Τράπεζες: Δύο μήνες που θα τα κρίνουν όλα!

Ένα καυτό δίμηνο έχουν μπροστά τους οι εγχώριες τράπεζες καθώς κατά τη διάρκειά του θα κριθεί το μέλλον της χώρας και μαζί του ο βαθμός ευστάθειας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η υπογραφή της συμφωνίας-γέφυρας έφερε μικρή ανακούφιση στο μέτωπο της ρευστότητας καθώς σταμάτησε η αιμορραγία καταθέσεων, η αβεβαιότητα, όμως, παραμένει κυρίαρχη.

Η συμφωνία τετράμηνης παράτασης δεν περιλαμβάνει πρόνοια κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού, παρά μόνο αν υπάρξει θετική αξιολόγηση από τους δανειστές για την εξειδίκευση και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, με αποτέλεσμα το Δημόσιο να παραμένει επί ξυρού ακμής αναφορικά με την κάλυψη των υποχρεώσεών του.

Επιπρόσθετα, διαπιστώνεται πρωτοφανής καχυποψία από την πλευρά των θεσμών (ΕΚΤ, Ε.Ε., ΔΝΤ) και των εταίρων (Γερμανία) ως προς την ειλικρίνεια των προθέσεων της κυβέρνησης να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα.

«Για πρώτη φορά από το 2012, υπάρχει τόσο βαρύ κλίμα, αμέσως μετά μάλιστα από μια συμφωνία» διαπιστώνει υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος, χωρίς να κρύβει την ανησυχία του για τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτή η κατάσταση.

Η κυβέρνηση καλείται, σύμφωνα με τον ίδιο, να ανακτήσει ταχύτατα την εμπιστοσύνη των εταίρων, προωθώντας τη ριζική μεταρρύθμιση του κράτους και της φορολογίας, τομείς όπου διαπιστώνεται η μεγαλύτερη σύγκλιση με τους θεσμούς.

Μόνον έτσι θα έχει ευήκοα ώτα σε Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη, Ν. Υόρκη αλλά και στο Βερολίνο αν ζητήσει λογικές διευκολύνσεις, προκειμένου να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό του διμήνου.

Αν το πράξει, ο κίνδυνος χώρας θα αρχίσει, γρήγορα, να υποχωρεί, ενώ θα βελτιωθεί και η ψυχολογία των καταθετών, διευκολύνοντας τις τράπεζες να επανέλθουν, σταδιακά, σε συνθήκες ομαλότητας. Σε διαφορετική περίπτωση μαζί με τη χώρα θα δοκιμασθεί σοβαρά και η ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το πλήγμα στα πλάνα αναδιάρθρωσης

Θεωρητικά, οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες διαθέτουν και με τη σφραγίδα της ΕΚΤ ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια, μετά την πρόσφατη πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων.

Υπενθυμίζεται, όμως, ότι μόνο η Alpha πέρασε το stress test με το στατικό σενάριο, ενώ η Πειραιώς αφού συνυπολογίστηκε η τελευταία αύξηση κεφαλαίου. Η Εθνική και η Eurobank πέρασαν την άσκηση, με το δυναμικό μοντέλο, δηλαδή με συνυπολογισμό των στρεσαρισμένων εκτιμήσεων για την κεφαλαιακή επίδραση που θα έχει η υλοποίηση των πλάνων αναδιάρθρωσης.

Οι πληγές που μετρούν οι τράπεζες στα πλάνα αναδιάρθρωσης από την αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών είναι ήδη αρκετά υπολογίσιμες.

Από τις αρχές Δεκεμβρίου ως σήμερα από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα εκτιμάται ότι έφυγαν καταθέσεις ύψους τουλάχιστον 23 δισ. ευρώ με τα επίπεδα των καταθέσεων να υποχωρούν στα χαμηλότερα επίπεδα 10ετίας. H Moody's εκτιμά ότι η επιστροφή των καταθέσεων θα απαιτήσει 12-18 μήνες, ακόμα και αν υπάρξει νέο πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας πριν από τον Ιούνιο.

Η εξάρτηση από τον ELA εκτινάχθηκε στα 65 δισ. ευρώ, που σημαίνει αύξηση του κόστους χρηματοδότησης σε ετήσια βάση της τάξης των 700 με 800 εκατ. ευρώ, ενώ ο ρυθμός δημιουργίας νέων επισφαλειών εκτινάχθηκε και εκτιμάται ότι στο τρίμηνο τα νέα κόκκινα δάνεια θα ανέλθουν στο 1 - 1,5 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή η πρόθεση της κυβέρνησης να προωθήσει διαγραφές κόκκινων στεγαστικών δανείων πέραν των επιπτώσεων που έχει στην κουλτούρα πληρωμών ενδέχεται να πλήξει απευθείας και την κεφαλαιακή θέση των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Δεν είναι τυχαίο ότι η ΤτΕ στην ετήσια έκθεσή της, αφού επισημαίνει τους κινδύνους της αβεβαιότητας υπογραμμίζει ότι επιβάλλεται για λόγους πρόνοιας, να διατηρηθεί ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας σε επίπεδα αρκετά υψηλότερα των ελαχίστων που καθορίζουν οι εποπτικοί κανόνες.

