Alpha: Εξαφανίζονται οι ανισορροπίες στις εξωτερικές συναλλαγές

Η σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τα τελευταία έτη - που φθάνει περίπου το 19% σωρευτικά από το 2009 σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - έχει πλήρως αντισταθμίσει τις απώλειες της περασμένης δεκαετίας οδηγώντας στην εξαφάνιση των χρόνιων ανισορροπιών του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών της χώρας, σημειώνει στο εβδομαδιαίο της δελτίο η Alpha Bank.

Αυτό επιβεβαιώνεται από την πορεία του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας στο δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2014, που κατέγραψε πλεόνασμα ύψους € 3,6 δισ. από €2,1 δισ. στο 10μηνο.2013, ενώ συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων το πλεόνασμα του ΙΤΣ ανήλθε σε € 5,3 δισ. (2,97% του ΑΕΠ), από €3,4 δισ. (1,84% του ΑΕΠ), ήτοι αύξηση 59%.

Η σημαντική αυτή βελτίωση οφείλεται κυρίως στην αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών (αύξηση 17% το 10μηνο Ιαν.-Οκτ.2014) και ειδικότερα των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 10,6% και του πλεονάσματος του τουριστικού ισοζυγίου κατά 10,5%, καθώς και των εισπράξεων από τις θαλάσσιες μεταφορές (Ναυτιλία) κατά 8,3%, με αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταφορών κατά 22,5%.

Η επίτευξη υψηλότερου πλεονάσματος στο τουριστικό ισοζύγιο (€11,3 δισ. το δεκάμηνο 2014, από €10,2 δισ. στην αντίστοιχη περίοδο του 2013) οφείλεται στην αύξηση των αφίξεων ξένων τουριστών κατά 22% (21 εκατ. επισκέπτες σε σχέση με 17 εκατ. επισκέπτες το δεκάμηνο του 2013).

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), ο αριθμός των αφίξεων ξένων τουριστών στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας σημείωσε το Νοέμβριο 2014 αύξηση 25% σε ετήσια βάση (έναντι 18% τον αντίστοιχο περυσινό μήνα) από 23% τον Οκτώβριο 2014 (σε σχέση με 20% τον Οκτώβριο 2013).

Οι μεταβολές αυτές συνιστούν ισχυρές ενδείξεις επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου στην Ελλάδα και προμηνύουν μια θετική εξέλιξη των τουριστικών εισπράξεων για το 2014 συνολικά καθώς και την περαιτέρω ενίσχυση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Ο κλάδος του τουρισμού αποτελεί σημαντικό πυλώνα που συνέβαλε καταλυτικά στην έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την κρίση, όπως αποτυπώνεται τόσο στις εξωτερικές συναλλαγές όσο και στη συνολική συμβολή του στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας. Ειδικότερα, οι εισπράξεις από τον τουρισμό έφθασαν το 28% της συνολικής εξαγωγικής δραστηριότητας στο δεκάμηνο του 2014, ενώ το πλεόνασμα του τουριστικού ισοζυγίου καλύπτει το 73% του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΕΤΕ η συνολική συνεισφορά (έμμεση και άμεση) του τουρισμού στο ΑΕΠ θα φθάσει το 20% το 2014, αν συμπεριληφθούν εκτός από τους υπο-κλάδους των καταλυμάτων και της εστίασης και όλο το εύρος της οικονομικής δραστηριότητας που σχετίζεται με τον τουρισμό, στους κλάδους των μεταφορών της αναψυχής, των ταξιδιωτικών πρακτορείων, των εταιριών ενοικίασης αυτοκινήτων, και ακόμη και το λιανικό εμπόριο και άλλοι κλάδοι.

Εκτός από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας που συνδέεται με ενδογενείς παράγοντες όπως οι διαρθρωτικές μεταβολές των τελευταίων ετών, κυρίως στην αγορά εργασίας, σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση του εξωτερικού τομέα της ελληνικής οικονομίας το 2015 αναμένεται να διαδραματίσουν και εξωγενείς παράγοντες, όπως οι ακόλουθοι:

Πρώτον, η ήδη σημειωθείσα και η προσδοκώμενη περαιτέρω διολίσθηση του ευρώ ως αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, γεγονός που αναμένεται να επιδράσει θετικά στην εξαγωγική δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.

