοι 3863/10, 3865/10 και 4093/12, στο πρόγραμμα αναφέρεται ότι η εφαρμογή τους οδηγεί σε περικοπές συντάξεων, χωρίς να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα του συστήματος και θα καταδικάσει πολλούς συνταξιούχους στη φτώχεια κα την ανέχεια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται υπέρ ενός δημόσιου και καθολικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης με αναδιανεμητικό χαρακτήρα ενώ επισημαίνει ότι η φερεγγυότητα του ασφαλιστικού συστήματος μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο μέσα από τη συνδυασμένη εφαρμογή πολιτικών μείωσης της ανεργίας, θεσμοθέτησης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, την προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις, ενίσχυση της πλήρους απασχόλησης και την καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας.

Αν και σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η πρόταση του πρώην υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου για την επερχόμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, αφορά τη δημιουργία ενός μοναδικού ταμείου, που θα προέλθει από τη συγχώνευση κύριας και επικουρικής ασφάλισης, στο πρόγραμμα αναφέρεται ως υποχρέωση η ενοποίηση όλων ταμείων σε ένα ταμείο κύριας και σε ένα ταμείο επικουρικής ασφάλισης για η «εγγύηση» ότι δεν θα προκύψουν νέες μειώσεις συντάξεων λόγω των ενοποιήσεων.

Οι υποχρεώσεις του Οκτωβρίου

Βάσει του Μνημονίου βέβαια, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει εντός του Οκτωβρίου 2015 να ψηφίσει μια νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, την καθιέρωση στενότερης σύνδεσης μεταξύ εισφορών και παροχών, την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών στους αυτοαπασχολούμενων, με βάση το πραγματικό εισόδημα, κατάργηση εντός τριών ετών όλων των εξαιρέσεων που χρηματοδοτούνται με κρατικούς πόρους και την εναρμόνιση των κανόνων σχετικά με τις εισφορές σε όλα τα ταμεία, με βάση το ΙΚΑ καθώς και την σταδιακή εναρμόνιση των κανόνων για τις συντάξεις του ΟΓΑ με αυτά που ισχύουν στα άλλα ταμεία.

Παράλληλα πρέπει να υπάρξουν οι απαιτούμενες ενέργειες για την σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ για όλους τους συνταξιούχους έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, αρχίζοντας με το ανώτερο 20% των δικαιούχων τον Μάρτιο του 2016.

Το παράλληλο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει την καθιέρωση ενός νέου κοινωνικά δίκαιου ασφαλιστικού συστήματος με καλύτερη ισορροπία μεταξύ των γενεών και εξασφάλιση όλων των συνταξιούχων από τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Ειδικά για την κατάργηση του ΕΚΑΣ, χαρακτηρίζει ως κομβικό σημείο για τη στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων που θα υποστούν τις μειώσεις των συντάξεων από την κατάργηση του ΕΚΑΣ, τη ριζική αναδιαμόρφωση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος ώστε να καλύπτει πλήρως τις παραπάνω κατηγορίες χαμηλοσυνταξιούχων. Παραδέχεται μάλιστα πως η δέσμευση για μείωση των συντάξεων του ΟΓΑ για το μη ανταποδοτικό μέρος τους μπορεί να οδηγήσει σε μειώσεις ακόμα και στις κατώτατες συντάξεις των 360 ευρώ και υποστηρίζει πως η υιοθέτηση ενός τέτοιου μέτρου δεν μπορεί να γίνει χωρίς την διεύρυνση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που θα καλύψει τις απώλειες για αυτή την κατηγορία χαμηλοσυνταξιούχων.

Κριτήρια για τις εισφορές

Ο ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται υπέρ της εφαρμογής εισοδηματικών κριτηρίων για τις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΟΓΑ) επισημαίνοντας ότι μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση εισφορών για τις χαμηλότερες κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων και αύξηση των εισφορών για τα υψηλά εισοδήματα.

Τάσσεται υπέρ και της πλήρους ηλεκτρονικής διασύνδεσης των πληροφοριακών συστημάτων των ασφαλιστικών ταμείων και διασύνδεσή τους με τα ΚΕΠ προκειμένου να επιτευχθεί η ταχύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων, και υποστηρίζει την στόχευση του ΚΕΑΟ σε μεγαλοοφειλέτες μέσα από την αξιοποίηση της λίστας των μεγαλοοφειλετών των ασφαλιστικών ταμείων για την αύξηση των εσόδων τους.

Βάσει του Μνημονίου άλλωστε, εντός του Σεπτεμβρίου, πιθανότατα η υπηρεσιακή κυβέρνηση θα πρέπει να προωθήσει μέτρα ώστε να επιτευχθεί η ολοκλήρωση του συμψηφισμού οφειλών με επιστροφές φόρου και συντάξεων, να ολοκληρωθεί η πρόσβαση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) στους τραπεζικούς λογαριασμούς των οφειλετών και σε στοιχεία του ΤΑΧΙΣ και να δημιουργηθεί βάση δεδομένων για τις οφειλές από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, ενώ εντός Οκτωβρίου θα πρέπει να υπάρξει πλήρης στελέχωση του ΚΕΑΟ, ισχυροποίηση ελεγκτικής ικανότητας του ΙΚΑ και ενίσχυση Μονάδας Μεγάλων Οφειλετών.