Τι θυσιάζεται στο βωμό της… τρόικας

«Κόκκινος συναγερμός» έχει σημάνει για την κυβέρνηση. Βρίσκεται στο πιο κρίσιμο στάδιο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, ενώ η άμμος στην κλεψύδρα μειώνεται επικίνδυνα.

Αδιάλλακτοι οι δανειστές, επιμένουν στις σκληρές απαιτήσεις τους αναγκάζοντας Αντώνη Σαμαρά και Ευάγγελο Βενιζέλο να κάνουν αρκετά βήματα πίσω, ευελπιστώντας στην άμεση επιστροφή της τρόικας ώστε να προχωρήσει η αξιολόγηση.

Το οικονομικό επιτελείο στέλνει το νέο πακέτο με τα προτεινόμενα από την πλευρά μας μέτρα, τα οποία δρομολογήθηκαν στη χθεσινή έκτακτη σύσκεψη του πρωθυπουργού με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, σε μια προσπάθεια να άρει το αδιέξοδο.

Επόμενο στάδιο είναι η τριμερής να τοποθετηθεί στις ελληνικές προτάσεις, κάτι που θα καθορίσει τις περαιτέρω εξελίξεις. Αν δηλαδή θα έχει ανοίξει ο δρόμος επιστροφής των εκπροσώπων της στην Αθήνα ή αν θα απορρίψουν εκ νέου τις θέσεις της συγκυβέρνησης, ζητώντας περισσότερα. Ηδη έχουν διαμηνύσει ότι θέλουν «δεσμεύσεις» για να προχωρήσει αξιολόγησης μιλώντας για «πραγματικό κίνδυνο» να φτάσει η 31η Δεκεμβρίου και να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα χωρίς να έχει τελειώσει η αξιολόγηση.

Το Μέγαρο Μαξίμου, με βάση τα τελευταία δεδομένα, εξαναγκάζεται σε αυξήσεις εμμέσων φόρων. Στο βασικό σενάριο προβλέπεται αύξηση του πολύ χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ (6,5%) στα ξενοδοχεία, τα βιβλία και τα εισιτήρια θεάτρου κατά δυο ή και τρεις ποσοστιαίες μονάδες. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αποφύγει να αυξήσει το ΦΠΑ στα φάρμακα (επίσης στο 6,5%) που πλήττει αδύναμες κοινωνικά ομάδες, αλλά και αυξήσεις στον μειωμένο κατά 30% ΦΠΑ που ισχύει στα νησιά. Σε αυτή τη λογική φαίνεται πως συντάσσεται και το ΠΑΣΟΚ. Από την άλλη πλευρά αντιδράσεις υπάρχουν από τον επιχειρηματικό κόσμο και ειδικά τον κλάδο του τουρισμού.

Παράλληλα, η κυβέρνηση πιέζεται και για αλλαγές στο ασφαλιστικό καθώς και για νέα αλλαγή στη ρύθμιση των 100 δόσεων. Για την τελευταία διαπραγματευτικό όπλο είναι η μεγάλη αποδοχή τις πρώτες ημέρες εφαρμογής (πάνω από 40.000 αιτήσεις σε λίγες ημέρες) και με αυτό επιχειρεί να μεταφέρει τις όποιες αλλαγές για το 2015.

Ερώτημα είναι αν αυτά… φτάνουν. Οι τροϊκανοί εξακολουθούν να εκτιμούν στα 2,5 δισ. ευρώ το δημοσιονομικό κενό και να ζητούν μείωση συντάξεων και περαιτέρω μέτρα, οπότε το θρίλερ αναμένεται να κορυφωθεί τις επόμενες ώρες.

Βουλευτές σε νευρική κρίση

Πέρα βέβαια από τη στάση των δανειστών, οι κ.κ. Σαμαράς και Βενιζέλος έχουν να αντιμετωπίσουν έναν ακόμα πολύ ισχυρό πονοκέφαλο, τις Κοινοβουλευτικές τους Ομάδες. Θεωρείται δεδομένο ότι τόσο οι γαλάζιοι, όσο και οι πράσινοι βουλευτές είναι πολύ δύσκολο να ψηφίσουν άλλα νέα μέτρα, ιδίως όσον αφορά τη μείωση συντάξεων και την αύξηση των φόρων.

Ήδη, στις μεταξύ τους συζητήσεις έκδηλη είναι η αγωνία τους για το ενδεχόμενο να έρθουν στη Βουλή με ορισμένους να φέρονται να προτιμούν ακόμα και τις πρόωρες εκλογές από το να υπερψηφίσουν νέα σκληρά μέτρα. Φήμες μάλιστα θέλουν το νέο πακέτο να έρχεται προς ψήφιση την επόμενη εβδομάδα μαζί με τον Προϋπολογισμό, φέροντας τους βουλευτές προ των ευθυνών τους, κάτι πάντως που ακόμα δεν επιβεβαιώνεται.

