Στουρνάρας: Ρήξη και πτώχευση οδηγεί σε Grexit

Η σύναψη νέας συµφωνίας µε τους εταίρους είναι απαραίτητη προκειµένου να αποσοβηθούν οι άµεσοι κίνδυνοι που υπάρχουν σήµερα για την οικονοµία, τονίζει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας στην ενδιάμεση έκθεσή του για την ελληνική οικονομία με την οποία αποκαλύπτει ότι το διάστημα Οκτωβρίου 2014 - Απριλίου 2015 έφυγαν από τις τράπεζες 30 δισ. ευρώ.

Προειδοποιεί ξεκάθαρα ότι «αποτυχία στις διαπραγµατεύσεις θα είναι η αρχή µιας επώδυνης πορείας που θα οδηγήσει αρχικά σε πτώχευση και τελικά στην έξοδο της χώρας από τη ζώνη του ευρώ και –πιθανότατα- από την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Όπως τονίζει ο Γ. Στουρνάρας «μια ελεγχόµενη κρίση χρέους, όπως αυτή που διαχειριζόµαστε σήµερα µε τη βοήθεια των εταίρων, θα µετατραπεί σε ανεξέλεγκτη κρίση, µε µεγάλους κινδύνους για το τραπεζικό σύστηµα και τη χρηµατοπιστωτική σταθερότητα. Η έξοδος από το ευρώ θα προσθέσει στο ήδη βεβαρηµένο περιβάλλον µια νέα οξύτατη συναλλαγµατική κρίση που θα εκτινάξει τον πληθωρισµό. Όλα αυτά σηµαίνουν βαθιά ύφεση, δραµατική µείωση των εισοδηµάτων, πολλαπλασιασµό της ανεργίας και κατάρρευση όσων έχει πετύχει η ελληνική οικονοµία στα χρόνια της ένταξης στην ΕΕ και κυρίως την περίοδο του ευρώ».

«Η Ελλάδα, από ισότιµο µέλος στον πυρήνα των ευρωπαϊκών χωρών, θα µετατραπεί σε µια φτωχή χώρα της Νότιας Ευρώπης. Γι’ αυτό η Τράπεζα της Ελλάδος υποστηρίζει ακράδαντα ότι η συµφωνία µε τους εταίρους είναι ιστορική επιταγή που δεν µπορούµε να αγνοήσουµε».

Το χρέος

Από όλες τις διαθέσιµες ενδείξεις µέχρι σήµερα φαίνεται ότι υπάρχει σοβαρή προσέγγιση στους όρους και η απόσταση που αποµένει να διανυθεί για την ολοκλήρωση της συµφωνίας είναι σχετικά µικρή, υποστηρίζει ο Γ. Στουρνάρας.

Χαρακτηρισίζει σημαντική την απόφαση για μικρότερα πλεονάσματα και «εξίσου σηµαντική» την επαναβεβαίωση και εξειδίκευση της πρόθεσης των εταίρων για την αναδιάρθρωση του χρέους, όπως διατυπώθηκε αρχικά στη σύνοδο του Eurogroup της 27ης Νοεµβρίου 2012. «Χρειαζόµαστε σήµερα µια βιώσιµη συµφωνία που θα στηριχθεί σε βιώσιµο χρέος, απαλλάσσοντας τις επόµενες γενιές από τα βάρη που δεν δικαιούµαστε να τους κληροδοτήσουµε».

Κίνδυνος για νέα φάση ύφεσης

Στα τέλη του 2014 υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις ότι η ελληνική οικονοµία, έχοντας υπερβεί την ύφεση, εισέρχεται σε φάση ανάπτυξης. Η Τράπεζα της Ελλάδος, όπως και όλοι οι διεθνείς οργανισµοί, προέβλεπαν τότε άνοδο του ΑΕΠ το 2015 και επιτάχυνση της ανόδου το 2016. Σήµερα οι προβλέψεις αυτές έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω, καθώς τα πρόσφατα στοιχεία για το ΑΕΠ δείχνουν σηµαντική επιβράδυνση του ετήσιου ρυθµού ανάπτυξης και συρρίκνωση του ΑΕΠ σε τριµηνιαία βάση για δύο συνεχόµενα τρίµηνα. Η επιδείνωση των δεικτών οικονοµικού κλίµατος και των συνθηκών χρηµατοδότησης του ιδιωτικού τοµέα υποδηλώνουν ότι η επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης της οικονοµίας θα γίνει εντονότερη το β’ τρίµηνο του 2015, µε κίνδυνο η οικονοµία να µπει σε µια νέα φάση ύφεσης.

«Οι προβλέψεις για την πορεία της οικονοµίας παραµένουν ιδιαίτερα επισφαλείς. Με δεδοµένο ότι τα µεγαλύτερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει σήµερα η ελληνική οικονοµία οφείλονται στην αβεβαιότητα και την απώλεια εµπιστοσύνης, είναι βάσιµο να προβλεφθεί ότι, αν βελτιωθεί το κλίµα, η οικονοµία µπορεί να επανέλθει σχετικά σύντοµα σε ανοδική τροχιά. Βασική, απόλυτα καθοριστική προϋπόθεση για να συµβεί αυτό είναι να αποκλειστεί το ενδεχόµενο πιστωτικού γεγονότος και να διασφαλιστεί η παραµονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ. Και αυτό µπορεί να γίνει µόνο εάν, σε πρώτη φάση, επιτευχθεί σύντοµα ρεαλιστική συµφωνία και, στη συνέχεια, εάν εφαρµοστούν µε συνέπεια και χωρίς καθυστερήσεις οι όροι της µέσα σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας.

