Σκληρό χτύπημα στην Ελλάδα από Fitch

Από την Moody's αναμενόταν η κίνηση, από τον Fitch τελικώς ήλθε το... χτύπημα για την Ελλάδα, καθώς ο οίκος προχώρησε σε αναπάντεχη υποβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας κατά τρεις βαθμίδες σε CCC από Β το βράδι της Παρασκευής.

Όπως αναφέρει ο οίκος, η αποχή από τις αγορές, οι αβέβαιες προοπτικές για έγκαιρη εκταμίευση κεφαλαίων από τους επίσημους πιστωτές και οι σφιχτές συνθήκες ρευστότητας στον εγχώριο τραπεζικό τομέα ασκούν υπερβολικές πιέσεις στην χρηματοδότηση της ελληνικής κυβέρνησης. 

Ο οίκος εκτιμά ότι η κυβέρνηση θα επιβιώσει από την τρέχουσα πίεση ρευστότητας χωρίς να αθετήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις, αλλά τα αυξημένα ρίσκα οδηγούν στην υποβάθμιση. 

Εκτροχιάζεται η ανάκαμψη

Το πλήγμα στην επενδυτική και καταναλωτική εμπιστοσύνη, καθώς και στην εμπιστοσύνη των καταθετών, έχουν σχεδόν σίγουρα εκτροχιάσει την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Θα χρειαστεί χρόνος για να επουλωθούν οι πληγές, τονίζει ο οίκος, ακόμη και εάν βελτιωθούν οι προοπτικές επιτυχούς ολοκλήρωσης του προγράμματος τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες.

Ο οίκος προχωρά σε μείωση των εκτιμήσεων για την ανάπτυξη στο 0,5% εφέτος, από πρόβλεψη 1,5% τον Ιανουάριο του 2015 και 2,5% το Δεκέμβριο του 2014, με ρίσκο, όπως επισημαίνει, να μειωθεί ακόμη περαιτέρω. Οι συνθήκες ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις έχουν χειροτερέψει σημαντικά, λόγω των αυξημένων οφειλών του δημοσίου προς τους προμηθευτές και τους περιορισμούς στην τραπεζική χρηματοδότηση. 

Οι ανάγκες ρευστότητας και το Eurogroup

Η συμφωνία του Φεβρουαρίου για επέκταση του προγράμματος του EFSF έως τα τέλη Ιουνίου, μετά από εβδομάδες διαπραγματεύσεων, στηρίζουν το βασικό μας σενάριο ότι η Ελλάδα και οι πιστωτές της θα φθάσουν τελικά σε μια συμφωνία, αναφέρει o Fitch.

Ωστόσο, έκτοτε η πρόοδος είναι μικρή και είναι ασαφές το πότε θα μπορούσε να δοθεί μια πρώτη δόση βοήθειας από τους πιστωτές και τι θα απαιτηθεί για να συμβεί κάτι τέτοιο. 

Τις επόμενες μέρες, έχει ζητηθεί από την Ελλάδα να υποβάλλει μια πιο λεπτομερή λίστα μεταρρυθμίσεων στο Eurogroup. Εάν γίνει αποδεκτή, θα φέρει την κυβέρνηση πιο κοντά στην εκταμίευση μέρους μιας δόσης, πριν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος. 

Ωστόσο, σύμφωνα με την εκτίμηση του οίκου, είναι πιθανόν το Eurogroup να θέλει από την ελληνική κυβέρνηση να δείξει ότι έχει υλοποιήσει μέρος της λίστας προτού υπάρξει κάποια εκταμίευση. Αυτό μεταθέτει την πιθανή ημερομηνία εκταμίευσης στον Απρίλιο το νωρίτερο. 