Το plan b για να μην εκτροχιασθεί ο σχεδιασμός για φέτος

Προς το παρόν όπως έχει γράψει το Euro2day.gr, η DG Comp αντιμετωπίζει την παραπάνω κατάσταση ως έκτακτη και δεν έχει ζητήσει τροποποίηση στα πλάνα αναδιάρθρωσης.

Στο μικροσκόπιό της έχουν μπει μόνο οι ενέργειες που προβλέπεται να ολοκληρωθούν εντός του 2015. Από αυτές η πιο εμβληματική είναι η διάθεση, σε δύο φάσεις, του 40% της Finansbank, κίνηση που περιλαμβάνεται (ως προς τη διάθεση ποσοστού έως 26,9%) και στο capital plan της Εθνικής. Με δεδομένο ότι ήδη έχει χαθεί χρόνος η DG Comp ενδέχεται να πιέσει για επιτάχυνση της διαδικασίας ή τροποποίηση του σχεδιασμού.

Εφόσον λήξει η κατάσταση έκτακτου συναγερμού για την τύχη της χώρας, η Διεύθυνση Ανταγωνισμού θα συζητήσει με τις τράπεζες το νέο περιβάλλον το οποίο έχει διαμορφωθεί και βάσει αυτού θα προκύψουν τροποποιήσεις στα πλάνα αναδιάρθρωσης.

Θεωρείται βέβαιο ότι οι τράπεζες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την πίεση που δέχεται το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο, λόγω της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης, της επιτάχυνσης στον ρυθμό δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων και της αδυναμίας για εξασφάλιση εσόδων από τις σχεδιαζόμενες νέες χορηγήσεις.

Ένα μέρος της πίεσης θα μπορούσε να αντισταθμισθεί με περαιτέρω περικοπές σε λειτουργικές δαπάνες και δαπάνες μισθοδοσίας, μέσω απλοποίησης των οργανογραμμάτων, με νέες σημαντικές μειώσεις σε μισθούς στελεχών και με ριζική αναδιάρθρωση του δικτύου και του προσωπικού στα Βαλκάνια.

Υπενθυμίζεται ότι η Alpha και η Πειραιώς έτρεξαν το φθινόπωρο νέα προγράμματα εθελουσίας οπότε έχουν ένα μεγαλύτερο μαξιλάρι καθώς οι δαπάνες μισθοδοσίας είναι ελαφρύτερες φέτος κατά 120 εκατ. ευρώ στην πρώτη και κατά 38,5 εκατ. ευρώ στη δεύτερη.

Ο κίνδυνος για νέες ΑΜΚ

Στην περίπτωση που η αβεβαιότητα παραταθεί ο στόχος επίτευξης κερδοφορίας που προβλέπουν για φέτος τα πλάνα αναδιάρθρωσης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών δύσκολα θα επιτευχθεί, εξέλιξη που θα οδηγήσει κάποιες εξ αυτών ακόμη και σε νέες αυξήσεις κεφαλαίου.

Ήδη η Moody's επισήμανε ότι οι τράπεζες θα πρέπει να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους για το 2015, αφού οι επιδόσεις τους επηρεάζονται αρνητικά από τη διατάραξη της ελληνικής οικονομίας και από τη σημαντική μείωση της επενδυτικής δραστηριότητας.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη χώρα και στις τράπεζες και εφόσον διαπιστώσει σοβαρές αποκλίσεις από τον εγκριθέντα σχεδιασμό ενδέχεται να ζητήσει προληπτικές κινήσεις κεφαλαιακής ενίσχυσης.

Άλλωστε, έχουν ήδη ξεκινήσει έλεγχοι από την ΕΚΤ για την ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού τους οι οποίοι θα διεξαχθούν με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από την πρόσφατη διαγνωστική μελέτη.

Οι στόχοι που τίθενται εν αμφιβόλω

Η  περίοδος της αβεβαιότητας οδήγησε ήδη σε μετάθεση: α) πώλησης non core business assets (NBGI, Αστήρ), β) διάθεσης μειοψηφικών πακέτων σε θυγατρικές (Finansbank, Eurolife, Πανγαία), γ) πώλησης χαρτοφυλακίου δανείων ενώ ανέκοψε και τις συζητήσεις για νέα deals (δημιουργία νέων ΑΕΕΑΠ από Πειραιώς και Alpha σε συνεργασία με ξένους επενδυτές). 

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τίθενται εν αμφιβόλω στόχοι που είτε είχαν επιτευχθεί την προηγούμενη διετία είτε είχε δημιουργηθεί δυναμική ταχείας επίτευξής τους καθώς σημειώνεται:

- Επιδείνωση του δείκτη καθαρών χορηγήσεων προς καταθέσεις.
- Αύξηση του κόστους χρηματοδότησης.
- Επιδείνωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου λόγω της κατάπτωσης των ενεχύρων και της μαζικής προσφυγής στον ELA, σε συνδυασμό με τη στασιμότητα στις νέες χορηγήσεις.
- Αύξηση των νέων NPLs που καθυστερεί την επίτευξη του στόχου μείωσης του ποσοστού των προβλέψεων κάτω του 1% του ενεργητικού.
- Καθυστέρηση στη βελτίωση της απόδοσης ιδίων κεφαλαίων.