«Αλαλούμ» με ιδιωτικοποιήσεις και κόκκινα δάνεια

Μία ημέρα μετά την αποστολή της «λίστας Βαρουφάκη» στους δανειστές, τρεις υπουργοί εμφανίστηκαν με δηλώσεις τους να αναιρούν δεσμεύσεις της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, να αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο τρικλοποδιάς σε μεγάλες επενδύσεις ή να ανοίγουν μέτωπα με τους δανειστές για τις τράπεζες.

Πρόκειται για τοποθετήσεις κορυφαίων υπουργών που έγιναν την ίδια ημέρα που ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υποστήριξε - και σωστά - στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ πως η κυβέρνηση πρέπει να χτίσει αξιοπιστία απέναντι στους εταίρους για το «ότι είναι διατεθειμένη να κάνει τις αναγκαίες τομές σε ακανθώδη ζητήματα που χρονίζουν επί δεκαετίες».

Το μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων

Η σύγχυση όσων παρακολουθούν την υπόθεση των ιδιωτικοποιήσεων, για παράδειγμα, έγινε ακόμα μεγαλύτερη χθες το απόγευμα όταν κυκλοφόρησε νέο non paper του Μεγάρου Μαξίμου το οποίο διευκρινίζει τι συμφωνήθηκε με τους δανειστές. Όπως αναφέρεται, «όσες ιδιωτικοποιήσεις έχουν κλείσει δεν θα αναιρεθούν», αλλά την ίδια στιγμή κατατάσσει το διαγωνισμό για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια στον οποίο υπάρχει πλειοδότης (σχήμα υπό τη γερμανική Fraport με εφάπαξ τίμημα περί το 1,23 δισ. ευρώ) στους διαγωνισμούς που είναι σε εξέλιξη και «θα επανεξεταστούν».

Στην αγορά προσπαθούν να καταλάβουν ποιοι είναι τελικά οι διαγωνισμοί που κατά την κυβέρνηση έχουν κλείσει και ποιοι είναι σε εξέλιξη. Προσθέτουν πως στην επιστολή προς τους δανειστές αναφέρεται πως η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι «δεν θα ακυρώσει ιδιωτικοποιήσεις οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί», ενώ στην περίπτωση που ο διαγωνισμός έχει ξεκινήσει, «η κυβέρνηση θα σεβαστεί τη διαδικασία, σύμφωνα με το νόμο».

Λίγες ώρες νωρίτερα, ο υπερυπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης είχε ξεκαθαρίσει πως ο διαγωνισμός για τα περιφερειακά αεροδρόμια θα επανεξεταστεί. Κατά τη διάρκεια συνάντησης με τους δημοσιογράφους, μάλιστα, είχε προσθέσει πως εξετάζονται διάφορα σενάρια όπως η συμμετοχή του δημοσίου στην εταιρεία διαχείρισης κι η μείωση του χρόνου εκμετάλλευσης (προβλέπεται 40ετή περίοδος με δυνατότητα επέκτασης για άλλα 10 χρόνια).

Στην αγορά θεωρούν, πάντως, πως τυχόν αλλαγή των όρων θα οδηγήσει σε πτώση του τιμήματος και σε πιθανές προσφυγές από τους άλλους δύο υποψηφίους. «Ακόμα και αν οι Γερμανοί καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να αποφευχθούν πολυετείς διαμάχες στα δικαστήρια» επισημαίνουν.

Αλλά και ο έτερος υπερυπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Παναγιώτης Λαφαζάνης, είχε διαφοροποιηθεί από το περιεχόμενο της «λίστας Βαρουφάκη».

Σε δηλώσεις του ανέφερε πως «καμία ενεργειακή επιχείρηση δεν πρόκειται να πουληθεί, καμία αποκρατικοποίηση στο τομέα ευθύνης του δεν πρόκειται να περπατήσει».

Υπενθυμίζεται πως ο διαγωνισμός για την πώληση του ΑΔΜΗΕ, της θυγατρικής της ΔΕΗ, βρίσκεται σε τελικό στάδιο με τουλάχιστον δύο διεθνείς διεκδικητές.

Σημειώνεται πως ο κ. Λαφαζάνης είχε δηλώσει πως η κυβέρνηση «θα επανεξετάσει τη συμφωνία για το Ελληνικό με στόχο την ακύρωση». Στο διαγωνισμό για το Ελληνικό είχε κατατεθεί μόνο μία προσφορά από τη Lamda Development του ομίλου Λάτση, η οποία έχει ήδη υπογράψει την πρώτη σύμβαση και με πρόσφατη ανακοίνωση εμφανίζεται διατεθειμένη να καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων.

Ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης (δεύτερος από αριστερά στην φωτογραφία) ήταν επίσης χθες σαφής όσον αφορά την περίπτωση του Ελληνικού. Θεωρεί πως το τίμημα που προσφέρει η Lamda Development είναι χαμηλό, ενώ επισήμανε πως η στάση του υπουργείου θα εξαρτηθεί από τις επιπτώσεις που θα έχει η επένδυση στις γειτονικές περιοχές και στην υπόλοιπη αγορά της Αττικής.

Ο κ. Τσιρώνης υπενθύμισε, μάλιστα, όσα είχαν υποστηρίξει οι έμποροι του Αμαρουσίου για τα λουκέτα που υπήρξαν μετά τη λειτουργία του εμπορικού κέντρου The Mall το οποίο επίσης διαχειρίζεται η Lamda Development.

Τόσο οι διαρροές από το Μέγαρο Μαξίμου, όσο και οι δηλώσεις υπουργών θολώνουν το τοπίο στις ιδιωτικοποιήσεις. Παρ' όσα αναφέρονται στη λίστα Βαρουφάκη, η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να ακολουθήσει μια διαδικασία a la carte ανεξάρτητα από το στάδιο όπου βρίσκεται κάθε διαγωνισμός.