Η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με πληρωμές προς το ΔΝΤ ύψους 450 εκατ. τον Απρίλιο, 750 εκατ. το Μάιο και 1,5 δισ. τον Ιούνιο. Οι ανάγκες του Ιουλίου και του Αυγούστου ανεβαίνουν στα 4 δισ. και τα 3,2 δισ. αντίστοιχα, λόγω λήξης ομολόγων που βρίσκονται στο ευρωσύστημα. Ο Fitch προβλέπει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να αυξάνει τις οφειλές προς τους προμηθευτές για να αντισταθμίσει τα μικρότερα του προϋπολογισμού έσοδα και να αποκτήσει περιθώριο εξυπηρέτησης του χρέους. 

Οι εκροές και ο κίνδυνος κεφαλαιακών ελέγχων

Οι μεγάλες εκροές καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες (ο Fitch εκτιμά ότι ανέρχονται στο 15% του συνόλου από τα τέλη Νοεμβρίου) έχουν αυξήσει τις πιέσεις στην ελληνική οικονομία. Ο δείκτης βιωσιμότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος είναι "b", υποδηλώνοντας αδύναμο αξιόχρεο χωρίς εξωτερική βοήθεια.

Οι δείκτες βιωσιμότητας και για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες της χώρας είναι επίσης "b" και σε Rating Watch Negative λόγω αυξημένου ρίσκου χρηματοδότησης και ρευστότητας. Οι τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες αλλά η ποιότητα ενεργητικού τους είναι αδύναμη και ενδέχεται να επιδεινωθεί περαιτέρω εντός του έτους.  

Επίσης, ενώ ο Fitch δεν αναμένει μια τέτοια εξέλιξη, υπογραμμμίζει ότι υπάρχει ρίσκο επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων για να περιοριστούν οι εκροές από τις τράπεζες, κάτι που οδηγεί τον οίκο σε υποβάθμιση του "ταβανιού" χώρας στο "B-". 

Αναφορικά με το στόχο για το πλεόνασμα, ο οίκος υπογραμμίζει ότι ακόμη και στην προοπτική άμεσης συμφωνίας με τους εταίρους, θα είναι δύσκολο να διατηρηθεί πρωτογενές πλεόνασμα εφέτος, καθώς η αδύναμη εγχώρια ζήτηση και η επιδείνωση της ρευστότητας στον ιδιωτικό τομέα θα πλήξουν τα φορολογικά έσοδα. 

Τι θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα κίνηση 

Οι εξελίξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια πρόσθετη υποβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου είναι:

-Μια ρήξη στις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, που θα οδηγούσε σε εξέταση εναλλακτικών λύσεων, όπως για παράδειγμα ένα moratorium ή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, συμπεριλαμβανομένου και αυτού που βρίσκεται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα.

- Μια έξοδος από την ευρωζώνη, κάτι που καθιστά πιθανότερη μια στάση πληρωμών.

Οι εξελίξεις που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν αναβάθμιση είναι:

- Μια συμφωνία με τους πιστωτές που θα ξεμπλόκαρε τις καθυστερημένες εκταμιεύσεις του προγράματος και μια πρόσθετη συμφωνία για έναν νέο διακανονισμό. Αυτό θα μπορούσε να πάρει τη μορφή - αν όχι τον τίτλο - ενός τρίτου προγράμματος χρηματοδοτικής στήριξης υπό όρους.

- Μια επιτάχυνση της ελληνικής ανάκαμψης, τυχόν πρωτογενή πλεονάσματα ή ελάφρυνση του χρέους που βρίσκεται στα χέρια του επίσημου τομέα θα οδηγούσε σε πιθανή αναβάθμιση μεσοπρόθεσμα.  

Ο Fitch υπογραμμίζει ότι βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τους οίκους αξιολόγησης, θα έπρεπε να ακολουθήσει συγκεκριμένο πρόγραμμα δημοσιεύσεων στις εκθέσεις του, με την επόμενη να είναι προγραμματισμένη για τις 15 Μαϊου. Ωστόσο, σημειώνει, "θεωρούμε πως οι εξελίξεις στην Ελλάδα δικαιολογούν μια τέτοια απόκλιση από το ημερολόγιο δημοσιεύσεων". 

Εν τω μεταξύ, η Moody's ανέβαλε την προγραμματισμένη για την Παρασκευή έκθεση για την Ελλάδα.