Πρόωρες συνταξιοδοτήσεις: Τι αλλάζει στα όρια ηλικίας

Έως και 5 χρόνια περισσότερο θα κληθούν να δουλέψουν οι 50άρηδες, που με το ισχύον σύστημα θα μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν ακόμη και μέσα στο τρέχον εξάμηνο του 2015, καθώς η τελική πρόταση που προκρίνεται απειλεί με «ξαφνικό θάνατο» αυτούς που θα μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν σε πολύ μικρότερη ηλικία από τα 67.

Συνολικά, εκτιμάται ότι εγκλωβίζονται εκτός συνταξιοδότησης περισσότεροι από 150.000 ασφαλισμένοι που έχουν τα συντάξιμα έτη, αλλά δεν πληρούν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης.

Τις τελευταίες ώρες οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις... μπαινοβγαίνουν από τα προαπαιτούμενα που συζητά η κυβέρνηση με τους εκπροσώπους των δανειστών, πιθανότατα στο πλαίσιο της πολιτικής διαπραγμάτευσης που διεξάγεται με πυρετώδεις ρυθμούς.

Η κυβέρνηση πάντως έχει προεξοφλήσει τις αλλαγές, έχει αποδεχθεί μάλιστα και την αναγκαιότητά τους, οι δύσκολες συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο έχουν ολοκληρωθεί, οι διατάξεις έχουν ήδη «κλειδώσει» και οδηγούν τους σημερινούς 50άρηδες σε αύξηση των ορίων ηλικίας στα 55 αντί στα 56,5 που πρότειναν αρχικά οι δανειστές.

Στη συνέχεια βέβαια, και προκειμένου το 2022 να κλείσει κάθε πόρτα εξόδου πριν από τα 67, τα όρια ηλικίας αυξάνονται (για τους 50άρηδες) από 9 μήνες έως και 1,8 χρόνια.

Έτσι, κάποιος που με το ισχύον σύστημα θα μπορούσε εντός του 2015 να συνταξιοδοτηθεί στα 50, το νέο όριο ηλικίας για το τρέχον εξάμηνο θα πάει στα 55. Το 2016 αυτό θα ανέλθει στα 56,7, το 2017 στα 58,4, το 2018 στα 60,1, το 2019 στα 61,9, το 2020 στα 63,6, το 2021 στα 65,3 και το 2022 στα 67.

Αντίστοιχα, εάν κάποιος μπορούσε εντός του τρέχοντος έτους να συνταξιοδοτηθεί στα 55, με την ψήφιση του νόμου και μετά θα δει το όριο αυτό να αυξάνεται κατά 1,5 χρόνο και να φτάνει στα 56,5. Το 2016, αντί στα 55 θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στα 58, το 2017 στα 59,5, το 2018 στα 61, το 2019 στα 62,5, το 2020 στα 64, το 2021 στα 65,5 και το 2022 στα 67.

Όσο αυξάνεται το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, η επιπλέον επιβάρυνση είναι (αναλογικά) μικρότερη. Έτσι, ο σημερινός 60άρης που είχε δικαίωμα συνταξιοδότησης εντός του 2015, κατά το τρέχον εξάμηνο θα δει το όριο αυτό να αυξάνεται στα 60,9. Το 2016 αυτό θα φτάσει στα 61,8, το 2017 στα 62,6, το 2018 στα 63,5, το 2019 στα 64,4, το 2020 στα 65,3, το 2021 στα 66,1 και το 2022 στα 67.

Στόχος της μεταρρύθμισης είναι από την 1/1/2022 και μετά, όλοι να συνταξιοδοτούνται με πλήρη σύνταξη μόνο στα 67 με 15 έτη (4.500 ημέρες ασφάλισης), ή στα 62 με 40 έτη (12.000 ημέρες) και με μειωμένη στα 62 με 15ετία.

Όπως έχει ξεκαθαρίσει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, τα θεμελιωμένα δικαιώματα (απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας) έως τις 30 Ιουνίου 2015 δεν θα θιγούν.

Οι φόροι υπέρ τρίτων

Μάχη αναμένεται έως και την τελευταία στιγμή, για την κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων που χρηματοδοτούν τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς η κυβέρνηση επιδιώκει τη μετάθεσή της στο μεγάλο ασφαλιστικό του Οκτωβρίου.

Η οικονομική κατάσταση των ταμείων άλλωστε δεν αφήνει και πολλά περιθώρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μέσα σε ένα χρόνο, από τον Ιούνιο του 2014 έως τον Ιούνιο του 2015, το «έλλειμμα» στα διαθέσιμα των ασφαλιστικών οργανισμών άγγιξε το 1,5 δισ. ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν ήταν τυχαία η αναφορά του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου, κατά τη διάρκεια συνάντησης με συνδικαλιστές του ΚΚΕ, σε μειώσεις συντάξεων άνω των 1.000 ευρώ, μετά τη μεταρρύθμιση του Οκτωβρίου.

Αν και ο υπουργός ξεκαθάρισε πως εκφράζει προσωπικές του απόψεις, το μοντέλο που περιέγραψε (βασική σύνταξη στο ύψος των 433 ευρώ, χρηματοδοτούμενη από τη γενική φορολογία και αναλογική με βάση τα έτη ασφάλισης και τις εισφορές) δεν απέχει από αυτό που επιθυμούν και οι εκπρόσωποι των θεσμών.

Η τύχη της επικουρικής σύνταξης αποτελεί ζητούμενο, παρότι κατά τακτά χρονικά διαστήματα οι δανειστές έθεταν θέμα ενσωμάτωσής της στην κύρια. Οι επερχόμενες περικοπές άλλωστε δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια στην όποια κυβέρνηση αποφασίσει για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα. Μέχρι τον Οκτώβριο εξάλλου θα πρέπει να αποφασιστεί τι θα γίνει με τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, καθώς η συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών είναι ξεκάθαρη. Ή θα εφαρμοστεί η ρήτρα, ή θα υπάρξουν δημοσιονομικά ισοδύναμα μέτρα, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι το κράτος δεν θα χρηματοδοτεί τα ελλείμματα.

Το υπερ-επικουρικό ΕΤΕΑ, στο οποίο θα ενταχθούν όλα τα εναπομείναντα επικουρικά, θα πρέπει να λειτουργεί μόνο με τους πόρους που προέρχονται από τις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων.

Αγκάθι αποτελεί και το θέμα του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, με τους πιστωτές να ζητούν την καθολική εφαρμογή του, κατά τα πρότυπα της πιλοτικής του λειτουργίας σε 13 δήμους της χώρας, εντός του 2017. Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει τη διεύρυνση της εφαρμογής του, με τη χρησιμοποίηση όλων των μηχανισμών που ενεργοποιούνται στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, δίνοντας κεντρικό ρόλο στην Κάρτα Αλληλεγγύης.