Ήδη, τον περασμένο Οκτώβριο οι εξαγωγές (συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων) με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αυξήθηκαν κατά 7,1% σε ετήσια βάση (χωρίς τα πετρελαιοειδή: +3,8%), ενώ στο 10μηνο.2014 σημείωσαν πτώση κατά -3,2% με πετρελαιοειδή, ή κατά -1,8% χωρίς πετρελαιοειδή. Ωστόσο, με βάση τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών της Τραπέζης της Ελλάδος, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή και πλοία σημείωσαν αύξηση κατά 9,4% τον Οκτ.2014 και κατά 5,0% στο 10μηνο Ιαν.-Οκτ.2014.

Έτσι, με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για το εμπορικό ισοζύγιο, παρατηρείται αύξηση του ελλείμματος στα € 15,46 δις στο 10μηνο του 2014, από €14,55 δισ. στο δεκάμηνο του 2013, ήτοι κατά 6,2%. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην άνοδο των εισαγωγών αγαθών (5,5% σε ετήσια βάση) στο δεκάμηνο 2014, που ήταν μεγαλύτερη από την αύξηση των εξαγωγών αγαθών (5,0%) στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η αύξηση των εισαγωγών οφείλεται κυρίως στην πολύ μεγάλη αύξηση εισαγωγών πλοίων (51%) και στην αύξηση των εισαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά 3,8%. Καθώς η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται σταδιακά κυρίως από το δεύτερο μισό του 2014, οι εισαγωγές αγαθών αυξάνονται λόγω της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων (εκτός των επενδύσεων σε κατοικίες), καθώς και λόγω της εντυπωσιακής αύξησης του εξωτερικού τουρισμού και της σταδιακής βελτίωσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης.

Δεύτερον, η πτωτική πορεία των τιμών του πετρελαίου και των παραγώγων προϊόντων αναμένεται να έχει θετική επίδραση στο εξωτερικό ισοζύγιο τόσο άμεσα αφού η χώρα είναι καθαρός εισαγωγέας πετρελαίου και πετρελαιοειδών (€15,6 δισ. εισαγωγές το 2013 που αντιστοιχούν σε 8,5% του ΑΕΠ έναντι € 7,9 δις εξαγωγών), όσο και έμμεσα μέσω της βελτίωσης του κόστους παραγωγής της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας που η ενέργεια συνιστά βασικό παραγωγικό συντελεστή.

Η ενίσχυση, ωστόσο, του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών λόγω της υποχώρησης του κόστους θέρμανσης μπορεί να τονώσει τις εισαγωγές περιορίζοντας τα οφέλη επί του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αναμένεται ωστόσο να διατηρήσει τη διασταλτική της δράση επί της εν γένει οικονομικής δραστηριότητας μέσω της ενίσχυσης της εγχώριας ιδιωτικής κατανάλωσης.

Παρά την πτωτική τάση στις διεθνείς τιμές πετρελαίου, το πρώτο δεκάμηνο του 2014 δεν φαίνεται να είχε επηρεαστεί ουσιαστικά. Στο ισοζύγιο των καυσίμων, οι σχετικές πληρωμές για εισαγωγές ανήλθαν σε €13,8 δισ. αυξημένες κατά 2,2% σε ετήσια βάση στο δεκάμηνο 2014, (από -10,3% στο 10μηνο 2013), ενώ οι εισπράξεις από εξαγωγές καυσίμων ανήλθαν σε €7,0 δισ. αυξημένες κατά 3,2%, (από 11,7% στο δεκάμηνο 2013). Συνεπώς, το έλλειμμα του ισοζυγίου των καυσίμων αυξήθηκε κατά 1,1% σε ετήσια βάση το 10μηνο 2014. Δεδομένου ότι οι εισαγωγές των καυσίμων αντιπροσωπεύουν το 39% των συνολικών εισαγωγών αγαθών και είναι σχεδόν διπλάσιες από τις εξαγωγές, αναμένεται ότι η σημαντική πτώση της τιμής του πετρελαίου πάνω από 40% τους τελευταίους μήνες θα μειώσει, ceteris paribus, την αξία των εισαγωγών, θα βελτιώσει το εμπορικό έλλειμμα ενισχύοντας, ως εκ τούτου, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.