Τράπεζες: Περιμένουν σήμα από ΕΚΤ για νέα δάνεια

Από τα νέα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης που ενδεχομένως να λάβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την υποχώρηση της αβεβαιότητας για την επόμενη μέρα της χώρας εξαρτάται η υλοποίηση του στόχου των τραπεζών για επιστροφή το 2015 σε ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης.

Παρά την ιδιαίτερα σκληρή στάση που κρατά η τρόικα στη διαπραγμάτευση για την τελευταία αξιολόγηση του υφιστάμενου μνημονίου, οι διοικήσεις των τραπεζών αισιοδοξούν ότι εντός του Δεκεμβρίου ή το αργότερο μέσα στις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου θα υπάρξει διπλή συμφωνία.

Η δυνατότητα τεχνικής παράτασης της υφιστάμενης δανειακής σύμβασης για μικρό χρονικό διάστημα θα απλώσει δίχτυ ασφαλείας γύρω από το πιστωτικό σύστημα, ώστε να μη διαταραχθεί η άντληση φθηνής χρηματοδότησης από την ΕΚΤ μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας για το νέο πρόγραμμα.

Ακόμη, όμως, και υπό το αισιόδοξο σενάριο της επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης, ο δρόμος για νέες χορηγήσεις δανείων ύψους 9 - 10 δισ. ευρώ το 2015 παραμένει δύσβατος.

Η αβεβαιότητα για το αν η υφιστάμενη Βουλή θα εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας θέτει εμπόδια τόσο στην περαιτέρω μείωση του κόστους χρηματοδότησης (υψηλά spreads, επιβράδυνση στο ρυθμό μείωσης επιτοκίων νέων προθεσμιακών καταθέσεων), όσο και στη ζήτηση, καθώς οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μεταθέτουν για αργότερα προγραμματισμένες επενδύσεις.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι αιτήσεις για στεγαστικά δάνεια είχαν αναθερμανθεί το καλοκαίρι με αποκορύφωμα τη σημαντική αύξηση που παρουσιάστηκε το Σεπτέμβριο, από τον Οκτώβριο όμως το ενδιαφέρον άρχισε να ατονεί λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας.

Συνέπεια της χαμηλής ζήτησης για στεγαστικά και επιχειρηματικά καθ' όλη τη διάρκεια του έτους είναι οι νέες χορηγήσεις να υπολείπονται φέτος των στόχων που είχαν τεθεί στις αρχές της χρονιάς με αποτέλεσμα να μπαίνουν πιο φιλόδοξοι στόχοι για το 2015.

Την ίδια στιγμή οι τράπεζες καλούνται τους επόμενους τρεις μήνες να αντικαταστήσουν ενέχυρα ονομαστικής αξίας περίπου 35 δισ. ευρώ με τα οποία σήμερα αντλούν ρευστότητα ύψους 31 δισ. ευρώ

Όπως είναι γνωστό από την 1η Μαρτίου η ΕΚΤ δεν δέχεται ως ενέχυρα ομόλογα με εγγύηση του Δημοσίου, οδηγώντας έτσι τις τράπεζες στο να κάνουν το δεύτερο μεγάλο βήμα απεξάρτησης από την κρατική βοήθεια μετά την εξόφληση των προνομιούχων μετοχών.

Το ποσό των εγγυήσεων στο τέλος Σεπτεμβρίου ήταν ακόμη αρκετά υψηλό. Μειώνεται όμως γρήγορα από τον περασμένο μήνα χάρη στην ΕΚΤ.

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μειώσει το κούρεμα που επιβάλλει στα κρατικά ομόλογα και στα έντοκα που δίνουν οι εγχώριες τράπεζες ως ενέχυρο δημιουργεί σύμφωνα με τη Moody's επιπρόσθετο μαξιλάρι ρευστότητας 7 δισ. ευρώ.

Η επιπλέον ρευστότητα που δημιουργεί η αναβάθμιση ενεχύρων αλλά και το πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολογιών χρησιμοποιείται ήδη από τις τράπεζες, ώστε να μην ανανεώσουν ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου, μειώνοντας την έκθεσή τους στην ΕΚΤ.

Για να απαγκιστρωθούν, όμως, ομαλά από τις εγγυήσεις απαιτούνται πρόσθετα βοηθητικά μέτρα από την ΕΚΤ.

Στις τηλεδιασκέψεις με τους αναλυτές οι διοικήσεις των τραπεζών διατύπωσαν την προσδοκία ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αποφασίσει, κάνοντας ένα ακόμη βήμα ποσοτικής χαλάρωσης, να δέχεται ως ενέχυρα απευθείας δάνεια, κίνηση που θα συμβάλει καταλυτικά στην ομαλή αντικατάσταση των εγγυήσεων του Δημοσίου.

Στις 30 Σεπτεμβρίου ο όμιλος Eurobank κατείχε ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου ονομαστικής αξίας 11,14 δισ. ευρώ. Εξ αυτών εγγυήσεις ύψους 1,3 δισ. ευρώ ακυρώθηκαν τον Οκτώβριο και έτσι η έκθεση μειώθηκε στα 9,8 δισ. ευρώ.

Επιπρόσθετα η Eurobank έχει δανειστεί ειδικά ομόλογα Δημοσίου αξίας 1,91 δισ. ευρώ, προκειμένου να χρησιμοποιήσει την αντλούμενη ρευστότητα για χορηγήσεις στεγαστικών δανείων και δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Η Alpha Bank με τη σειρά της διατηρούσε, κατά την ίδια ημερομηνία, ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου, ύψους 8,2 δισ. ευρώ, έναντι 9,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 2013. Το σύνολο των παραπάνω εγγυήσεων έχει δοθεί ως ενέχυρο στην ΕΚΤ για άντληση ρευστότητας. Η τράπεζα διατηρεί υπόλοιπο καλυμμένων ομολογιών, ύψους 3,7 δισ. ευρώ, το οποίο έχει ως εξασφάλιση στεγαστικά δάνεια λογιστικής αξίας 4,6 δισ. ευρώ.

Η Πειραιώς έχει εκδώσει και έχει στην κατοχή της ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου ύψους 5,35 δισ. ευρώ, ενώ αντίστοιχα η Εθνική κατέχει εγγυήσεις 12,8 δισ. ευρώ.