Τουρισμός: Ρωσικός «χειμώνας» εν μέσω τουρκικής αντεπίθεσης

Νέα δεδομένα διαμορφώνουν στον ελληνικό τουρισμό οι εξελίξεις στο μέτωπο Ρωσίας - Τουρκίας, με τη Γερμανία να ενισχύει τη θέση της ως υψηλού «επόπτη» της αγοράς διακοπών στις δύο πλευρές του Αιγαίου.

Οι πρώτες ενδείξεις οδηγούν στην εκτίμηση πως το 2015 ίσως εξελιχθεί σε ελληνοτουρκική τουριστική κόντρα. Κι αυτό καθώς η Τουρκία επιχειρεί τουριστική αντεπίθεση σε όλα τα μέτωπα, ενώ την ίδια στιγμή ο ελληνικός τουρισμός επιχειρεί να διατηρηθεί σε ανοδική τροχιά, με ανοιχτό το ενδεχόμενο αύξησης του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία.

Οι κινήσεις Ρωσίας - Τουρκίας στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής και η πρόσφατη συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν επιβεβαίωσαν πως η Ρωσία «ψηφίζει» Τουρκία στο χώρο του τουρισμού. Τουλάχιστον για το 2015. Την ίδια στιγμή ο ελληνικός τουρισμός αντιμετωπίζει το ορατό ενδεχόμενο ενός ρωσικού «χειμώνα» στις κρατήσεις διακοπών.

Οι Ρώσοι τουρ οπερέιτορ δίνουν, πλέον, προτεραιότητα στην Τουρκία, ενώ την ίδια στιγμή στη συντριπτική τους πλειοψηφία εμφανίζονται αποφασισμένοι είτε να διατηρήσουν τα προγράμματά τους στα περυσινά επίπεδα (ελάχιστοι) είτε να τα μειώσουν (οι περισσότεροι). Στελέχη ρωσικών τουρ οπερέιτορ, μάλιστα, με τα οποία ήρθε σε επαφή το Euro2day.gr, ανέφεραν πως ακόμα και μια μείωση των προγραμμάτων τους κατά 50% προς Ελλάδα το 2015 ίσως αποδειχθεί πως δεν είναι αρκετή να καλυφθεί η μείωση ζήτησης.

Στο εννεάμηνο φέτος η κάμψη της κίνησης προς την Ελλάδα συγκρατήθηκε σε ελεγχόμενα επίπεδα καθώς, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ρωσίας, διαμορφώθηκε στο -10% στο σύνολο των Ρώσων ταξιδιωτών και στο -11% για όσους ταξίδεψαν στην Ελλάδα για διακοπές. Οι φετινές απώλειες, όμως, από τη ρωσική αγορά εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα επίπεδα του 14%-15%, καθώς οι κρατήσεις κατέρρευσαν από τον Οκτώβριο εξαιτίας του ντόμινο πτωχεύσεων ρωσικών τουρ οπερέιτορ.

Συγκρίνοντας, ωστόσο, τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας και της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ρωσίας για την Ελλάδα προκύπτει... θέμα. Κι αυτό καθώς στο εννεάμηνο φέτος, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας (ταξιδιωτικό ισοζύγιο), ήρθαν στη χώρας μας 1.163.700 Ρώσοι ταξιδιώτες. Για το ίδιο διάστημα, ωστόσο, η Στατιστική Υπηρεσία της Ρωσίας αναφέρει πως οι Ρώσοι που ταξίδεψαν στην Ελλάδα έφθασαν τους 1.161.968 από τους οποίους οι 976.594 για τουρισμό.

Τα επίσημα ρωσικά στοιχεία, δηλαδή, αναφέρουν πως οι Ρώσοι που ήρθαν στην Ελλάδα για τουρισμό είναι περίπου 150.000 λιγότεροι απ' όσους εμφανίζονται στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Θέμα που, αν μη τι άλλο, θα πρέπει να διερευνηθεί και εξηγηθεί.

Στελέχη της ρωσικής αγοράς εκτιμούν πως το μέγεθος των προγραμμάτων που θα διατηρήσουν τελικά για την Ελλάδα οι Ρώσοι τουρ οπερέιτορ θα οριστικοποιηθεί στα μέσα Φεβρουαρίου.

Μέχρι τότε εκτιμάται ότι θα δοθεί σκληρή μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ξενοδόχων για την προσέλκυση περισσότερων Ρώσων τουριστών. Μάχη, ωστόσο, στην οποία οι Τούρκοι επιχειρηματίες θα έχουν πλεονέκτημα, σύμφωνα με στελέχη Ρώσων τουρ οπερέιτορ, ιδιαίτερα αν επιβληθεί τελικά αύξηση του ΦΠΑ στα ελληνικά ξενοδοχεία.

Η αντεπίθεση που φαίνεται πως έχει εξαπολύσει η Τουρκία στις ευρωπαϊκές αγορές τουρισμού αρχίζει από τις δύο κύριες δεξαμενές πελατείας της (Γερμανία, Ρωσία) και φθάνει ως την... Ελλάδα.

Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ αναμένονταν στην Αθήνα ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, σε ελληνικά ραδιόφωνα «έτρεχαν» διαφημιστικά σποτ που πρόβαλλαν τη γειτονική χώρα ως τουριστικό προορισμό.

Με δεδομένες, μάλιστα, τις άσχημες οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα και τη σημαντική μείωση του αριθμού των Ελλήνων που κάνουν διακοπές, ακόμα και εντός της χώρας, μάλλον δύο είναι οι εξηγήσεις που μπορεί να δώσει κανείς για την επικοινωνιακή καμπάνια του τουρκικού τουρισμού στη χώρα μας: είτε συνδέεται με την καλλιέργεια «κλίματος» εν όψει της επίσκεψης Νταβούτογλου στην Αθήνα, είτε αισιοδοξούν ότι θα καταφέρουν να προσελκύσουν με οικονομικές τιμές Έλληνες ταξιδιώτες οι οποίοι δεν μπορούν πλέον να κάνουν διακοπές στα νησιά, τα οποία κατακλύζονται από ξένους εκτοξεύοντας τις τιμές στα ύψη και εξαφανίζοντας τα δωμάτια για τους ντόπιους.

Ανώτερο στέλεχος Ρώσου τουρ οπερέιτορ, μιλώντας στο Euro2day.gr, έκανε λόγο για «ευελιξία των Τούρκων ξενοδόχων και την αναγνώριση από επιχειρηματίες και το επίσημο τουρκικό κράτος, της σημασίας της Ρωσίας για τον τουρισμό της Τουρκίας».

Σε αντιδιαστολή επεσήμανε με νόημα πως η υπουργός Τουρισμού της Ελλάδας Όλγα Κεφαλογιάννη, ακόμα και σε πρόσφατη συνέντευξή της όταν ρωτήθηκε για τις σημαντικότερες αγορές του ελληνικού τουρισμού, ανέφερε χώρες όπως η Ιταλία, αλλά πουθενά τη Ρωσία.

Η ίδια πηγή εξηγούσε πως, ενώ οι Τούρκοι ξενοδόχοι εμφανίζονται ευέλικτοι και έτοιμοι για προσφορές που θα βοηθήσουν την αύξηση των κρατήσεων από τη Ρωσία, οι Έλληνες ξενοδόχοι είτε έχουν διατηρήσει τις τιμές τους σε σχέση με πέρυσι είτε τις έχουν αυξήσει κατά 3%-4% και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα περισσότερο.

Επιπλέον, εξηγούσαν, οι Έλληνες ξενοδόχοι ακόμα κι αν είχαν την πρόθεση να μειώσουν τις τιμές τους ή να κάνουν προσφορές, θα αδυνατούν να το κάνουν αν αυξηθεί ο ΦΠΑ, αφού κάτι τέτοιο θα διεύρυνε τις οικονομικές τους απώλειες.

Τουρκική αντεπίθεση

Η Τουρκία από την πλευρά της επιχειρεί αντεπίθεση στις δύο βασικές της αγορές, Γερμανία και Ρωσία. Δυο αγορές από τις οποίες η Τουρκία αντλεί πάνω από 8 εκατ. τουρίστες και οι οποίες «κονταροχτυπήθηκαν» φέτος για την πρώτη θέση στην τουρκική αγορά, με νικήτρια στα σημεία τη Γερμανία. Και οι δύο χώρες, ωστόσο, έστειλαν στην Τουρκία πάνω από 4 εκατ. επισκέπτες.

