Alpha: Πολλά οφέλη για την Ελλάδα από το φθηνό πετρέλαιο

Η εξασθένηση του ευρώ και η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα λόγω μείωσης της φορολογίας, ασκούν θετικές επιδράσεις στην οικονομική δραστηριότητα, αναφέρει στο εβδομαδιαίο δελτίο της η Alpha Bank.

Όπως σημειώνεται, παρά τη μεγάλη αύξηση του αρνητικού πληθωρισμού τον Οκτώβριο του 2014 λόγω πετρελαίου, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δημιουργεί συνθήκες τόνωσης της ζήτησης και εξασθένησης των προσδοκιών για συνέχιση του αρνητικού πληθωρισμού.

Σημαντική υποχώρηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατεγράφη τον Οκτώβριο του  2014, διαμορφώνοντας τον πληθωρισμό στο -1,7%, από -0,8% τον Σεπτέμβριο. Ο αρνητικός πληθωρισμός στην Ελλάδα από τα μέσα του 2014 είναι κατά βάση αποτέλεσμα της πτώσης των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων (κυρίως του πετρελαίου) και πολύ λιγότερο της αδύναμης εγχώριας ενεργούς ζήτησης, όπως συνέβαινε έως το 2013.

Πιο συγκεκριμένα, η υποχώρηση των τιμών οφείλεται κυρίως στη σημαντική πτώση των τιμών του πετρελαίου και στη μείωση (-27%) του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο. Συνολικά τον Οκτώβριο του 2014 σε σύγκριση με τον Οκτώβριο του 2013, η πτώση των τιμών πετρελαίου θέρμανσης ανήλθε στο 17,9% και των καυσίμων αυτοκινήτου στο 2,1%, ενώ η συνολική επίπτωση στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή διαμορφώθηκε στη -1,82 ποσοστιαία μονάδα. Αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ χωρίς το πετρέλαιο θέρμανσης και τη βενζίνη θα ήταν ήδη θετικός στο 0,12%.

Ο δομικός πληθωρισμός, που δεν συμπεριλαμβάνει τις αυξομειώσεις στις τιμές των καυσίμων και των νωπών φρούτων και λαχανικών, διαμορφώθηκε σε -0,8% τον Οκτώβριο, από -0,4% τον Σεπτέμβριο. Η υποχώρηση των τιμών πετρελαίου αναμένεται να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε αρνητικό επίπεδο για μεγαλύτερη περίοδο από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Έτσι μετατίθεται η χρονική περίοδος που εκτιμούμε τώρα τη μετατροπή του πληθωρισμού σε θετικό πρόσημο, από τις αρχές του 2015 στον Οκτ. του 2015.

Σημειώνεται ότι η μεγάλη πτώση των τιμών του πετρελαίου και τον Νοέμ. του 2014, αναμένεται να διατηρήσει τον πληθωρισμό στο -1,8% και το τελευταίο 2μηνο του 2014 και επομένως ο μέσος πληθωρισμός το 2014 εκτιμάται τώρα ότι θα διαμορφωθεί στο -1,3% και το 2015 περί το -0,4%. Η εξέλιξη αυτή ανατρέπει σε κάποιον βαθμό τις έως τώρα εκτιμήσεις μας, αλλά και τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες ο εναρμονισμένος πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ θα διαμορφωνόταν στο -1,0% το 2014 και στο +0,4% το 2015.

Ωστόσο πέραν από την επίπτωση των τιμών του πετρελαίου στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, οι σημαντικά χαμηλότερες τιμές πετρελαίου σε συνδυασμό με την υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου ευνοούν πολύ την ελληνική οικονομία στην πορεία προς την ανάκαμψη το 2014 και την εδραίωση υγιούς ανάπτυξης από το 2015, αναφέρει η Alpha.

Από τον Ιούνιο του 2014 οι τιμές του πετρελαίου σε όρους δολαρίου έχουν μειωθεί σημαντικά, 27% περίπου, ενώ σε όρους ευρώ η πτώση είναι μικρότερη, ήτοι 21%. Η εξέλιξη αυτή ευνοεί γενικά τις οικονομίες που είναι εισαγωγείς πετρελαίου όπως οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), η Κίνα, η Ινδία και η Ιαπωνία, ενώ έχει συνέπειες για τις χώρες που είναι εξαγωγείς, όπως η Βενεζουέλα, το Κουβέιτ, το Ιράκ, Νιγηρία κ.ά.

Η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο, καθώς η τελική ενέργεια που καταναλώνεται στη χώρα ανά καύσιμο αφορά κατά 58% προϊόντα πετρελαίου. Από τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας ο κλάδος των μεταφορών απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που καταναλώνεται στη χώρα (37%) και ακολουθούν τα νοικοκυριά που καταναλώνουν το 29% και ο τομέας της βιομηχανίας (18%).

