Σύμβολο προχειρότητας των μνημονίων οι ιδιωτικοποιήσεις

Η προχειρότητα με την οποία καταρτίστηκαν τα μνημόνια για την ελληνική οικονομία, αλλά και η αδυναμία προώθησης αρκετών μέτρων τόνωσης της αγοράς ή των επενδύσεων (ενίοτε και με ευθύνη των κοινοτικών υπηρεσιών) αποτυπώνεται ανάγλυφα στις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.

Μέσα σε τέσσερα χρόνια, οι προβλέψεις για έσοδα από πωλήσεις κρατικών περιουσιακών στοιχείων περιορίστηκαν από τα 50 δισ. ευρώ (στο πρώτο μνημόνιο) σε κάτι περισσότερο από πέντε δισ. ευρώ (στην τελευταία έκθεση για τη βιωσιμότητα του χρέους)!

Τα...τυχαία (όπως αποδείχθηκε) νούμερα για τις ιδιωτικοποιήσεις οδηγούν αρκετούς στο συμπέρασμα πως στην ουσία το συγκεκριμένο "ταμείο" χρησιμοποιήθηκε ως ασανσέρ ώστε να βγαίνει η εξίσωση, δηλαδή να εμφανίζεται βιώσιμο το ελληνικό χρέος.

Η πλήρης ανατροπή των αρχικών πρόχειρων προβλέψεων δεν συνδέεται μόνο με την αδυναμία πέντε διαφορετικών διοικήσεων του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) να προχωρήσουν τους σχετικούς διαγωνισμούς. Συνδέεται περισσότερο με τις απίστευτες εκτιμήσεις για τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου από την πώληση των τραπεζών οι οποίες στην ουσία κρατικοποιήθηκαν. Το πρώτο μνημόνιο ανέβαζε τα έσοδα από πωλήσεις τραπεζικών μετοχών που κατείχε το δημόσιο σε επίπεδα περί τα 17 – 18 δισ. ευρώ μέχρι το 2015 όταν είναι γνωστό που βρίσκεται σήμερα η χρηματιστηριακή τους αξία (με κλειστό το χρηματιστήριο…).

Το πρώτο μνημόνιο προέβλεπε έσοδα 5 δισ. ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις μέχρι τα τέλη του 2011, εκτόξευση στα 15 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2012 και στα 50 δισ. ευρώ έως το τέλος της φετινής χρονιάς! Τι πραγματικά μάζεψε το ΤΑΙΠΕΔ;

Σύμφωνα με την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που κυκλοφόρησε την Πέμπτη το ΔΝΤ, τα συνολικά έσοδα του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων ήταν μέχρι σήμερα μόλις τρία δισ. ευρώ, το 1,5 δισ. από τα οποία προέρχονταν από τον ΟΠΑΠ (πώληση 36% και παραχώρηση αδειών). Τα στελέχη του ΔΝΤ παραδέχονται πως μέχρι σήμερα η απόδοση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων ήταν «πολύ κακή» και θεωρούν πως είναι ώρα για μια «περισσότερο ρεαλιστική» προσέγγιση των μελλοντικών εσόδων.

Ετσι, περιορίζουν τα έσοδα σε μόλις 500 εκατ. ευρώ ετησίως από φέτος μέχρι το 2018.

Δηλαδή δεν θα ξεπεράσουν συνολικά τα πέντε δισ. ευρώ όταν η πρώτη αναθεώρηση του μνημονίου προέβλεπε πως οι ιδιωτικοποιήσεις θα συνεισφέρουν περί τα 24 δισ. ευρώ μέχρι το 2016 στα κρατικά ταμεία (στην πραγματικότητα για την αποπληρωμή του χρέους) με τον στόχο να περιορίζεται στα 19 δισ. ευρώ στην αμέσως επόμενη αναθεώρηση και στα 10,4 δισ. λίγους μήνες αργότερα.

Οι μεγάλες διαφορές προκύπτουν και από το γεγονός πως στην ουσία σβήστηκαν τα έσοδα που θα είχε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από την πώληση τραπεζικών μετοχών. Στην ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, τα στελέχη του ΔΝΤ επισημαίνουν πως είναι εξαιρετικά απίθανη η καταγραφή εσόδων από ιδιωτικοποίηση τραπεζών μέχρι το 2022, εξαιτίας της έκρηξης στα «κόκκινα δάνεια».

Σημαντική ευθύνη για τη μεγάλη υστέρηση εσόδων δεν έχουν μόνο οι "θεσμοί" και οι πολιτικά υπεύθυνοι στην Ελλάδα που "πάγωναν" ή καθυστερούσαν διαγωνισμούς. Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες φρόντισαν να τινάξουν στον αέρα σχεδόν μισή ντουζίνα ιδιωτικοποιήσεις (από την ΛΑΡΚΟ μέχρι την ΤΡΑΙΝΟΣΕ).

Το ΤΑΙΠΕΔ έχει σήμερα λαμβάνειν από διαγωνισμούς που ολοκληρώθηκαν τον τελευταίο χρόνο και η κυβέρνηση είχε (έστω μετά κόπων και βασάνων…) συμφωνήσει να προχωρήσει. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι τα 1,2 δισ. ευρώ από την πολυετή παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, το περίπου μισό δισ. ευρώ από την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού του ΟΛΠ καθώς και μικρότερα ποσά από πώληση του ΟΛΘ και άλλων περιουσιακών στοιχείων όπως ποσοστό του δημοσίου στην εταιρεία διαχείρισης του αεροδρομίου Σπάτων (Αερολιμήν Αθηνών).

Βέβαια, στη σημερινή συγκυρία και χωρίς πλήρη ανατροπή της κατάστασης που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες, είναι δύσκολο να μιλάμε για σοβαρά έσοδα από πώληση / αξιοποίηση ακινήτων.