Μία συµφωνία θα δηµιουργούσε θετικές προοπτικές και θα µπορούσε να καλύψει το έδαφος που χάθηκε κατά το πρώτο εξάµηνο του 2015. Ειδικότερα, µια συµφωνία µε τους εταίρους:

• αποτρέπει πολύ δυσµενείς εξελίξεις και διασφαλίζει ότι οι έως τώρα θυσίες των Ελλήνων πολιτών δεν θα πάνε χαµένες,

• αποκαθιστά την εµπιστοσύνη µεταξύ των ελληνικών αρχών και των εταίρων,

• εξασφαλίζει, µέσω της συνδροµής των εταίρων µας και του ∆ΝΤ, τη χρηµατοδοτική στήριξη της ελληνικής οικονοµίας,

• δηλώνει έµπρακτα τη βούληση για τη συνέχιση και επέκταση των απαιτούµενων διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων και τη διασφάλιση των δηµοσιονοµικών επιτευγµάτων,

• παρέχει τη δυνατότητα µιας ηπιότερης δηµοσιονοµικής προσαρµογής, η οποία βασίζεται σε χαµηλότερους και πιο ρεαλιστικούς στόχους για το πρωτογενές πλεόνασµα της Γενικής Κυβέρνησης, ενισχύοντας παράλληλα τις αναπτυξιακές προοπτικές,

• δηµιουργεί τις συνθήκες για τη µετάβαση προς µια νέα µεσοµακροπρόθεσµη συµφωνία µε τους εταίρους, η οποία θα έχει ως στόχο την οµαλή έξοδο της χώρας στις διεθνείς αγορές και θα συνοδεύεται από την υλοποίηση της δέσµευσης του Eurogroup της 27ης Νοεµβρίου 2012 για την ελάφρυνση του δηµόσιου χρέους, έτσι ώστε η ελληνική οικονοµία να εξέλθει οριστικά από την κρίση και να διασφαλιστεί η διατηρήσιµη ανάπτυξη,

• επιπλέον, η επίτευξη συµφωνίας θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εκµεταλλευθεί το ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον και να ωφεληθεί από το πρόγραµµα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Η επόμενη μέρα

Σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα με την άρση της αβεβαιότητας πρέπει να ξεκινήσει αµέσως η συζήτηση για τη διαµόρφωση της αναπτυξιακής πολιτικής που θα διασφαλίζει οριστική έξοδο από την κρίση και στροφή της οικονοµίας προς ένα νέο εξωστρεφές και βιώσιµο αναπτυξιακό πρότυπο. 

Μια τέτοια πολιτική απαιτεί: (α) Συνέχιση των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς διευκολύνουν την είσοδο νέων επιχειρήσεων, ενισχύουν τον ανταγωνισµό και ενθαρρύνουν την καινοτοµία.

(β) Ενίσχυση των ενεργητικών πολιτικών στην αγορά εργασίας, προκειµένου να αντιµετωπιστεί το υψηλό ποσοστό ανεργίας.

(γ) ∆ιαµόρφωση και εφαρµογή ενός συνεκτικού και στοχευµένου δικτύου κοινωνικής προστασίας, που θα εξασφαλίζει µόνιµη και όχι αποσπασµατική βοήθεια σε όσους έχουν πραγµατικά ανάγκη.

(δ) Εξορθολογισµό της λειτουργίας του κράτους, βελτίωση του θεσµικού και νοµοθετικού πλαισίου, υιοθέτηση ενός σταθερού φορολογικού πλαισίου και γενικότερα ενός φιλικού επιχειρηµατικού περιβάλλοντος.

(ε) ∆ιασφάλιση της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας και επίτευξη πρωτογενών πλεονασµάτων µέσα από παρεµβάσεις κυρίως διαρθρωτικού και λιγότερο φοροεισπρακτικού χαρακτήρα. Έµφαση θα πρέπει να δοθεί στη διασφάλιση της βιωσιµότητας των ασφαλιστικών ταµείων, µέσω περιορισµού των ποικίλων εξαιρέσεων από τις γενικές διατάξεις. Επανεξέταση των διαφόρων εξαιρέσεων που υπάρχουν στους άµεσους και έµµεσους φόρους και διατήρηση µόνο αυτών που δικαιολογούνται από αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια.

(στ) Αντιµετώπιση των προκλήσεων της διαχείρισης των δανείων σε καθυστέρηση προκειµένου να ενδυναµωθεί η δυνατότητα του τραπεζικού συστήµατος να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια ανάκαµψης της ελληνικής οικονοµίας. Παράλληλα απαιτούνται αλλαγές στο θεσµικό πλαίσιο, όπως για παράδειγµα στο (προ)πτωχευτικό δίκαιο, τον Κώδικα Πολιτικής ∆ικονοµίας και τον εξωδικαστικό συµβιβασµό, προκειµένου να υποβοηθηθεί η προσπάθεια των τραπεζών για την καλύτερη διαχείριση των δανείων σε καθυστέρηση.

Η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος "Νομισματική Πολιτική 2014-5" δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".