Η τουρκική πλευρά επιχειρεί να αξιοποιήσει στον έπακρο τη συγκεκριμένη συγκυρία κατά την οποία η Ρωσία αναζητά νέες συμμαχίες μετά την κρίση στην Ουκρανία και την ένταση στις σχέσεις της με την Ε.Ε.

Στην πρόσφατη συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν, ο Τούρκος Πρόεδρος εξασφάλισε μεταξύ άλλων τη δέσμευση του «τσάρου» Βλαδίμηρου πως η Ρωσία θα στηρίξει τον τουρκικό τουρισμό.

Και η στήριξη προκύπτει ποικιλοτρόπως, αφού μόλις την εβδομάδα που διανύουμε διοργανώθηκε στην Τουρκία συνέδριο ενός από τους μεγαλύτερους Ρώσους τουρ οπερέιτορ στο οποίο μετείχαν πάνω από 1.000 ταξιδιωτικοί πράκτορες της Ρωσίας και άλλων γειτονικών της χωρών.

Ταυτόχρονα η Τουρκία ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο τις σχέσεις της με τον άλλο πυλώνα τουρισμού της, τη Γερμανία. Ένα από τα «παιδιά» της νέας, αναβαθμισμένης σχέσης Τουρκίας - Γερμανίας θα είναι ο νέος ρόλος που αναλαμβάνει η αεροπορική εταιρία Sun Express.

Πρόκειται για την εταιρία χαμηλού κόστους την οποία ελέγχουν από κοινού η γερμανική Lufthansa και η τουρκική Turkish Airlines. Χωρίς να έχουν γίνει ακόμα γνωστές λεπτομέρειες του νέου business plan της Sun Express θεωρείται δεδομένο πως θα επεκταθεί δυναμικά στις πτήσεις χαμηλού κόστους από μακρινούς προορισμούς. Κάτι που σημαίνει πως η Τουρκία ως προορισμός, σε αντίθεση με την Ελλάδα, θα αποκτήσει απ' ευθείας πρόσβαση σε νέες δυναμικά ανερχόμενες αγορές, μειώνοντας την εξάρτησή της από την Ευρώπη και δημιουργώντας νέες προοπτικές ανάπτυξης.

Ελέγχοντας σε σημαντικό βαθμό τις αερομεταφορές προς Τουρκία μέσω, κυρίως της Turkish Airlines, η Τουρκία ενισχύει, ταυτόχρονα, τη θέση της στη γερμανική αγορά μέσω της ισχυροποίησης τουρ οπερέιτορ που είτε εξειδικεύονται στην Τουρκία, είτε είναι τουρκικών συμφερόντων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τουρ οπερέιτορ Oger Tours ο οποίος ανήκει στον όμιλο Thomas Cook και εξειδικεύεται σε διακοπές στην Τουρκία. Ο Oger έκανε ρεκόρ όλων των εποχών φέτος κι ένας από τους λόγους ήταν η εξειδίκευσή του σε ταξίδια στην Τουρκία. Αποτελεί, μάλιστα, έναν από τους ισχυρότερους τροφοδότες του τουρκικού τουρισμού με Γερμανούς τουρίστες. Το 2015 θα ελέγχει 295 ξενοδοχεία στη λεγόμενη τουρκική Ριβιέρα και επιπλέον 46 ξενοδοχειακές μονάδες στα παράλια της Μικράς Ασίας. Ταυτόχρονα, επεκτείνει τα προγράμματα ταξιδιών του, πέραν της Κων/πολης, σε 10 ακόμα πόλεις της Τουρκίας.

Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί ο τουρκικών συμφερόντων τουρ οπερέιτορ Bentour, ο οποίος εδρεύει στην Ελβετία, αλλά αντλεί το μεγαλύτερο μέρος τη πελατείας και των εσόδων του από τη Γερμανία.

Ο τουρ οπερέιτορ που ειδικεύεται σε ταξίδια στην Τουρκία αύξησε τον κύκλο εργασιών του από 74 εκατ. ευρώ την περίοδο 2012-2013 σε 95 εκατ. ευρώ φέτος. Οι πωλήσεις του στη Γερμανία αυξήθηκαν 50% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και αντιπροσωπεύει το 60% του συνολικού του τζίρου. Φέτος έφθασε τους 110.000 πελάτες, στοχεύει να τους αυξήσει 150.000 το 2015, ενώ, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη του Kadir Ugur, καταγράφει ήδη αύξηση κρατήσεων 9% σε σχέση με πέρυσι.