Αγωγοί: «Πόδι» στον ΤΑΡ ενδιαφέρεται να βάλει η Τουρκία

«Πολύφερνη» νύφη γίνεται ποσοστό 20% των μετοχών του αγωγού ΤΑΡ, με διεκδικητές τουρκικές και ιταλικές εταιρείες. Τις μετοχές αυτές φέρεται ότι θέλει να πουλήσει η νορβηγική Statoil, ιδρυτική εταιρεία του σχεδίου πριν από 12 χρόνια, η ευρωστία της οποίας ωστόσο έχει πληγεί από το παρατεταμένο χαμηλό στις τιμές του αργού.

Σύμφωνα με πληροφορίες από αρμόδιες κυβερνητικές πηγές της Τουρκίας, η απόκτηση ποσοστού στην εταιρεία του ΤΑΡ αποτελεί ιστορική ευκαιρία για τη χώρα, την οποία και δεν πρέπει να χάσει. Μάλιστα το εκφραζόμενο ενδιαφέρον αφορά στο σύνολο του ποσοστού που προτίθεται να διαθέσει η νορβηγική εταιρεία.

Οριστική απόφαση για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Statoil δεν έχει ληφθεί, λόγω της πολιτικής εκκρεμότητας. Σύμφωνα με αναλυτές, οι κινήσεις της Τουρκίας για τον ΤΑΡ μπορούν να ερμηνευτούν ως διαπραγματευτικός αντιπερισπασμός, με στόχο να πιεστούν οι Ρώσοι στις συζητήσεις με την Τουρκία για τα ανταλλάγματα που θα δώσουν έναντι της διέλευσης του αγωγού Turkish Stream (προνομιακή τιμή αγοράς αερίου, τέλη διέλευσης κ.λπ.). Ωστόσο δεν πρέπει να αγνοείται ότι οι κινήσεις αυτές είναι πλήρως ενταγμένες στους μακροχρόνιους στρατηγικούς στόχους της γειτονικής χώρας, που αποβλέπουν στον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο υποδομών μεταφοράς ενέργειας.

Αξίζει να αναφερθεί εδώ ότι πριν από την επιλογή του ΤΑΡ ως του αγωγού του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου και όταν στο παιχνίδι της διεκδίκησης βρισκόταν και ο ελληνο-ιταλικός αγωγός IGI, όπως και ο αγωγός Nabucco, η Τουρκία είχε έρθει πολύ κοντά στο να συμφωνήσει με την ιταλική εταιρεία μέτοχο του IGI, τη συμμετοχή δικής της εταιρείας στο έργο. Επιχείρημα της Τουρκίας ήταν ότι από τη στιγμή που η κρατική της εταιρεία BOTAS ήταν μέτοχος του Nabucco, γιατί να μην είναι και στον IGI, αφού και οι δύο αγωγοί σχεδιάζονταν για τη μεταφορά αζέρικου αερίου στην Ευρώπη.

Η προοπτική αυτή απετράπη με παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς είχε εκτιμηθεί ότι η απόκτηση οικονομικών συμφερόντων της Τουρκίας σε υποθαλάσσιο έργο στο Ιόνιο θα της πρόσφερε το νομικό έρεισμα να διατηρεί ναυτική παρουσία στην περιοχή για την προστασία της περιουσίας της.

Σε ό,τι αφορά τον δεύτερο ενδιαφερόμενο, είναι η ιταλική SNAM, η εταιρεία που διαχειρίζεται το δίκτυο φυσικού αερίου της Ιταλίας, αντίστοιχη του ελληνικού ΔΕΣΦΑ. Σύμφωνα με δηλώσεις του CEO της εταιρείας Carlo Malacarne, υπάρχουν μέτοχοι του ΤΑΡ που θέλουν να πουλήσουν το μερίδιό τους στον αγωγό στην εταιρεία του. Ο ίδιος είχε προσθέσει επίσης ότι η αξία του ποσοστού αυτού θα πρέπει να αποτιμάται γύρω στα 400 εκατομμύρια ευρώ. Το ενδιαφέρον της SNAM ερμηνεύεται από το γεγονός ότι ο ΤΑΡ θα συνδεθεί με το εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου της Ιταλίας, άρα θα μπορούσαν να προκύψουν ευκαιρίες και για την ίδια. Το ενδιαφέρον των διαχειριστών δικτύου για τον ΤΑΡ είναι δεδομένο, καθώς ήδη στο μετοχικό του κεφάλαιο εισήλθαν πρόσφατα οι εταιρείες Fluxys και Enagas, που είναι οι διαχειριστές των δικτύων Βελγίου και Ισπανίας.

Αντιθέτως στην Ελλάδα, παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις της εταιρείας του αγωγού ΤΑΡ (με μετόχους τότε μόνο τις εταιρείες Statoil, Axpo και E.oN) για συμμετοχή και ελληνικών εταιρειών στον αγωγό, κατά προτίμηση κρατικών (ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ), και μάλιστα με πολύ χαμηλό τίμημα, δεν υπήρξε ανταπόκριση. Οι τότε κυβερνήσεις θεωρούσαν τον αγωγό ΤΑΡ ως outsider, ενώ τελικά αποδείχθηκε ότι την ιδιότητα αυτή την είχε ο IGI, τον οποίο και ευνοούσαν με κάθε τρόπο. Έτσι το μόνο που επιτεύχθηκε στο πλαίσιο της βεβιασμένης διαπραγμάτευσης μεταξύ ΤΑΡ και ελληνικής κυβέρνησης για τη Host Government Agreement, ήταν να προβλεφθεί ρήτρα για συμμετοχή της Ελλάδας με ποσοστό της τάξης του 1%, και αυτό μετά την έναρξη εμπορικής λειτουργίας του αγωγού, δηλαδή μετά το 2020.