Τράπεζες: Σε επίπεδα ρεκόρ η κρατική βοήθεια

Σε επίπεδα-ρεκόρ εκτινάχθηκε εκ νέου το ύψος της κρατικής βοήθειας προς τις τράπεζες κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την προσφυγή στον ELA και την αντιμετώπιση των κραδασμών όσον αφορά τη ρευστότητα.

Με βάση τα στοιχεία, στο διάστημα μεταξύ 1η με 23 Ιανουαρίου οι τέσσερις συστημικές τράπεζες εξέδωσαν νέα ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου ονομαστικής αξίας 12,38 δισ. ευρώ. Το ποσό εκτινάσσεται στα 23 δισ. ευρώ αν συνυπολογισθούν και οι εκδόσεις Δεκεμβρίου.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσφυγή σε κρατική βοήθεια τα τελευταία δύο τουλάχιστον χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις 30/9 οι τέσσερις τράπεζες είχαν ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου αξίας 26,9 δισ. ευρώ και στις 23 Ιανουαρίου το ύψος τους έφθασε στα 50,94 δισ. ευρώ. Πρακτικά στο δίμηνο Δεκεμβρίου - Ιανουαρίου σχεδόν διπλασιάστηκε το μέγεθος των εγγυήσεων.

Ειδικότερα εντός του Ιανουαρίου η Εθνική εξέδωσε νέες εγγυήσεις 6 δισ. ευρώ, η Πειραιώς 3,6 δισ. ευρώ και η Eurobank 2,7 δισ. ευρώ. Η Alpha Bank δεν διενήργησε νέα έκδοση τον περασμένο μήνα, αλλά είχε πραγματοποιήσει δύο εκδόσεις αθροιστικού ύψους 2,3 δισ. ευρώ στις 24 και 31 Δεκεμβρίου. Εντός του Δεκεμβρίου η Πειραιώς πήρε εγγυήσεις 4,5 δισ. ευρώ και η Eurobank 3,87 δισ. ευρώ.

Οι εγγυήσεις αποτελούν ομόλογα που εκδίδουν οι τράπεζες, τα εγγυάται το Δημόσιο και χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο ως ενέχυρο για άντληση ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή τον ELA. Η έκδοσή τους προβλέπεται από το νόμο Αλογοσκούφη (πυλώνας ΙΙ για ενίσχυση της ρευστότητας) και αποτελεί έκτακτη κρατική βοήθεια.

Οι μαζικές εκδόσεις από τα τέλη Δεκεμβρίου ως τα τέλη Ιανουαρίου διενεργήθηκαν προληπτικά από τις τράπεζες, ως μέτρο προετοιμασίας έναντι των υποχρεώσεων του εποπτικού πλαισίου και έναντι των κινδύνων που προκαλούσε η αβεβαιότητα της προεκλογικής περιόδου.

Μειώνεται η ρευστότητα από την ΕΚΤ

Όπως είναι γνωστό από την 1η Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα κάνει πλέον αποδεκτά ως ενέχυρα τα παραπάνω ομόλογα και οι εγχώριες τράπεζες θα τα χρησιμοποιούν μόνο για άντληση ρευστότητας από τον ELA.

Οι διοικήσεις των τραπεζών γνώριζαν, ήδη, από τον περασμένο Νοέμβριο ότι δεν θα έχουν επαρκή αποδεκτά ενέχυρα ώστε να αναπληρώσουν ως τις 28 Φεβρουαρίου τη ρευστότητα που θα χαθεί λόγω της παραπάνω απόφασης της ΕΚΤ.

Οι συνθήκες επιδεινώθηκαν λόγω της προσφυγής στις κάλπες χωρίς να συμφωνηθεί νέο πρόγραμμα με τους εταίρους και δανειστές και εξαιτίας της βίαιης πτώσης στις τιμές των ομολόγων. Έτσι απαιτήθηκε το μπαράζ νέων εκδόσεων για να αντληθεί ρευστότητα.

Χαρακτηριστικό είναι ότι εγγυήσεις ύψους 18,5 δισ. ευρώ εκδόθηκαν από τις 23 Δεκεμβρίου και μετά, όταν δηλαδή έγινε αντιληπτό ότι πολύ δύσκολα θα εκλεγόταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην τελευταία ψηφοφορία της 29ης Δεκεμβρίου.

Οι νέες εκδόσεις χρησιμοποιούνται για την άντληση ρευστότητας από τον ELA και έχουν συμβάλει καθοριστικά για να αντιμετωπίσουν επιτυχώς οι τράπεζες την ελεγχόμενη εκροή καταθέσεων και την απορρόφηση εντόκων γραμματίων Δημοσίου, που δεν ανανέωσαν ξένοι επενδυτές.

Πού πατάει το αίτημα της κυβέρνησης για συμφωνία-γέφυρα

Όπως είναι γνωστό η ΕΚΤ ενέκρινε στις 22 Ιανουαρίου την προσφυγή των τεσσάρων συστημικών τραπεζών στον ELA. Το θέμα θα επανεξετασθεί στη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ στις 4 Φεβρουαρίου και είναι πιθανόν να διευρυνθεί το όριο ρευστότητας που θα μπορούν να αντλήσουν από τον ELA τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα.

Σημειώνεται ότι η άντληση ρευστότητας από τον ELA δεν προϋποθέτει την παραμονή της χώρας σε πρόγραμμα καθώς ο κίνδυνος ανήκει θεωρητικά εξ ολοκλήρου στην ΤτΕ.

Σε αυτήν ακριβώς την πρόνοια του κανονισμού στηρίζεται το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για συμφωνία-γέφυρα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το χρέος και τη νέα σχέση που θα διέπει την Ευρώπη με την Ελλάδα.

Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι εφόσον δεν υπάρξει νέα τεχνική παράταση η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να κάνει αποδεκτά ως ενέχυρα τα υπόλοιπα assets των εγχώριων τραπεζών, πλην των ομολόγων EFSF που έχουν στην κατοχή τους. Ζητάει ως εκ τούτου για το διάστημα που θα διαρκέσει η διαπραγμάτευση να επιτρέψει η ΕΚΤ την απρόσκοπτη πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA).

Σε περίπτωση, όμως, που η Ελλάδα βρεθεί εκτός προγράμματος είτε στις 28/2 όταν και λήγει η τεχνική παράταση, είτε νωρίτερα, θεωρείται βέβαιο ότι θα αυξηθεί η πίεση προς την ηγεσία της ΕΚΤ για να τεθούν αυστηρότεροι όροι άντλησης κεφαλαίων από τον ELA.