Φωτιές άναψε ο «προληπτικός φόρος» 26% σε επιχειρήσεις

Όποια ελληνική επιχείρηση αγοράσει προϊόντα από μια εταιρεία στην Κύπρο, την Βουλγαρία, ή την Ιρλανδία, χώρες στις οποίες δηλαδή ισχύει προνομιακό φορολογικό καθεστώς σε σχέση με την Ελλάδα, θα υποχρεώνεται στην καταβολή φόρου 26% επί της δαπάνης, ο οποίος θα της επιστρέφεται αζημίως, σε διάστημα δώδεκα μηνών εφόσον αποδείξει προηγουμένως στη φορολογική διοίκηση ότι η συναλλαγή είναι πραγματική και όχι τριγωνική.

Δεν αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά διάταξη η οποία περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για τις εκατό δόσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών, κατατέθηκε χθες βράδυ στη Βουλή και εγείρει ήδη έντονες αντιδράσεις από τον επιχειρηματικό κόσμο.

Ο ΣΕΒ έστειλε επιστολή στην Νάντια Βαλαβάνη ζητώντας την απόσυρσή της. Σε αυτή επισημαίνει πως «σύμφωνα με την υπό διαβούλευση διάταξη, για τις συναλλαγές αυτές θα πρέπει να καταβληθεί παρακρατούμενος φόρος, τα ποσά του οποίου είναι ιδιαίτερα σημαντικά δεδομένης της φύσης της δαπάνης (ναύλοι, πρώτες ύλες, καύσιμα, κλπ). Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την μεγάλη χρονική διάρκεια που τυχόν θα απαιτηθεί για την απόδειξη της αυθεντικότητας της συναλλαγής, θα επιτείνει τις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής ασφυξίας που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις, λόγω έλλειψης ρευστότητας».

Προσθέτει μάλιστα πως «Από νομικής άποψης, η προτεινόμενη διάταξη παραβιάζει τόσο το κοινοτικό δίκαιο, όσο και τις διατάξεις των διεθνών συμβάσεων για την αποφυγή διπλής φορολογίας που έχει καταρτίσει η Ελλάδα με τα περισσότερα από τα κράτη που χαρακτηρίζονται ως «προνομιακά φορολογικά καθεστώτα».

Οπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς, "η κυβέρνηση επιβάλλει παρακράτηση φόρου 26% στις συναλλαγές (ναύλοι, πρώτες ύλες, καύσιμα, κλπ) των ελληνικών επιχειρήσεων με διεθνείς αντισυμβαλλόμενους, θέτοντας έτσι σε ομηρία της ελληνικής γραφειοκρατίας μέσα από ασαφείς διαδικασίες για ένα χρόνο". Εξηγούν πως "η ρύθμιση αυτή σε συνδυασμό με τη μεγάλη χρονική διάρκεια που τυχόν θα απαιτηθεί για την απόδειξη της αυθεντικότητας της συναλλαγής, θα επιτείνει τις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής ασφυξίας που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις, λόγω έλλειψης ρευστότητας".

Η θέση του ΣΕΒ είναι πως το νομικό οπλοστάσιο του υφιστάμενου φορολογικού πλαισίου είναι επαρκές. Θεωρούν πως η καλύτερη εποπτεία των συναλλαγών των επιχειρήσεων με διεθνείς αντισυμβαλλόμενους μπορεί να γίνει με ενίσχυση του προληπτικού και κατασταλτικού ελέγχου από τα αρμόδια όργανα της φορολογικής διοίκησης. Κύκλοι του συνδέσμου τονίζουν πως"για άλλη μια φορά  την αδυναμία του φορολογικού μηχανισμού να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του, την πληρώνουν οι επιχειρήσεις με ατελέσφορες υπερ-ρυθμίσεις που δημιουργούν τεράστια προβλήματα στις ήδη εξαιρετικά επιβαρυμένες επιχειρήσεις".

Η επίμαχη διάταξη

Η επίμαχη διάταξη βρίσκεται στο άρθρο 21 του νομοσχεδίου. Ορίζει ότι «το σύνολο τω δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που εμπίπτει σε μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) Είναι κατά το χρόνο έκδοσης του παραστατικού ή κατά το χρόνο διενέργειας της συναλλαγής φορολογικός κάτοικος σε κράτος μη συνεργάσιμο κατά την έννοια του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε.

(β) Είναι κατά το χρόνο έκδοσης του παραστατικού ή κατά το χρόνο διενέργειας της συναλλαγής φορολογικός κάτοικος σε κράτος που υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς σύμφωνα με το άρθρο 65 του Κ.Φ.Ε.