Υπό αυτές τις συνθήκες το τοπίο παραμένει θολό ενώ εκκρεμούν κρίσιμοι διαγωνισμοί όπως η πώληση του ΟΛΠ και του ΟΛΘ στους οποίους συμμετέχουν πανίσχυροι διεθνείς όμιλοι. Οι διοικήσεις των τελευταίων, όπως η κινεζική Cosco, δεν κρύβουν πλέον τη δυσαρέσκειά τους για τις «διπλής ανάγνωσης» δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων.

Τα δάνεια

Από την άλλη πλευρά, μία μόλις ημέρα μετά την αποστολή και έγκριση της λίστας μεταρρυθμίσεων, η κυβέρνηση, μέσω του αρμόδιου υπουργού, Γ. Σταθάκη, εμφανίζεται να επιμένει στο προεκλογικό της πρόγραμμα για το καυτό θέμα της διαγραφής κόκκινων δανείων και της προστασίας από πλειστηριασμούς.

Παρότι στη λίστα μεταρρυθμίσεων περιλαμβάνεται η δέσμευση να αντιμετωπισθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια «κατά τρόπο που θα λαμβάνει πλήρως υπόψη την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τη λειτουργία του δικαστικού συστήματος και τον αρνητικό αντίκτυπο στη δημοσιονομική θέση της χώρας», το υπουργείο Οικονομίας γνωστοποίησε χθες την πρόθεσή του να προχωρήσει στη σύσταση Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, ο οποίος θα λειτουργεί και ως bad bank. Θα αγοράζει, δηλαδή, σύμφωνα με τον κ. Σταθάκη, από τις τράπεζες, σε πρώτη φάση, κόκκινα στεγαστικά δάνεια τα οποία ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα που βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Ο υπουργός Οικονομίας υπολογίζει ότι οι δανειολήπτες με κόκκινα στεγαστικά, που πληρούν το παραπάνω κριτήριο, είναι περίπου 100.000 και για την αγορά των παραπάνω δανείων θα χρειασθούν περίπου 3 δισ ευρώ. Κεφάλαια που η κυβέρνηση θα επιδιώξει να αποδεσμευτούν από το κεφαλαιακό απόθεμα του ΤΧΣ, το οποίο πάντως επιστρέφει στον EFSF και μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατόπιν αιτήματος της ΕΚΤ μόνο για την ανακεφαλαιοποίηση - εκκαθάριση τραπεζών.

Η πρόθεση του υπουργείου Οικονομίας εγείρει ερωτήματα διότι η σύσταση της bad bank, με αρχική έστω χρηματοδότηση από τα αδιάθετα κεφάλαια του ΤΧΣ, θα έχει αφενός αρνητικό δημοσιονομικό αντίκτυπο, αφετέρου αντίκτυπο στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών λόγω διαγραφής υφιστάμενων προβλέψεων ή και απευθείας εγγραφής ζημιάς.

Αν τα δάνεια μεταβιβάζονται από τις τράπεζες στη λογιστική τους αξία (μετά την αφαίρεση ειδικών προβλέψεων) και το ύψος του τιμήματος υπολογίζεται βάσει της αξίας των εξασφαλίσεων που συνοδεύουν κάθε δάνειο, όπως αποκάλυψε το Euro2day, η επίπτωση στις τράπεζες θα είναι αντιμετωπίσιμη. Σε αυτή την περίπτωση όμως και με δεδομένο ότι θα διαγράφεται ως και το 90% των δανείων από την bad bank θα προκύψει σοβαρή δημοσιονομική επιβάρυνση.

Θέμα ενδέχεται να εγείρει και η DG Comp καθώς η αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων από bad bank που θα χρηματοδοτηθεί- και- με κρατικά κεφάλαια πρέπει να διενεργηθεί πολύ προσεκτικά προκειμένου να μη θεωρηθεί νέα κρατική βοήθεια στις τράπεζες. Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση με τη λίστα μεταρρυθμίσεων δεσμεύεται ότι θα συμμορφώνεται με τους κανόνες ανταγωνισμού της DG Comp.

Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει ότι ο ενδιάμεσος φορέας θα μεσολαβεί μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών, παρακάμπτοντας -ξεκάθαρα στις περιπτώσεις ρύθμισης επιχειρηματικών δανείων- τα αρμόδια δικαστήρια. Αν επιμείνει το υπουργείο Οικονομίας σε αυτή τη λογική προκύπτει ζήτημα με τη δέσμευση που έχει αναληφθεί να αντιμετωπίζονται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κατά τρόπο που να λαμβάνει πλήρως υπ' όψιν τη λειτουργία του δικαστικού συστήματος.

Θέμα προκύπτει σύμφωνα με τις τράπεζες και από την πρόθεση του υπουργείου να προχωρήσει σε πάγωμα πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας ως το τέλος του έτους με τόσο υψηλά κριτήρια που περιλαμβάνουν περίπου το 95% των δανειοληπτών και επομένως και αρκετούς από αυτούς που οι τράπεζες θεωρούν στρατηγικούς κακοπληρωτές. Η ρύθμιση, εφόσον δεν υπάρξουν δραστικές αλλαγές, θα δημιουργήσει, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη ψυχολογία αναστολής πληρωμών, προκαλώντας το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που δεσμεύτηκε με τη λίστα Βαρουφάκη η κυβέρνηση και επισήμανε με την επιστολή του ο διοικητής της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι.

Ως εκ τούτου αναμένεται με ενδιαφέρον η τοποθέτηση της ΕΚΤ αλλά και της DG Comp στο σχέδιο νόμου που θα καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση για το θέμα της διαγραφής κόκκινων δανείων.