Τα μυστικά της λίστας μεταρρυθμίσεων

Με πολλά γράψε-σβήσε στη λίστα των κυβερνητικών μεταρρυθμίσεων άρχισαν να φτάνουν χθες το μεσημέρι τα πρώτα draft στους θεσμούς (Ε.Ε., ΕΚΤ και ΔΝΤ). Πέντε - έξι σελίδες, χωρίς κοστολόγηση (τουλάχιστον στις πρώτες ανταλλαγές email), με στόχο να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των εταίρων και να σβήσουν -στο μέτρο του δυνατού- οι φωτιές που άναψαν στο εσωτερικό κυβερνητικό μέτωπο.

Με τους εταίρους η διαδικασία είναι σε καλό δρόμο, σύμφωνα με αρμόδιες εκατέρωθεν πηγές. Mάλιστα, πηγή της ευρωπαϊκής επιτροπής που επιβεβαίωσε την έγκαιρη λήψη της σήμερα το πρωί, έκανε λόγο για λίστα εκτενή η οποία αποτελεί μια «έγκυρη» αφετηρία.

Για τους εσωκομματικούς τριγμούς, πάντως θα δείξει... Δεν είναι τυχαίο ότι με στόχο τα μέτωπα στο εσωτερικό, στην κυβερνητική λίστα προτάσσονται τα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και συγκαλείται στις 12 το μεσημέρι το κυβερνητικό συμβούλιο.

Με τα βλέμματα στη συμφωνία με τους εταίρους, από την άλλη, στη λίστα εντάσσονται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τα «πολλά λεφτά», τα οποία πολλοί ένοικοι του Μεγάρου Μαξίμου επικαλέστηκαν και στο παρελθόν, χωρίς θεαματικά αποτελέσματα: καταπολέμηση φοροδιαφυγής, πάταξη διαφθοράς, πάταξη λαθρεμπορίου σε καύσιμα και καπνό, ανασυγκρότηση του δημοσίου τομέα και μείωση της γραφειοκρατίας.

Κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ υπολογίζει η κυβέρνηση πως μπορεί να εισπράξει μόνο από την πάταξη του λαθρεμπορίου στα καύσιμα (1,5 δισ. ευρώ) και στον καπνό (800 εκατ. ευρώ).

Παρότι τα μέτρα αναμένεται να περάσουν σήμερα από την κρησάρα -όχι την ψιλή- του Eurogroup, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι οι Ευρωπαίοι θα δεχθούν ότι μέσω της πάταξης του λαθρεμπορίου θα εισπράξει φέτος το υπουργείο Οικονομικών 2,3 δισ. ευρώ για να καταργήσει, για παράδειγμα, άμεσα τον ΕΝΦΙΑ. Ο ΕΝΦΙΑ μπορεί να περιμένει τουλάχιστον τέσσερις μήνες για να καταργηθεί.

Καλή διάθεση των εταίρων για έναν έντιμο συμβιβασμό υπάρχει, όχι όμως χαριστική διάθεση. Έτσι, κάποια μέτρα θα πρέπει να μπουν προσωρινά τουλάχιστον στον πάγο. Μεταξύ αυτών η σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα επικουρικά ταμεία, εκτός και αν συνοδεύονται από ισοδύναμα που θα σβήνουν το δημοσιονομικό κενό που προκαλείται. Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να πείσει τους υπουργούς του να περιμένουν για να πράξουν όλα όσα έταξαν στους ψηφοφόρους στο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.

Προέχει η ομαλή μετάβαση στην επόμενη φάση της συμφωνίας, χωρίς μονομερείς ενέργειες με δημοσιονομικό κόστος για το επόμενο τετράμηνο και αυτό ακριβώς αναμένεται να εξηγήσει στη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου, στις 12 το μεσημέρι, στους υπουργούς του ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Λίγο νωρίτερα, αν όχι σε χρόνο παράλληλο, το τελικό προϊόν της άτυπης διαπραγμάτευσης για την ελληνική λίστα μεταρρυθμίσεων θα έχει αποσταλεί στους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης προκειμένου το απόγευμα σε τηλεδιάσκεψη του Eurogroup να δοθεί το πράσινο φως για την πρώτη φάση της ενδιάμεσης τετράμηνης συμφωνίας μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή, από την 1η Ιουλίου, το νέο Συμβόλαιο, το οποίο θα υποκαταστήσει το μνημόνιο.

Τα πάρε-δώσε με τους εταίρους

Οι διαρροές του Μεγάρου Μαξίμου για το περιεχόμενο της κυβερνητικής λίστας μεταρρυθμίσεων έγιναν σε δύο δόσεις. Στην πρώτη σκιαγραφούνταν τα απολύτως απαραίτητα:

1. Διαβεβαιώσεις στο εσωτερικό ότι περιλαμβάνεται «ολόκληρος ο πρώτος πυλώνας της Θεσσαλονίκης που αφορά το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης». Ο πρώτος πυλώνας περιελάμβανε σχετικά «ήπια» από δημοσιονομική πλευρά μέτρα. Δωρεάν ρεύμα και κουπόνια σίτισης για τουλάχιστον 300.000 χιλιάδες νοικοκυριά, πρόγραμμα εξασφάλισης στέγης, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ειδική κάρτα μετακίνησης.

Η χορήγηση της 13ης σύνταξης σε χαμηλοσυνταξιούχους κάτω των 700 ευρώ ούτως ή άλλως θα απασχολήσει δημοσιονομικά την κυβέρνηση το Δεκέμβριο του 2015. Έως τότε, μπορεί ανέξοδα να την περιλαμβάνει -αν την περιλαμβάνει τελικά- στη λίστα των μεταρρυθμίσεων και εν τέλει να κληθεί να καλύψει με άλλα μέτρα το κόστος υλοποίησης της εξαγγελίας.

2. Διαβεβαιώσεις επίσης «εσωτερικού» ότι περιλαμβάνεται «μεγάλο μέρος του δεύτερου πυλώνα» για την άρση της καταστολής της πραγματικής οικονομίας με άμεση προτεραιότητα τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, των κόκκινων δανείων καθώς και το φρένο στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας.

Η κυβέρνηση επιμένει ότι τα συγκεκριμένα νομοσχέδια θα κατατεθούν στη Βουλή. Ενδιαφέρον έχει ότι πηγές των «θεσμών» ανέφεραν χθες το βράδυ την εκτίμηση ότι «θα τα βρούμε».

Εξίσου ενδιαφέρον πάντως είναι ότι το σχέδιο για τα κόκκινα δάνεια δεν έχει παρουσιαστεί από την πλευρά της κυβέρνησης παρά μόνο μέσω διαρροών, ενώ για τα ληξιπρόθεσμα χρέη ήδη από την επομένη της ανακοίνωσης η κυβέρνηση επεξεργάζεται διορθώσεις, χωρίς να αλλάζει η φιλοσοφία της ρύθμισης.

Νομοσχέδια πάντως άμεσα στη Βουλή δεν πρόκειται να κατατεθούν. Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον μέχρι να συγκροτηθούν οι απαραίτητες σχετικές επιτροπές της Βουλής. Τα νομοσχέδια πάνε κατ΄ ανάγκη λίγο πίσω, αλλά δεν αποσύρονται.

3. Διαβεβαιώσεις προς τους εταίρους ότι θα παταχθεί το λαθρεμπόριο, η φοροδιαφυγή, η διαφθορά, μέτρα τα οποία αποτυπώνονταν στον τέταρτο πυλώνα της Θεσσαλονίκης.

Ο τρίτος πυλώνας, με τα εργασιακά και τα 751 ευρώ κατώτατου μισθού, δεν εμφανιζόταν πουθενά.

Λίγο αργότερα, νέα διαρροή του Μεγάρου Μαξίμου έβαζε στο κάδρο και «τις μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά με αναφορά στις συλλογικές συμβάσεις και διαπραγματεύσεις». Τα μηνύματα για τα 751 ευρώ είχαν έρθει από νωρίς, μέσω των ίσως καλύτερων «φίλων» της Ελλάδας στη διαπραγμάτευση, των κ. Γιούνκερ και Μοσκοβισί. Ξεχάστε το...

Τα ερωτήματα της χρηματοδότησης

Αν υποθέσουμε ότι όλα πάνε κατ΄ ευχήν και το απόγευμα το Eurogroup δώσει το πράσινο φως στην ενδιάμεση συμφωνία όπως φαίνεται, το πρώτο μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα τα βγάλει πέρα το ελληνικό δημόσιο μέχρι να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση στα τέλη Απριλίου καλύπτοντας πλήρως και εγκαίρως όλες τις απαιτήσεις έναντι των πιστωτών του, όπως έχει συμφωνήσει η ελληνική κυβέρνηση.

Μπορεί η απειλή για περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων να έχει φύγει από το τραπέζι, όπως άλλωστε και η αναμενόμενη απαίτηση της ΕΚΤ να μειώσουν οι ελληνικές τράπεζες τις θέσεις τους σε κρατικό χρέος, αλλά τα 7,2 δισ. ευρώ της δόσης, με το 1,9 δισ. ευρώ των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα, δεν πρόκειται να έρθουν πριν από το τέλος Απριλίου στην καλύτερη περίπτωση (νωρίτερα θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει τόσο το «πού» όσο και το «ποιος» θα κάνει την αξιολόγηση, μετά το «θάνατο» της τρόικας…).

Στο μεταξύ το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να καλύπτει τις υποχρεώσεις του. Το Μάρτιο θα πρέπει να βρει 1,6 δισ. ευρώ για να πληρώσει τη δόση στο ΔΝΤ (θεωρείται δεδομένο ότι θα καταφέρει να «ρολάρει» τις τρεις σειρές έντόκων γραμματίων που λήγουν, καθώς ήδη η ΕΚΤ έχει προαναγγείλει επαναφορά του waiver για τα ελληνικά ομόλογα όταν θεωρήσει ότι υπάρχει πρόγραμμα που εκτελείται κανονικά).

Επιπλέον, το Δημόσιο θα πρέπει να καταβάλει τόκους της τάξης των 800 εκατ. ευρώ και άλλες υποχρεώσεις ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ, ενώ λήγει και ένα ομόλογο που δεν είχε ενταχθεί στο PSI (78 εκατ. ευρώ). Αυτά μόνο για το Μάρτιο...

Πληροφορίες αναφέρουν ότι αφού φτάσαμε στη συμφωνία με τους εταίρους και όχι στη ρήξη, θα υπάρξει κάλυψη και των χρηματοδοτικών αναγκών. Όχι με τη δόση για την οποία θα προηγηθεί αξιολόγηση, αλλά το πιθανότερο με αύξηση του ορίου εκδόσεων εντόκων γραμματίων.

Ακόμα και αν δεν είναι αυτό το μέτρο, εφόσον η συμφωνία εξελίσσεται ομαλά στα υπόλοιπα μέτωπα, οι εταίροι εκτιμάται ότι δεν θα δημιουργήσουν συνθήκες ασφυξίας.

Όχι ότι θα τρέχουν τα λεφτά. Αλλά έστω και με το σταγονόμετρο η Ελλάδα θα καλύπτει τις υποχρεώσεις της…