(γ) Είναι συνδεόμενη, εν τοις πράγμασι εταιρεία, χωρίς να έχει συμμορφωθεί πριν τη διενέργεια της συναλλαγής ή την έκδοση του παραστατικού με τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (άρθρο 21 του ν. 4174/2013).
(δ) Δεν διαθέτει στην έδρα της ή σε συνδεδεμένη επιχείρηση την απαιτούμενη οργάνωση και υποδομή για τη διενέργεια – κατ΄ επάγγελμα- ομοειδών συναλλαγών, κατά συνήθεια και επάγγελμα με τη συναλλαγή για την οποία εκδόθηκε το παραστατικό.

Για τις περιπτώσεις γ΄ και δ΄ ο φορολογούμενος οφείλει, προκειμένου να μην εμπίπτει στην μη έκπτωση της δαπάνης, και πριν τη διενέργεια του φορολογικού ελέγχου, να προσκομίσει πλήρη απόδειξη ότι δεν συντρέχουν για τη συγκεκριμένη εταιρεία οι αναφερόμενες συνθήκες.

Για τις περιπτώσεις α΄, β΄, γ’ και δ’, προκειμένου ο φορολογούμενος να μην εμπίπτει στη μη έκπτωση της δαπάνης, θα πρέπει να καταβάλλει παρακρατούμενο φόρο που προκύπτει από τον ισχύον στην Ελλάδα φορολογικό συντελεστή φόρου εισοδήματος για επιχειρηματική δραστηριότητα επί το συνόλου της εν λόγω δαπάνης. Εφόσον εντός δωδεκαμήνου από τη συναλλαγή, ο φορολογούμενος, αποδείξει ότι πρόκειται περί συνήθους συναλλαγής σε τρέχουσες τιμές αγοράς, θα επιστρέφεται αζημίως για το Δημόσιο ο παρακρατηθείς φόρος στο φορολογούμενο.

Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζονται οι διαδικασίες για την εφαρμογή της παρούσας περίπτωσης, και ειδικότερα η διαδικασία ελέγχου που προβλέπεται για τις περιπτώσεις γ’ και δ’ ανωτέρω».

Με τις παραπάνω διατάξεις είναι σαφές ότι το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να κόψει με το μαχαίρι εικονικές συναλλαγές με φορολογικούς παράδεισους και χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση όπου πρόκειται για πραγματικές συναλλαγές; « θα τσακίσει την αγορά και όλες τις υγιείς επιχειρήσεις οι οποίες διαπράττουν το …αμάρτημα να έχουν εμπορικές συναλλαγές με επιχειρήσεις στην Κύπρο ή τη Βουλγαρία» αναφέρει έμπειρος φοροτεχνικός προσθέτοντας ότι υπάρχει ο κίνδυνος μαζί με τα ξερά να καούν και τα χλωρά, με σοβαρές επιπτώσεις στην επιχειρηματικότητα.

Τι ισχύει σήμερα

Με το άρθρο 23, περίπτωση ιγ του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (το οποίο αλλάζει με το άρθρο 21 του νομοσχεδίου) προβλέπονται ήδη μέτρα για την πάταξη εικονικών συναλλαγών. Ορίζεται ότι στον κατάλογο των μη εκπιπτόμενων επιχειρηματικών δαπανών περιλαμβάνονται το σύνολο των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος μη συνεργάσιμο ή που υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε., εκτός εάν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι οι δαπάνες αυτές αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών ή εισοδημάτων ή κεφαλαίων με σκοπό τη φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή.

Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν αποκλείει την έκπτωση των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος - μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., εφόσον υπάρχει η νομική βάση για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Ελλάδας και αυτού του κράτους - μέλους.

Πρακτικά λοιπόν σήμερα, κάθε «ύποπτη δαπάνη» δεν μπορεί να εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, αν δεν προηγηθεί απόδειξη ότι πρόκειται για πραγματική δαπάνη η οποία δεν έχει αποτέλεσμα την φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή.

Τα κράτη με προνομιακό καθεστώς

Σύμφωνα με τον τελευταίο κατάλογο που έχει ανακοινώσει το 2014, το υπουργείο Οικονομικών στη λίστα των χωρών με προνομιακό φορολογικό καθεστώς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, η Αλβανία, η Ανδόρα, η Βουλγαρία, το Γιβραλτάρ, η Ιρλανδία, η ΠΓΔΜ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.