Τα σενάρια

Από την πορεία των συνομιλιών με τους δανειστές θα κριθεί και ο χρόνος παράτασης του υφιστάμενου προγράμματος. Εφόσον επιτευχθεί οριστική συμφωνία μέσα στην προσεχή εβδομάδα, η κυβέρνηση μπορεί να ελπίζει γρήγορα, το αργότερο στα μέσα Ιανουαρίου να συμφωνηθούν και οι όροι της προληπτικής γραμμής στήριξης για την επόμενη μέρα. Έτσι, θα έρθουν αυτά ως πακέτο στη Βουλή προς ψήφιση είτε πριν, είτε μαζί με την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Στην αντίθετη περίπτωση, στο τραπέζι βρίσκεται η παράταση του υφιστάμενου Μνημονίου κατά έξι μήνες, όσους δηλαδή θέλουν οι δανειστές. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν αποκλείεται η επίσπευση της προεδρικής εκλογής στις αρχές Ιανουαρίου (και πιθανότατα των εθνικών εκλογών στη συνέχεια), μολονότι προχθές ο Ευάγγελος Βενιζέλος διέψευσε αυτό το σενάριο.

Είναι τέτοιες οι πιέσεις που ασκούνται και τόσο θολό το τοπίο ώστε στα πολιτικά γραφεία συζητούνται ακόμα και κινήσεις όπως ο σχηματισμός κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας (κάτι αντίστοιχο της κυβέρνησης Παπαδήμου), προκειμένου να αποφευχθεί πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Κάτι τέτοιο βέβαια αρνούνται εμφατικά στο Μέγαρο Μαξίμου, ενώ δεν βρίσκει σύμφωνο ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ, που ζητά μετ’ επιτάσεως εκλογές.

Οι προτάσεις του υπουργείου Εργασίας

Πέραν από τον ΦΠΑ, τα επώδυνα μέτρα εντοπίζονται στο ασφαλιστικό. Στο τελικό κείμενο που απέστειλε το υπουργείο Εργασίας στο υπουργείο Οικονομικών, το απόγευμα της Παρασκευής περιλαμβάνεται η σταδιακή αύξηση όλων των ενδιάμεσων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με στόχο το 2020 το όριο των 62 ετών, να ισχύσει οριστικά, για όλους τους ασφαλισμένους σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Στόχος της διάταξης, είναι, μέσα σε δύο χρόνια (2019 - 2020) και εφόσον την επόμενη 5ετία γίνουν σεβαστά τα ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, να αυξηθούν όλα τα ειδικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, ώστε κανείς ασφαλισμένος να μην βγαίνει στη σύνταξη πριν από το 62ο έτος της ηλικίας του.

Μεγάλοι «χαμένοι» της συγκεκριμένης ανατροπής είναι οι μητέρες με ανήλικο τέκνο, οι γυναίκες με 25ετία στο δημόσιο, εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, αλλά και «παλιοί» ασφαλισμένοι, πριν από το 1983. Επίσης στην «κόκκινη γραμμή» βρίσκονται και οι εργαζόμενοι σε Σώματα Ασφαλείας και Ένοπλες Δυνάμεις.

Μεταξύ των προτάσεων του υπουργείου Εργασίας συγκαταλέγεται και η αύξηση των ημερών ασφάλισης που απαιτούνται, από 4.500 που είναι σήμερα, σε 6.500, για τη χορήγηση της κατώτατης ή και της βασικής σύνταξης. Η ελληνική πλευρά προτείνει το μέτρο να εφαρμοστεί για όσους έχουν γεννηθεί το 1975 και μετά, προκειμένου να μην θιγούν ασφαλισμένοι που έχουν περάσει τα 50, πιθανότατα βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας και έχουν μοναδική διέξοδο τη συνταξιοδότηση με 15ετία.

Επίσης, δεδομένο θεωρείται το «πάγωμα» των συντάξεων για τη διετία 2016 – 2017.

Στο τελικό κείμενο περιλαμβάνεται και πρόταση για μείωση της δαπάνης για το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ), καθώς φέτος προέκυψε υπέρβαση κατά περίπου 200 εκατ. ευρώ.

Για τον ΟΑΕΕ, η πρόβλεψη του υπουργείου Εργασίας αφορά στην οριζόντια μείωση των εισφορών (σε όλες τις ασφαλιστικές κατηγορίες) κατά 20%, με παράλληλη μείωση των μελλοντικών συντάξεων.

Στο επίπεδο των ενοποιήσεων, το τελικό σχέδιο περιλαμβάνει σε κάθετο επίπεδο, την ένταξη στο ΙΚΑ του ΕΤΕΑ (υπερ-επικουρικό των μισθωτών), του ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ), του Ταμείου Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ) καθώς και του Ταμείου Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ). Στο ΝΑΤ θα ενταχθούν τα δύο ταμεία πρόνοιας των κατώτερων πληρωμάτων (ΤΠΚΠΕΝ) και των αξιωματικών (ΤΠΑΕΝ).

Σε οριζόντιο επίπεδο, βάσει του σχεδίου, θα ενοποιηθούν όλες οι κομβικές διαχειριστικές λειτουργίες όλων ανεξαιρέτως των ταμείων σε ενιαίες και ισχυρές διοικητικές οντότητες. Μάλιστα, από την 1η Ιανουαρίου του 2015 προβλέπεται η δημιουργία του Ενιαίου Κέντρου Απονομής Συντάξεων, με προσωπικό από τα ταμεία και με μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου.