Oι συγκλίσεις και τα «μέτωπα» σε ιδιωτικοποιήσεις και ενέργεια

Αλλαγή κλίματος στις διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών καταγράφηκε χθες, εξέλιξη που αποτυπώθηκε από την ανακοίνωση του Μαξίμου αλλά και της Κομισιόν για τα εργασιακά και ασφαλιστικά.

Ωστόσο η διαφαινόμενη πρόοδος δεν αγγίζει μόνο τα δυο παραπάνω κρίσιμα θέματα αλλά επεκτείνεται στις ιδιωτικοποιήσεις και στα ενεργειακά, χωρίς βέβαια να μην υπάρχουν ακόμη διαφορές.

Τα ανοιχτά θέματα που αφορούν ιδιωτικοποιήσεις και ενεργειακά είναι αρκετά και επεκτείνονται από τις πωλήσεις λιμανιών και αεροδρομίων έως το καυτό θέμα της ΔΕΗ.

Η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, με το πακέτο να περιλαμβάνει το σύνολο των διαγωνισμών, ανεξάρτητα από το στάδιο που βρίσκεται ο καθένας, είναι μία από τις υποχωρήσεις της ελληνικής κυβέρνησης με στόχο να εξασφαλίσει καλύτερους όρους σε άλλα μέτωπα της συμφωνίας με τους δανειστές. Παρά τις συνεχείς, ενίοτε αλληλοαναιρούμενες, δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών, στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) έχουν αρχίσει να τρέχουν εδώ και αρκετές ημέρες. 

Οι απανωτές συσκέψεις και οι συναντήσεις με υποψηφίους επενδυτές (σήμερα, για παράδειγμα, έχει προγραμματιστεί συνάντηση με την Lamda Development για το Ελληνικό) δείχνουν πως η κυβέρνηση συμβιβάζεται με τη συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων. Βέβαια, όπως ξεκαθαρίζουν παράγοντες που παρακολουθούν το πρόγραμμα, θα υπάρξουν αλλαγές όρων σε κάποιους διαγωνισμούς. Επιπλέον, «η διάθεση της κυβέρνησης για προώθηση των διαγωνισμών δε σημαίνει πως είναι εξασφαλισμένη η ολοκλήρωσή τους»

Μέσα στον Μάιο αναμένονται εξελίξεις στο διαγωνισμό για τα περιφερειακά αεροδρόμια στον οποίο έχει πλειοδοτήσει σχήμα υπό τη γερμανική Fraport και στο διαγωνισμό για την πώληση πλειοψηφικού πακέτου του ΟΛΠ (το 51% με option για την απόκτηση του υπολοίπου 16% εντός πενταετίας). Και στις δύο περιπτώσεις έχουν ακουστεί μισή ντουζίνα διαφορετικά σενάρια, αλλά στο ΤΑΙΠΕΔ φαίνεται πως έχουν καταλήξει στο μοντέλο, με τις ευλογίες του Μεγάρου Μαξίμου. Γι’ αυτό και ο πρόεδρος του ταμείου Στέλιος Πιτσιόρλας αντέδρασε την Τρίτη ακαριαία όταν εμφανίστηκε να συζητά μόνο με την Cosco για τον ΟΛΠ. Με ανακοίνωση, η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ ξεκαθάρισε πως εντός των ημερών θα κληθούν να ενημερωθούν και οι έξι όμιλοι που πέρασαν στην τελική φάση, ανεξάρτητα από το ενδιαφέρον που επέδειξαν στη συνέχεια.

Είναι πλέον εμφανές από τις πρωτοβουλίες της νέας διοίκησης του ΤΑΙΠΕΔ πως θέλει να βγάλει τη «ρετσινιά» του «ξεπουλήματος» και να δείξει πως προχωρά σε αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας, χωρίς να παραγκωνίζεται η τοπική κοινωνία και χωρίς να «πουλάει όσο – όσο». Γι’ αυτό και προσπαθεί να κρατήσει στο παιχνίδι το επενδυτικό σχήμα του Αστέρα (αν και θεωρείται δύσκολο εγχείρημα) μετά την αρνητική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Γι’ αυτό και συναντάται σήμερα με την πλευρά Λάτση, αν και θεωρεί πως όπως είναι δομημένο το σχέδιο για το Ελληνικό δεν πρόκειται να προχωρήσει. Και οι δύο πλευρές φαίνονται, πάντως, διατεθειμένες για υποχωρήσεις ώστε να υπάρξει ένα πιο ρεαλιστικό σχέδιο αξιοποίησης.

Τα ίδια ισχύουν και για τους άλλους διαγωνισμούς που εκκρεμούν όπως της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, του ΟΛΘ και σειράς ακινήτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θεωρείται δύσκολη η πώληση με εύλογο τίμημα και με όρους που συμφέρουν το δημόσιο (μόνο οι Ρώσοι της RZD έχουν δυναμική καθώς οι Γαλλικοί Σιδηρόδρομοι και οι Ρουμάνοι της GFR απέχουν). Όμως, η ελληνική πλευρά δε θέλει να δείξει πως επιδιώκει ακύρωση διαγωνισμών επειδή καραδοκεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που απειλεί με απαιτήσεις για επιστροφή κρατικών ενισχύσεων, ενίοτε εκατοντάδων εκατομμυρίων.

Στην κυβέρνηση εμφανίζονται διατεθειμένοι να κινηθούν με ευελιξία, «κατά περίπτωση», όπως τονίζουν από την πρώτη στιγμή όσοι θεωρούν πως θα προχωρήσει η αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας.

Βέβαια, το πραγματικό στοίχημα της διοίκησης είναι να ολοκληρώσει επιτυχώς κάποιους μεγάλους διαγωνισμούς (όπως τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια) και να προκηρύξει νέους διαγωνισμούς στους οποίους δεν θα εμφανιστεί μόνο ένας υποψήφιος, όπως είχαμε συνηθίσει μέχρι σήμερα.

Τα ενεργειακά

Στον ενεργειακό τομέα έχουν σωρευθεί σημαντικές εκκρεμότητες, η λήξη των οποίων είχε μεν δρομολογηθεί στο πλαίσιο προηγούμενων μνημονίων, χωρίς ωστόσο στις κυριότερες από αυτές που έχουν σχέση με το άνοιγμα των αγορών, να υπάρξει κάποια ουσιαστική πρόοδος, κάποιες φορές με την ανοχή και των κοινοτικών οργάνων.

Ένα θέμα που κατεπείγει, αφορά το άνοιγμα της αγοράς λιανικής στο φυσικό αέριο, με την κατάργηση των ισχυουσών συμβάσεων με τις τρεις ΕΠΑ (Αττικής, Θεσσαλονίκη, Θεσσαλία). Στόχος είναι να διαχωριστεί η δραστηριότητα της προμήθειας από αυτήν της διαχείρισης των δικτύων πόλης, ώστε να εισέλθουν και άλλοι παίκτες στην αγορά. Στη θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης, είχαν γίνει βήματα σε επίπεδο διαπραγμάτευσης με τις τρεις ΕΠΑ, χωρίς ωστόσο να υπάρξει κατάληξη.

Η επίλυση της εκκρεμότητας, θα επιτρέψει τη δημιουργία αστικών δικτύων φυσικού αερίου και σε άλλες περιοχές της χώρας. Επιπλέον το νομοσχέδιο που ετοίμαζε η προηγούμενη κυβέρνηση, περιείχε και διατάξεις για την αυτονόμηση από τα συστήματα κεντρικής θέρμανσης διαμερισμάτων σε πολυκατοικίες στις οποίες δεν ανάβουν οι κεντρικοί λέβητες. Τη ρύθμιση αυτή ανέμεναν χιλιάδες ιδιοκτήτες που θέλουν να εγκαταστήσουν αυτόνομα συστήματα θέρμανσης στις ιδιοκτησίες τους, αλλά δεν τους επιτρέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία.

Σε ό,τι αφορά στην ηλεκτρική ενέργεια, τα κυριότερα θέματα είναι δύο. Το πρώτο αφορά την κατάργηση του μονοπωλίου της ΔΕΗ ως προς την πρόσβαση στους λιγνίτες και την υδροηλεκτρική παραγωγή, και το δεύτερο το άνοιγμα της αγοράς λιανικής. Μετά τη διαπίστωση ότι δεν είναι δυνατόν να ανοίξουν νέα λιγνιτωρυχεία και να κατασκευαστούν νέα μεγάλα υδροηλεκτρικά, από ανεξάρτητους επιχειρηματικούς φορείς, συμφωνήθηκε το λεγόμενο σπάσιμο της ΔEΗ με τη δημιουργία της «μικρής ΔΕΗ» (ιταλικό μοντέλο) στην οποία θα εισέφερε η μεγάλη ΔΕΗ μονάδες λιγνιτικές, υδροηλεκτρικές και φυσικού αερίου και η οποία «μικρή ΔΕΗ», στη συνέχεια θα ιδιωτικοποιούνταν.

Η διαδικασία ξεκίνησε με επιλογή συμβούλου ιδιωτικοποίησης κλπ. Ωστόσο με την κυβερνητική αλλαγή και τη διακηρυγμένη προγραμματική πρόθεση της κυβέρνησης του Συριζα και του αρμόδιου υπουργού Παναγιώτη Λαφαζάνη, να σταματήσει κάθε διαδικασία, δεν υπήρξε συνέχεια, παρά το ότι «τρέχουν» οι προθεσμίες. Ως προς το άνοιγμα της αγοράς προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (η ΔEΗ κατέχει μερίδιο 97%), σε συμφωνία με την ΕΕ, επελέγη η μέθοδος των δημοπρασιών (με πρότυπο το γαλλικό ΝΟΜΕ).

Θεωρητικά θα έπρεπε μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους να έχουν γίνει οι πρώτες δημοπρασίες από τη ΔΕΗ ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας στις οποίες θα ελάμβαναν μέρος προμηθευτές. Ωστόσο και εδώ τίποτε δεν προχώρησε λόγω της κυβερνητικής αλλαγής που επιμένει σε μία αδιάσπαστη και καθετοποιημένη ΔΕΗ, ακόμη και με τους ανεξάρτητους διαχειριστές που υποχρεωτικά, με βάση του κοινοτικούς κανόνες, πρέπει να αποτελούν ξεχωριστά νομικά πρόσωπα.

Τέλος άγνωστο παραμένει το τι θα γίνει τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, τις αρμοδιότητες της οποίας θέλει να «ψαλλιδίσει» ο Παναγιώτης Λαφαζάνης. Είναι γνωστό ότι οι αρμοδιότητες των Ρυθμιστών καθορίζονται από τις οδηγίες του «τρίτου ενεργειακού πακέτου» και κάθε παραβίασή του καθιστά την Ελλάδα έκθετη και υπόλογη απέναντι στις κοινοτικές αρχές και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.