«Τζίρος» 9 δισ. ευρώ στη μαύρη εργασία

Άφαντοι για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και το Δημόσιο παραμένουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, που ανασφάλιστοι παρέχουν την εργασία τους σε εργοδότες, τροφοδοτώντας τα ελλείμματα του ασφαλιστικού συστήματος και στερώντας από τα ταμεία τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ το χρόνο.

Σε περισσότερους από 800.000 εκτιμά τους εργαζόμενους που είναι αόρατοι για το σύστημα και το κράτος ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης, ο οποίος εκτίμησε ότι συνολικά ο μαύρος τζίρος της αδήλωτης εργασίας, ήτοι οι μισθοί που καταβάλλονται σε ένα χρόνο στους ανασφάλιστους εργαζόμενους, ανέρχεται σε 9 δισ. ευρώ.

Το θέμα της μαύρης ανασφάλιστης εργασίας παίρνει εφιαλτικές διαστάσεις στη χώρα μας. Οι έλεγχοι από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) είναι περιορισμένοι και δειγματοληπτικοί και παρουσιάζουν μόνο ένα μέρος από το πραγματικό πρόβλημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ συνδικάτα και φορείς επισημαίνουν ότι η ανασφάλιστη εργασία είναι σε επικίνδυνα υψηλά ποσοστά, τα στοιχεία του πληροφορικού συστήματος Άρτεμις δείχνουν ότι οι στοχευμένοι έλεγχοι του ΣΕΠΕ σε συνεργασία με την αντίστοιχη υπηρεσία του ΙΚΑ έχουν επιφέρει σημαντική μείωση του ποσοστού.

Έτσι, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία των ελέγχων, το 2014, η ανασφάλιστη εργασία ανήλθε σε 13,85%. Από την 1η Ιανουαρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2014 διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 27.635 επιχειρήσεις. Εξ αυτών, βρέθηκαν να απασχολούν αδήλωτους εργαζόμενους οι 3.827 (13,85%). Σε σύνολο 135.566 εργαζόμενων στις επιχειρήσεις όπου διενεργήθηκαν έλεγχοι, εντοπίστηκαν 6.177 αδήλωτοι εργαζόμενοι (4,56%), ενώ τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία, ανέρχονται στο ποσό των 64.592.922 ευρώ. Να σημειωθεί ότι τα πρόστιμα έχουν αυστηροποιηθεί και ανέρχονται στο 18πλάσιο του κατώτατου μισθού, δηλαδή σε 10.550 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο.

Αντίστοιχα, τον Ιανουάριο του 2015 το ποσοστό παρέμεινε σε σημαντικά υψηλά επίπεδα (14,4%), πολύ χαμηλότερα όμως από τα πραγματικά.

Από τις 15 Σεπτεμβρίου 2013 όταν και ίσχυσαν τα σημαντικά αυξημένα πρόστιμα, έως 31 Ιανουαρίου 2015, στο πλαίσιο του ειδικού επιχειρησιακού σχεδίου Άρτεμις διενεργήθηκαν έλεγχοι σε 36.007 επιχειρήσεις, από τις οποίες οι 4.672 απασχολούσαν αδήλωτους εργαζόμενους (12,98%). Σε σύνολο 180.856 εργαζομένων στις επιχειρήσεις όπου διενεργήθηκαν έλεγχοι, εντοπίστηκαν 7.544 αδήλωτοι εργαζόμενοι (4,17%), ενώ τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, αποκλειστικά για την αδήλωτη εργασία, ανέρχονται στο ποσό των 78.672.952 ευρώ.

Οι κλάδοι που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά αδήλωτης εργασίας είναι: Επισιτιστικά επαγγέλματα (εστιατόρια-ταβέρνες, αίθουσες δεξιώσεων, μεζεδοπωλεία, καφετέριες μπαρ, κέντρα διασκέδασης), Βιοτεχνικά Πάρκα, Βιομηχανικές Ζώνες, Κομμωτήρια, Πρατήρια Βενζίνης, Συνεργεία Αυτοκινήτων, Μεταφορικές Επιχειρήσεις, Λιανικό Εμπόριο, Καθαριότητα, Κατασκευές, Φιλοξενία, Υπηρεσίες Ασφαλείας (Security), Επιχειρήσεις Φασόν.

Η μαύρη εργασία, βασικός μοχλός της παραοικονομίας στη χώρα μας, παρουσιάζει διαχρονικά, μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα και σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας η έκταση του φαινομένου έχει δυσμενείς και πολυεπίπεδες επιπτώσεις καθώς υποβαθμίζει -πρώτον και κύριον - τα δικαιώματα και την προστασία των ίδιων των εργαζομένων, αποδυναμώνει τα δημόσια έσοδα και τη χρηματοδοτική επάρκεια του ασφαλιστικού συστήματος, νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων και υπονομεύει σε μεγάλο βαθμό τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.

Μάλιστα, η πλειοψηφία των προστίμων που αυξήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2013, καταλήγει στον... κουβά των ληξιπρόθεσμων χρεών, καθώς μόλις το 25% πληρώνεται άμεσα, με έκπτωση της τάξης του 30%. Αν και ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης προτίθεται να συζητήσει ενδεχόμενο μείωσης των προστίμων, σταδιακά και μετά από διάλογο, το συμπέρασμα που βγαίνει από τη μέχρι τώρα πορεία των ελέγχων είναι ότι από τα πρόστιμα που επιβάλλονται στους περιορισμένους ελέγχους που πραγματοποιεί το ΣΕΠΕ, λόγω έλλειψης προσωπικού, ένα πολύ μικρό ποσοστό παραβατών τελικά πληρώνει. Το 75% των προστίμων ακολουθεί τη διαδικασία του κώδικα εισπράξεων δημοσίων εσόδων. Ή ρυθμίζεται, ή πάει στα δικαστήρια ή κυρίως καταλήγει στη μακρά λίστα των ληξιπρόθεσμων.

Η μαύρη ανασφάλιστη εργασία έχει τεθεί στο στόχαστρο του υπουργείου Εργασίας διότι εκτιμάται ότι αποτελεί δεξαμενή διαφυγόντων εσόδων για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο για το μέλλον των ταμείων.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι όπως δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης, εάν η ηγεσία του υπουργείου καταφέρει να περιορίσει το φαινόμενο και αυξηθούν τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, θα είναι πιο εύκολο να ανοίξει ο διάλογος για την περαιτέρω μείωση του μη μισθολογικού κόστους, και δη των ασφαλιστικών εισφορών.