Αλήθειες και ψέματα για τις σχέσεις ΕΕ-Αθήνας

Πολλά έχουν λεχθεί και έχουν γραφτεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα για τις σχέσεις της Αθήνας με τους εταίρους, καθώς και για τη γραμμή που προτίθενται να κρατήσουν οι δανειστές.

Η αλήθεια είναι όμως πως οι περισσότερες δηλώσεις ξένων αξιωματούχων έγιναν βάσει δημοσιευμάτων και κλίματος για τις αγορές, παρά με βάση τις θέσεις της ελληνικής πλευράς, τις οποίες ακόμα δεν γνωρίζουμε αναλυτικά. Όλα όσα λέγονται και γράφονται μεταφράζονται και αποστέλλονται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στα κέντρα αποφάσεων, όπως επανειλημμένα έχει σημειώσει το Euro2day.gr. Γι' αυτό και πολλά έχουν… χαθεί στη μετάφραση...

Με βάση πρωτογενές ρεπορτάζ, όμως, προκύπτουν τα εξής:

1. Η «περιβόητη» συνέντευξη τύπου Βαρουφάκη - Ντάισελμπλουμ: Όσοι γνωρίζουν τον πρόεδρο του Eurogroup και καλύπτουν τις συνεντεύξεις τύπου κάθε μήνα ξέρουν πολύ καλά ότι δεν είναι ούτε ο πιο χαμογελαστός ή ευχάριστος ούτε ο πιο ευέλικτος πολιτικός. Πολλές φορές στις συνεντεύξεις τύπου του Eurogroup απαντά μονολεκτικά. Όταν δεν γνωρίζει την απάντηση παραπέμπει στον Π. Μοσκοβισί ή γίνεται επιθετικός έως αγενής εάν δεν του αρέσει η ερώτηση.

Σίγουρα στην εν λόγω συνέντευξη τύπου στην Αθήνα ήταν λίγο παραπάνω εκνευρισμένος. Το ρεπορτάζ του Euro2day.gr λέει ότι στη συνάντηση δεν έλαβε τις απαντήσεις που ήθελε όπως: πόσο κοστολογούνται οι εξαγγελίες της κυβέρνησης, πώς θα καλυφθούν τα δημοσιονομικά κενά, εάν θα ζητήσει η χώρα μας παράταση, τι σημαίνει πρόγραμμα-γέφυρα και πώς θα προχωρήσει η Αθήνα στις διαπραγματεύσεις. Επίσης, δεν του άρεσε - όπως μάθαμε από μέλος της αντιπροσωπείας που ήταν παρόν- ο «αέρας» του κ. Βαρουφάκη και η γενική του τοποθέτηση ότι η Ε.Ε. πρέπει να αλλάξει.

Ο κ. Ντάισελμπλουμ εξέλαβε αυτόν τον «αέρα» ως πρόθεση της νέας κυβέρνησης να έρθει με φόρα να αλλάξει την Ευρώπη και τους θεσμούς της και όχι το αντίθετο…

2. Το περιβόητο θέμα με την τρόικα. Όχι, ο κ. Ντάισελμπλουμ δεν ξαφνιάστηκε που ο κ. Βαρουφάκης ακύρωσε την τρόικα. Ούτε είναι «νέο» ότι η Κομισιόν θέλει να την καταργήσει. Πρώτα στο Euro2day.gr o Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανέφερε ότι σκοπεύει ως πρόεδρος της Κομισιόν να την καταργήσει. 

Συγκεκριμένα, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε τον Μάιο του 2014 ο κ. Γιούνκερ είχε πει τα εξής:

Ερ.: Ήσασταν ανάμεσα σε αυτούς που υποστήριζαν ότι το ΔΝΤ δεν πρέπει να συμμετάσχει στα πακέτα διάσωσης. Αυτό δεν εισακούστηκε. Πρέπει η τρόικα όπως την ξέρουμε να συνεχίσει να υπάρχει ή πρέπει να γίνουν αλλαγές;