Η ελληνική οικονομία θα επωφεληθεί σημαντικά από την πτώση των τιμών του πετρελαίου στους παρακάτω τομείς:

Ι) Εμπορικό Ισοζύγιο: Καθώς η Ελλάδα είναι καθαρός εισαγωγέας πετρελαιοειδών, η πτώση της τιμής τους θα μειώσει την αξία των εισαγωγών, ενισχύοντας την πορεία μείωσης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και αύξησης του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, που ήδη διαμορφώνεται στο 2,2% του ΑΕΠ στο 8μηνο 2014. Οι εισαγωγές των καυσίμων αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος ήτοι το 39% των συνολικών εισαγωγών αγαθών στην Ελλάδα και αυτό δείχνει τη μεγάλη σημασία που έχει η πτώση των τιμών του πετρελαίου κατά 30% του τελευταίους 5 μήνες.

ΙΙ) Ιδιωτική Κατανάλωση: Η πτώση των τιμών ενέργειας αναμένεται να μειώσει το κόστος διαβίωσης και να επιδράσει θετικά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη και στην ιδιωτική κατανάλωση. Η μείωση της τιμής της βενζίνης θα μειώσει σημαντικά το κόστος μεταφοράς των νοικοκυριών και η μείωση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης θα μειώσει τις δαπάνες θέρμανσης του επερχόμενου χειμώνα. Καθώς οι μισθοί βρίσκονται σε στασιμότητα, η πτώση του κόστους διαβίωσης ουσιαστικά θα αυξήσει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών με αποτέλεσμα να αυξήσει τη μέση ροπή προς κατανάλωση σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες. Επίσης αναμένεται να έχει και θετικό κοινωνικό όφελος καθώς θα επηρεάσει θετικά την ευημερία των νοικοκυριών. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης που βρίσκεται σε θετική πορεία, ήδη από το 1ο τρίμηνο του 2014, αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω ενισχύοντας την ανάκαμψη του πραγματικού ΑΕΠ.

ΙΙΙ) Κόστος Παραγωγής: Η μείωση των τιμών του πετρελαίου και των παραγώγων του αναμένεται να έχει επίσης πτωτική επίδραση στο κόστος παραγωγής για την ελληνική βιομηχανία, όσον αφορά τόσο την παραγωγική διαδικασία όσο και το κόστος μεταφορών. Η πτώση της τιμής της ενέργειας θα είναι εξαιρετικά επωφελής για τον ελληνικό μεταποιητικό τομέα και ειδικότερα για τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες που αντιμετώπιζαν δυσκολίες, τα προηγούμενα έτη της οικονομικής κρίσης, λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντική είναι η μείωση των τιμών του πετρελαίου για την ελληνική ακτοπλοΐα, που θα μπορεί τώρα να λειτουργεί με πολύ χαμηλότερο κόστος ενέργειας. Τέλος, εφόσον οι τιμές αυτές διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα σημερινά πολύ χαμηλά επίπεδα, αρκετοί άλλοι κλάδοι της οικονομίας θα επωφεληθούν επίσης σταδιακά όπως το εμπόριο λόγω χαμηλότερου κόστους μεταφορών, ο τουρισμός, ο αγροτικός τομέας, η ποντοπόρος ναυτιλία κ.ά.

Επιπλέον, η μείωση των τιμών του πετρελαίου σε συνδυασμό με την ανατίμηση του δολαρίου σε σχέση με το ευρώ αναμένεται να συμβάλει στη σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Αρχικά αναμένεται να επηρεάσει θετικά τις εξαγωγές των διεθνώς εμπορεύσιμων ελληνικών προϊόντων εκτός των χωρών της ευρωζώνης. Επιπλέον θετική είναι η επίδραση στην ανταγωνιστικότητα της χώρας και όσον αφορά το δείκτη πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας (Real Effective Exchange Rate) με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, ο οποίος αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω κατά -2,0% το 2014 και κατά -2,6% το 2015 (από την υποτίμηση του ευρώ) σε συνέχεια της βελτίωσής του κατά -7,3% το 2013 και -7,2% το 2012.

Συνολικά η μείωση των τιμών του πετρελαίου, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του δολαρίου, που αναμένεται τώρα να διατηρηθεί για σημαντικό χρονικό διάστημα, έχει θετικές επιδράσεις σε ένα ευρύ φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα και στηρίζει ουσιαστικά την πορεία της ελληνικής οικονομίας προς την ανάκαμψη, με επιτάχυνση και της αναδιάρθρωσής της και της μεταφοράς παραγωγικών πόρων υπέρ των κλάδων που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα, που ήδη είναι σε εξέλιξη.

