Διπλή προειδοποίηση από ΗΠΑ για τις σχέσεις με Ρωσία στην ενέργεια

Δεν πρόλαβε ο υπουργός ΠΑΠΕΝ να εκφράσει τις θέσεις του περί «ανεξάρτητης ενεργειακής πολιτικής» με αναφορές σε ενεργειακή μπανανία κ.λπ. και η απάντηση ήρθε υπερατλαντικά, από ένα εν ενεργεία υψηλόβαθμο στέλεχος του State Department και από ένα πρώην, αλλά ιδιαίτερα γνώριμο στην Ελλάδα.

Η Robin Dunnigan βοηθός γραμματέας του υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδια για θέματα ενεργειακής διπλωματίας, και ο Mat Bryza, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρέσβης της χώρας του στο Μπακού, με τις εισηγήσεις τους στη διοργάνωση του Athens Energy Forum εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους για το κατά πόσον είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας και της Ε.Ε. η σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στροφή προς της Ρωσία, για τον εφοδιασμό της χώρας με φυσικό αέριο.

Αμφότεροι αναρωτήθηκαν για το πόσο είναι ρεαλιστικό το σχέδιο του αγωγού Turkish Stream, αυτού δηλαδή που θα αντικαταστήσει το άλλο, του υποθαλάσσιου South Stream, όπως επίσης και η προοπτική δημιουργίας κόμβου στα σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα.

Η Robin Dunnigan, η οποία μίλησε σχεδόν αμέσως μετά τον υπουργό ΠΑΠΕΝ Παναγιώτη Λαφαζάνη σημείωσε ότι συμφωνεί σε πολλά από όσα είπε ο υπουργός. Ωστόσο εξέφρασε την πλήρη διαφωνία της στην προοπτική τροφοδοσίας της Ελλάδας και μέσω του Turkish Stream λέγοντας μεταξύ άλλων: «Δεν πρέπει να δίνετε έμφαση σε έργα που δεν είναι εφικτά ή απέχουν χρόνια από το να υλοποιηθούν. Ο ρωσοτουρκικός αγωγός είναι ένα σχέδιο που δεν φέρνει στην Ευρώπη αέριο από νέες πηγές, αλλά από τη Ρωσία, μέσω άλλης διαδρομής».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για τα θέματα συνεργασίας κρατών μελών της Ε.Ε. με τρίτες χώρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί νομοθετικές ρυθμίσεις, που θα καθιστούν υποχρεωτική την εμπλοκή στις διμερείς διαπραγματεύσεις και την Επιτροπή, ώστε εκ των υστέρων να μην ανακύπτουν θέματα αμφισβήτησης των κοινοτικών κανόνων. Για την προοπτική αυτή, αντιρρήσεις έχει ήδη εκφράσει στο πρόσφατο συμβούλιο υπουργών ενέργειας ο κ. Λαφαζάνης.

Ο Μat Bryza

Ο κ. Bryza, με την ιδιότητα πλέον του επικεφαλής του think tank Center for Defence Studies (σύμβουλος κρατικών εταιρειών Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν) μιλώντας στην ίδια διοργάνωση, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη στήριξη που προσφέρει η νέα κυβέρνηση στον αγωγό TAP.

Ωστόσο, όπως υποστήριξε, εφόσον αλλάξει πολιτική σε ό,τι αφορά τις πηγές εφοδιασμού, με αξιοποίηση του ρωσικού αγωγού που θα διέρχεται από την Τουρκία, τότε θα επιστρέψει στον έναν και μοναδικό προμηθευτή, τη Ρωσία, που επιπλέον πουλά αέριο στην Ελλαδα με τις υψηλότερες τιμές.

Ο ίδιος εξέφρασε σχεδόν βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται να λειτουργήσει κόμβος (hub) στα ελληνοτουρκικά σύνορα όπως ανήγγειλε οι πρόεδρος Πούτιν. Ο κ. Bryza εκτίμησε ότι η Ε.Ε. δεν πρόκειται να αφήσει στους Ρώσους να έχουν ένα ακόμη κλειδί για την τροφοδοσία της Ευρώπης καθώς κάτι τέτοιο αντίκειται στις πολιτικές της. Όσο για το νότιο διάδρομο φυσικού αερίου, δηλαδή τον αγωγό ΤΑΡ, τόνισε ότι μπορεί να ξεκίνησε ως «μικρός δρόμος», ωστόσο θα γίνει «αυτοκινητόδρομος».

Την αισιοδοξία του την απέδοσε στις έντονες διεργασίες μεταξύ της Ε.Ε. και χωρών της Κασπίας, για την αξιοποίηση του αερίου του Τουρκμενιστάν. Σύντομα θα δούμε αέριο από τη χώρα αυτή και από τα άλλα πεδία του Αζερμπαϊτζάν, τόνισε ο ίδιος.

Όσο για το ρόλο της Τουρκίας, επισήμανε πως στοχεύει στην αύξηση των ποσοτήτων αερίου που θα συγκεντρωθούν στο έδαφός της, ώστε να έχει διαπραγματευτική ισχύ στις σχέσεις της με κάθε συνεργαζόμενη χώρα. Η Τουρκία, παρά τη στρατηγική της συνεργασία με τη Ρωσία στον αγωγό Turkish Stream, σε καμία περίπτωση δεν υποβαθμίζει τις σχέσεις της με το Αζερμπαϊτζάν, και την προοπτική του νότιου διαδρόμου, δηλαδή του αγωγού ΤΑΡ.

Με αφορμή την παρουσία του στο συνέδριο, το πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του State Department, έκανε την αυτοκριτική του, επειδή στο ίδιο συνέδριο πριν από τρία χρόνια, και ενώ δεν είχε επιλεγεί ακόμη ο αγωγός του νότιου διαδρόμου, είχε ταχθεί αναφανδόν υπέρ του Nabucco.

Όπως είπε, «έκανα λάθος» στηρίζοντας τον αγωγό Nabucco. Ωστόσο αυτά τα «σήματα» είχα από το Μπακού και τις ΗΠΑ. Εν τέλει ο ΤΑΡ, επελέγη λόγω του χαμηλού κόστους.