Απ.: Δεν ήμασταν έτοιμοι για την κρίση και ιδιαίτερα για την ελληνική κρίση. Το ΔΝΤ ήταν ο μόνος οργανισμός που είχε κάποια γνώση για τη δημιουργία προγραμμάτων. Ήμουν εναντίον. Άλλοι ήταν υπέρ και νομίζω είχαν δίκιο. Τώρα ξεκινά καινούργια περίοδος και πιστεύω ότι το Eurogroup πρέπει να έχει πιο στενή σύνδεση με τα πακέτα στήριξης στο μέλλον. Οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ, της Κομισιόν, της ΕΚΤ δεν είναι εκλεγμένοι. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη παρουσία εκλεγμένων αξιωματούχων στην τρόικα και πιστεύω ότι η τρόικα πρέπει να ανοίξει σε εκπροσώπους του Eurogroup που είναι εκλεγμένοι υπουργοί Οικονομικών και πρέπει να έχουν λόγο για τα μέτρα που πρέπει να ακολουθηθούν.

Ερ.: Αυτό που λέτε είναι πολύ ενδιαφέρον. Μπορείτε να δώσετε περισσότερες εξηγήσεις;

Απ.: Θα έλεγα όχι πως η τρόικα είναι αντιδημοκρατική καθώς διορίζεται έμμεσα από εκλεγμένους πολιτικούς, πιστεύω όμως ότι ο πρόεδρος του Eurogroup πρέπει να συμμετέχει ενεργά σε αυτή γιατί πρεσβεύει όλες τις διαφορετικές χώρες. Πιστεύω ότι οι πολιτικοί πρέπει να πάρουν τα ηνία της τρόικας και όχι μη εκλεγμένοι αξιωματούχοι διεθνών οργανισμών.

Με την ανάληψη της προεδρίας της Κομισιόν, ο κ. Γιούνκερ ανέθεσε το θέμα της αναδιάρθρωσης της τρόικας σε συγκεκριμένα κλιμάκια της Κομισιόν. Το αξιοπερίεργο είναι ότι τις τελευταίες μέρες που υπάρχει η φήμη -και ιδιαίτερα στις γερμανικές εφημερίδες- ότι η Κομισιόν ετοιμάζεται να καταργήσει την τρόικα, εμείς μαθαίνουμε από υψηλότατο στέλεχος της Κομισιόν ότι το σχέδιο μπαίνει προσωρινά στο ψυγείο.

Γιατί;

Επειδή οι σκληροπυρηνικές χώρες και ιδιαίτερα ο κ. Σόιμπλε δεν θέλουν να συνδεθεί η κατάργηση της τρόικας με τη νίκη ΣΥΡΙΖΑ και ζητούν από την Κομισιόν να τη βάλει στο συρτάρι μέχρι την ολοκλήρωση της πέμπτης αξιολόγησης της χώρας μας. Μένει να δούμε ποια πλευρά (σε αυτό το σημείο τουλάχιστον) θα κάνει πίσω πρώτη. Πάντως ο κ. Γιούνκερ κρατά κλειστά τα χαρτιά του, καθώς έχει κι άλλα μέτωπα ανοικτά με τις σκληροπυρηνικές χώρες σε άλλα ζητήματα που αφορούν τις προτάσεις της Κομισιόν και μένει να δούμε πού θα γείρει η πλάστιγγα. Δεν αποκλείεται η -άμεση ή όχι-κατάργηση της τρόικας να είναι προϊόν ευρύτερης πολιτικής διαπραγμάτευσης μεταξύ της Κομισιόν και των κρατών μελών της ευρωζώνης.

Πάντως από το γραφείο του επιτρόπου Μοσκοβισί αναμένεται να αρχίσει να διαρρέει τις επόμενες μέρες ότι η κατάργηση της τρόικας θα γίνει σε βάθος χρόνου. Προς αυτό συνηγορούν και οι δηλώσεις που έγιναν το τελευταίο διάστημα.

3. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, ο Μάρτιν Σουλτς άλλα είπε τηλεφωνικώς στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για τα αποτελέσματα του δείπνου και άλλα στην Αγκελα Μέρκελ και στον Φρανσουά Ολάντ για τις απόψεις του για τη νέα ελληνική κυβέρνηση.

Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε αξιόπιστος συνομιλητής, ούτε φίλος της Ελλάδας. Όπως μαθαίνουμε το μενού του δείπνου αφορούσε τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στις εκλογές σε άλλες χώρες η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και η σύστασή του ήταν ότι πρέπει να γίνουν ελάχιστες υποχωρήσεις από την πλευρά των δανειστών στη νέα ελληνική κυβέρνηση.

Ο ίδιος, μάλιστα, δεν μασά τα λόγια του όταν μιλά στα γερμανικά μέσα λέγοντας ότι είναι απαισιόδοξος μετά το ταξίδι του στην Ελλάδα, σιγοντάροντας έτσι τα ρεπορτάζ περί ρήξης και θολώνοντας την εικόνα για το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης πριν αυτό εξαγγελθεί.

Υπενθυμίζουμε ότι η συνάντηση των Ολάντ-Μέρκελ έπειτα από πρόσκληση δική του δεν έγινε για την Ελλάδα. Επρόκειτο να γίνει πριν από τις ελληνικές εκλογές όμως τα γεγονότα στο Charlie την ανέβαλαν. Ο κύριος στόχος της συνάντησης ήταν να βρεθεί κοινή συνισταμένη μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, καθώς οι διαφορές τους μοιάζουν χαώδεις και ο γαλλογερμανικός άξονας ανύπαρκτος. Η αναβολή έφερε και την Ελλάδα στο προσκήνιο.

4. Η Αγκελα Μέρκελ βρίσκεται σε βαθιά περισυλλογή ως προς τη στάση που θα κρατήσει απέναντι στις διαπραγματεύσεις. Κύκλοι του Βερολίνου αναφέρουν ότι η καγκελάριος φαίνεται να κλίνει προς το να εγκαταλείψει τη θητεία της στη μέση και δεν θέλει να φύγει έχοντας ως τελική πινελιά υποχωρήσεις που μπορεί να της χρεώσουν οι Γερμανοί ψηφοφόροι. Αυτό ίσως είναι ένα από τα κύρια σημεία που πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του το Μαξίμου.

5. Η συνάντηση του κ. Τσίπρα με τον κ. Γιούνκερ την Τετάρτη θα έχει περισσότερο κλίμα εκλογής ΠτΔ παρά συγκεκριμένου σχεδίου από την πλευρά της Κομισιόν. Υψηλόβαθμο στέλεχος ανέφερε ότι ο κ. Γιούνκερ θεωρεί ότι πρώτα πρέπει να τοποθετηθεί η ελληνική πλευρά, να παρουσιάσει το πρόγραμμά της και μετά να υπάρξουν αντιδράσεις. Η επίσπευση της συνάντησης κατά μία εβδομάδα έχει να κάνει κυρίως με ένα φλέγον θέμα του ίδιου για το ποιος θα αντικαταστήσει τον κ. Αβραμόπουλο στην Κομισιόν.

Πάντως ο κ. Γιούνκερ συγκαταλέγεται στους ψυχραιμότερους που θεώρησαν ότι οι πρωτοβουλίες Σουλτς και Ντάισελμπουμ να επισκεφτούν τη χώρα μας τόσο γρήγορα προκάλεσαν περισσότερο σύγχυση, παρά καλό. Ο πρόεδρος της Κομισιόν αναμένεται να αναλάβει πρωτοβουλίες και πυροσβεστικό(;) ρόλο για τη χώρα μας εάν υπάρξει ρήξη και εάν ο κ. Μοσκοβισί δεν μπορέσει να το διαχειριστεί.

Το σχέδιο πάντως εκπονείται σε συνεργασία με τον επικεφαλής του EWG, Τόμας Βίζερ, και από κοινού με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Παραμένει όμως στα συρτάρια του κ. Γιούνκερ και θα βγει εάν η χώρα μας δεν τα βρει με την Ε.Ε. και την ΕΚΤ στο θέμα της ρευστότητας. Με άλλα λόγια εάν απειληθεί η ευρωζώνη με πιστωτικό γεγονός.