Οι συνέπειες της ρωσοουκρανικής κρίσης

Σύμφωνα με την Alpha Bank oι επιδράσεις της κρίσης όσον αφορά την Ελλάδα είναι:

α. Ο ενεργειακός δίαυλος είναι η κυρία πηγή κινδύνου για την Ελλάδα. Η εξάρτησή της από τη Ρωσία λόγω φυσικού αερίου όσον αφορά τη ροή του είναι στο 55% συγκρινόμενη με άλλες χώρες όπως η Φινλανδία, Λετονία και η Βουλγαρία που φτάνει το 100%. Η εξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία με τη μορφή ακατέργαστης μορφής ενέργειας έφτανε το 7,2% σε σχέση με τη Λιθουανία και τη Λετονία που ήταν 50% και 31% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τη Moody's Analytics (Απρ. 2014) το ρωσικό φυσικό αέριο είναι λιγότερο κρίσιμο για Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία, Πολωνία και Τσεχία, οι οποίες έχουν εναλλακτικές διόδους προσφοράς από τη Ρωσία, αποφεύγοντας την Ουκρανία. Μία σημαντική κλιμάκωση της κρίσης στην εν λόγω περιοχή θα επηρεάσει τις εισαγωγές ενέργειας στην Ε.Ε. σε σημαντικό βαθμό και φυσικά και την Ελλάδα, που θα επηρεασθεί λιγότερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

β. Υπάρχουν αρνητικά αποτελέσματα από το ρωσικό εμπάργκο στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων που ανέρχονται στα € 50-80 εκατ.

γ. Η οικονομική αδυναμία στη Ρωσία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα τουριστικά έσοδα. Επί του παρόντος, το αποτέλεσμα στον τουρισμό ήταν περιορισμένο καθώς οι αφίξεις από Ρωσία τον Ιαν-Αύγ. 2014 ήταν σταθερές, συγκρινόμενες με το πολύ υψηλό επίπεδο των αφίξεων της περιόδου Ιαν.- Αυγ.2013 (+48%). Οι τουρίστες από τη Ρωσία αποτελούν σχεδόν το 9% των συνολικών τουριστικών αφίξεων στην Ελλάδα με μεγάλη άνοδο το 2013 (50%). Οι γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή συνέβαλαν στην απότομη υποτίμηση του ρωσικού ρουβλίου έναντι του ευρώ, που με τη σειρά του έκανε πιο ακριβές τις διακοπές σε χώρες με το ευρώ ως εθνικό νόμισμα, όπως είναι η Ελλάδα. Οι εισπράξεις από τον τουρισμό Ρώσων στην Ελλάδα την περίοδο Ιαν. - Αυγ.2014 μειώθηκαν 9,4%, σε σχέση με άνοδο 38% ένα έτος πριν.

δ. Η Διεθνής Τράπεζα (Global Outlook, Jun. 2014) παρουσιάζει δύο σενάρια που αφορούν την κατάσταση στην περιοχή: Στο βασικό οι εντάσεις υποτίθεται πως θα συνεχιστούν, αλλά χωρίς να κλιμακωθούν περισσότερο. Στο ακραίο σενάριο, οι εντάσεις κλιμακώνονται περισσότερο από το σημερινό τους επίπεδο και κατά συνέπεια έχουν βαθύτερες επιπτώσεις στην οικονομική συγκυρία με πλήγμα στην εμπιστοσύνη σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο και έτσι συμβάλλοντας στον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το βασικό σενάριο όσον αφορά τις αναπτυσσόμενες αγορές. Σε άλλη μελέτη από το Euromonitor International (Ιούν. 2014), η Ρωσία αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρή ύφεση εντός του 2015 λόγω των οικονομικών πιέσεων προς αυτήν καθώς και των επιμέρους επιπτώσεων λόγω Ουκρανίας.

Στην περίπτωση αυτή, το ρωσικό ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά 3,3% το 2015 σε σχέση με το βασικό σενάριο που προβλέπει άνοδο 2%. Η χώρα που θα έχει τη μικρότερη αρνητική επίδραση από την εξέλιξη αυτή είναι η Γερμανία, της οποίας η ανάπτυξη το 2015 εκτιμάται στο +1,5% έναντι +1,8% του βασικού σεναρίου. Το αποτέλεσμα μιας σημαντικής επιδείνωσης εντός του 2015 αναμένεται να εξαντληθεί σταδιακά έως το 2018.

Η Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στις λιγότερο επηρεαζόμενες χώρες και στην περίπτωση αυτή, η επίπτωση στο ΑΕΠ περιορίζεται σε μία ποσοστιαία μονάδα πάντα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο ανάπτυξής της, τονίζει η Alpha Bank.