Ενέργεια: Προς κοινή ενεργειακή πολιτική η ΕΕ

Αναβάθμιση του ρόλου του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου, στρατηγικές συμμαχίες με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και το Ιράν και αναδιαμόρφωση των σχέσεων Ε.Ε.-Ρωσίας στα ενεργειακά είναι ορισμένες από τις προτεραιότητες που θέτει ο επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς για την αύξηση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ε.Ε.

Τα παραπάνω προβλέπονται σε κείμενο ενημέρωσης των Ευρωπαίων επιτρόπων, για τις βασικές αρχές που θα πρέπει να διέπουν την Ενεργειακή Ένωση, και θα αποτελέσουν το περίγραμμα για τη διαμόρφωση κοινής ενεργειακής πολιτικής. Οι προτάσεις του κ. Σέφκοβιτς που δόθηκαν στους συναδέλφους του στη συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων την Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για την Ελλάδα.

Η χώρα μας, εκτός του ότι αποτελεί τον κορμό του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου μέσω του αγωγού ΤΑΡ, μαζί με αυτές που ανήκαν στο σοβιετικό μπλοκ και σε αντίθεση με τις βορειοευρωπαϊκές, χαρακτηρίζεται από υψηλή εξάρτηση από τη Ρωσία, ασθενείς ενεργειακές διασυνδέσεις, νησιδοποιήσεις δικτύων και από έλλειψη αποθηκευτικών χώρων, με αποτέλεσμα τις δύσκολες έως αδύνατες διασυνοριακές συναλλαγές, υψηλότερες τιμές στο φυσικό αέριο, και την έλλειψη ανταγωνισμού.

Στην ουσία, οι προτάσεις Σέφκοβιτς σε μεγάλο βαθμό αφορούν τις χώρες αυτές, προκειμένου να αυξηθεί η ενεργειακή τους ασφάλεια και να αρχίσει να λειτουργεί η αγορά και ο ανταγωνισμός. Όπως μάλιστα είναι φυσικό, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις διαφαινόμενες προθέσεις της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ στις σχέσεις με τη Ρωσία, ή την αξιοποίηση των νέων ρωσικών αγωγών (Turkish Stream) για τροφοδοσία της χώρας αλλά και επέκτασή του στην Ε.Ε. Είναι δε βέβαιο ότι τις προτάσεις του αυτές θα ανέπτυσσε χθες στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, όπου συναντήθηκαν οι υπουργοί των χωρών από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός ΤΑΡ και όπου την Ελλάδα εκπροσωπεί ο υπουργός ΠΑΠΕΝ Παναγιώτης Λαφαζάνης.

Το ενδιαφέρον στις προτάσεις Σέφκοβιτς είναι ότι στις χώρες που θα συμβάλουν στην απεξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό αέριο εντάσσει και το Ιράν. Το γεγονός επιβεβαιώνει τις παρασκηνιακές επαφές της ΕΕ και των ΗΠΑ με τη χώρα αυτή για τη διαμόρφωση συνθηκών που θα επιτρέψουν την επανέναρξη των συναλλαγών στον εμπορικό και χρηματοπιστωτικό τομέα. Μάλιστα σύμφωνα με κάποιες αναλύσεις, η αναβάθμιση των σχέσεων της Δύσης με το Ιράν επιδιώκεται να αποτελέσει εργαλείο για τη μείωση της εξάρτησης από τη Ρωσία.

Προκειμένου να στηρίξει τις θέσεις του για την ανάγκη διαμόρφωσης μιας κοινής ενεργειακής πολιτικής στην Ε.Ε., ο κ. Σέφκοβιτς σημειώνει ότι στις ευρωπαϊκές χώρες οι καταναλωτές έχουν ελάχιστες δυνατότητες επιλογής προμηθευτή, ενώ συνεχίζουν να επικρατούν αδιαφάνεια και έλλειψη ελέγχου στο ενεργειακό κόστος.

Τονίζει, επίσης, ότι για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι 40% υψηλότερη και η τιμή φυσικού αερίου 3 και 4 φορές μεγαλύτερη από τις τιμές που ισχύουν στις ΗΠΑ. Για να καταλήξει, λέγοντας ότι το όραμα της Ενεργειακής Ένωσης είναι ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό σύστημα για το σύνολο της Ευρώπης, όπου η ενέργεια θα διακινείται ελεύθερα μεταξύ των συνόρων των κρατών, με κανόνες ανταγωνισμού, με την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των πηγών και με ένα αξιόπιστο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο.

Φυσικό αέριο

Ειδικότερα για το φυσικό αέριο, ο κ. Σέφκοβιτς τονίζει ότι για την Ε.Ε. απαιτούνται διαφοροποιημένοι και ανθεκτικοί προμηθευτές. Στο πλαίσιο αυτό, ζητά να ενταθούν οι εργασίες για την ανάπτυξη του Νότιου Διαδρόμου, που θα επιτρέψουν στις χώρες της Κεντρικής Ασίας να τροφοδοτήσουν με αέριο την Ευρώπη.

Επίσης προτείνει να εξεταστεί το πλήρες δυναμικό για τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων για φυσικό αέριο και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και να καταρτιστεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική στα θέματα αυτά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μάλιστα η στρατηγική αυτή εστιάζει στις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης, όπου οι σχετικές υποδομές είναι ελλιπείς, σε αντίθεση με τις βορειοευρωπαϊκές.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουν οι προτάσεις Σέφκοβιτς στην ενεργειακή διπλωματία, η οποία, όπως λέει, θα πρέπει να οδηγήσει σε ένα πιο αποφασιστικό ρόλο της Ευρώπης στις διεθνείς ενεργειακές αγορές.

Όπως τονίζει, η Ενεργειακή Ένωση δεν είναι ένα εσωστρεφές σχέδιο. Μια ενωμένη και ισχυρότερη Ε.Ε. στα ενεργειακά, θα διαμορφώσει καλύτερες συνθήκες για συνεργασία με τους εταίρους της (προμηθευτές) για κοινό όφελος. Έτσι η Ε.Ε. θα πρέπει να δημιουργήσει στρατηγικές ενεργειακές συμμαχίες με χώρες παραγωγής και χώρες τράνζιτ διέλευσης ενέργειας, όπως η Αλγερία και η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και το Ιράν.

Επίσης με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Επιπλέον η Ε.Ε. θα αναπτύξει ακόμη περισσότερο τις συνεργασίες με τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ελβετία και τη Νορβηγία. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην αναβάθμιση των σχέσεων με την Ουκρανία που αποτελεί χώρα τράνζιτ διέλευσης φυσικού αερίου (ρωσικού), αλλά και με σημαντικό παραγωγικό δυναμικό.

Τέλος για τη Ρωσία, που συνεχίζει να αποτελεί το σημαντικότερο προμηθευτή πετρελαίου και φυσικού αερίου για την Ευρώπη, τονίζει ότι την κατάλληλη στιγμή θα εξετάσουμε τις ενεργειακές σχέσεις, ώστε να τεθούν σε ένα νέο πλαίσιο, που θα διέπεται από κανόνες ελεύθερης αγοράς, ανταγωνισμού και περιβαλλοντικής ασφάλειας προς όφελος και των δύο πλευρών.