6. Ένα ζήτημα που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο είναι, όπως μαθαίνουμε, η επιφυλακτική στάση που διατηρεί ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, προς τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Βαρουφάκη. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι στην κλειστή συνάντηση της 26ης Ιανουαρίου, λίγες ώρες πριν από τη συνεδρίαση του Eurogroup και όταν οι εταίροι πληροφορήθηκαν ποιος θα είναι ο νέος υπουργός Οικονομικών, ο κ. Ντράγκι δεν εκφράστηκε με τα πιο κολακευτικά λόγια. Εικάζουμε - και με δεδομένο ότι ο πρόεδρος της ΕΚΤ δεν αρέσκεται στην κριτική- ότι ο κ. Ντράγκι δεν είδε θετικά τις δηλώσεις του κ. Βαρουφάκη στη Figaro, μία εβδομάδα πριν, ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ έπρεπε να γίνει με διαφορετικό τρόπο.

7. Υπάρχει και θα υπάρξει ένα αλαλούμ στις δηλώσεις αξιωματούχων όσο τα μέσα ενημέρωσης μεταφέρουν διάφορες ανακρίβειες. Όσο η κυβέρνηση καθυστερεί να καταθέσει το κοστολογημένο τετραετές δημοσιονομικό πρόγραμμα, τόσο θα διατηρούνται οι αναταράξεις.

8. Υπάρχει παρεξήγηση στο θέμα του χρέους. Η κυβέρνηση άλλα υποστηρίζει, ότι θέλει να συνδέσει την αποπληρωμή του με την ανάπτυξη (σχέδιο που εκπόνησε άλλωστε και ο κ. Στουρνάρας) και οι δανειστές άλλα ακούν, ότι ζητούμε κούρεμα. Το τελευταίο μπορεί να ήταν αρχική θέση του ΣΥΡΙΖΑ, όμως τον τελευταίο μήνα υπήρξε αναδίπλωση.

9. Η πλειονότητα των εταίρων στην ευρωζώνη επιθυμεί βήμα προς βήμα τη διαπραγμάτευση. Η χώρα μας επιθυμεί όλα μαζί στο τραπέζι. Και εδώ αναμένουμε να δούμε ποια πλευρά θα κάνει πίσω

10. Οι δανειστές, όπως έχουμε γράψει, έχουν τη διάθεση (ή είχαν) να δώσουν κάποιες ανάσες στην Ελλάδα, χωρίς ωστόσο να υποχωρήσουν στους δημοσιονομικούς στόχους, με εξαίρεση τα πρωτογενή πλεονάσματα που και η κυβέρνηση Σαμαρά ήθελε να αναπροσαρμοστούν προς τα κάτω. Στο χρέος παραμένει η λογική ότι εάν χρειαστεί θα ενεργοποιηθεί η συμφωνία του 2012 και τίποτα παραπάνω.

11. Δεν υπάρχει - ούτε υπήρχε επί εποχής Σαμαρά - άξονας του Νότου. Η Ισπανία ανέκαθεν ψήφιζε εναντίον οποιασδήποτε χαλάρωσης προς την Ελλάδα τόσο σε επίπεδο Eurogroup όσο και σε επίπεδο ΕΚΤ. Τόσο ο κεντρικός τους τραπεζίτης όσο και υπουργός Οικονομικών, Λουίς Ντε Γκίντος διατηρούσαν σκληρή γραμμή. Ο τελευταίος ψήφιζε και θα ψηφίζει ό,τι του πει η Γερμανία, καθώς προαλείφεται από τον κ. Σόιμπλε ως ο νέος πρόεδρος του Eurogroup.

12. Οι «σύμμαχοι» της Ελλάδας αυτή τη στιγμή είναι οι Γιούνκερ και Μοσκοβισί, η Γαλλία μέσω του κ. Σαπέν (που εδώ και μήνες υποστήριζε ότι χρειάζεται να δοθεί στην Ελλάδα χρόνος και λίγη δημοσιονομική χαλάρωση) καθώς και η Ιταλία.

Μαθαίνουμε ότι ο κ. Ρέντζι δεν συμπαθούσε τον κ. Σαμαρά, και το αντίθετο. Τώρα ο Ιταλός πρωθυπουργός βρήκε στο πρόσωπο του κ. Τσίπρα έναν πιθανό σύμμαχο για τον άξονα κατά της Γερμανίας που τόσο επιθυμεί, άξονα που υπογείως μπορεί να υποστηρίξει και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ.