Τουρισμός:Η «φωτογραφία» ενός κρυμμένου θησαυρού 150 δισ.!

Έναν κρυμμένο θησαυρό άνω των 150 δισ. ευρώ, από τον οποίο θα μπορούσε να αιμοδοτηθεί γενναία η εθνική οικονομία, αποκάλυψαν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο 13ο Συνέδριο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).

Πρόκειται για χρυσοφόρες επιμέρους αγορές τουρισμού όπως των ταξιδιών σε πόλεις (city breaks), του πολιτιστικού - θρησκευτικού τουρισμού, των συνεδρίων και διοργάνωσης εκδηλώσεων, των ταξιδιών για λόγους άθλησης και αναζωογόνησης, του θαλάσσιου τουρισμού και του τουρισμού για λόγους υγείας.

Τα διαφυγόντα έσοδα της χώρας από τις συγκεκριμένες αγορές είναι τεράστια καθώς ο ελληνικός τουρισμός αδυνατεί να αυξήσει τα μερίδια αγοράς του, τα οποία κυμαίνονται σε πολύ μικρά έως συμβολικά ποσοστά.

Αιτία; Η έλλειψη μιας σειράς ειδικών υποδομών, η παροιμιώδης ανοργανωσιά και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ υπουργείων και φορέων αλλά και η μεγάλη υστέρηση στην προώθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με την υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων μάρκετινγκ και ισχυρών διεθνών δικτύων διανομής.

Το θέμα συνδέεται άμεσα με τον εμπλουτισμό του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου καθώς το τετράμηνο Ιουνίου-Σεπτεμβρίου και ιδιαίτερα το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου οι δημοφιλέστερες τουριστικές περιοχές της χώρας αγγίζουν ήδη τα όριά τους σε επίπεδο φιλοξενίας επισκεπτών.

Προς την ίδια κατεύθυνση πιέζουν, πλέον, και ισχυροί «παίκτες» της διεθνούς ταξιδιωτικής αγοράς οι οποίοι επιδιώκουν να διευρύνουν την πίτα εσόδων τους από τη χώρα μας. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Peter Long, δ/ντος συμβούλου της TUI Travel Plc, ο οποίος προέτρεψε πριν από λίγες μέρες την κυβέρνηση και τους Έλληνες επιχειρηματίες να επενδύσουν στον εμπλουτισμό του ελληνικού τουρισμού με στόχο τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου.

Το 2014 ο ελληνικός τουρισμός εκτιμάται ότι θα εισφέρει στην εθνική οικονομία περί τα 17,1 δισ. ευρώ άμεσα έσοδα (9,3% του ΑΕΠ). Η συνολική του συνεισφορά, ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερη καθώς υπολογίζεται από 37,6 δισ. ευρώ ή 20,5% του ΑΕΠ (σύμφωνα με τον πολλαπλασιαστή εσόδων 2,2 που χρησιμοποιεί το ΙΟΒΕ) έως 45,3 δισ. ευρώ ή 24,7% του ΑΕΠ (με βάση τον πολλαπλασιαστή 2,65 που χρησιμοποιεί το ΚΕΠΕ).

Τα έσοδα της χώρας, ωστόσο, θα μπορούσαν να είναι πολύ περισσότερα, και μάλιστα σε περιόδους εκτός καλοκαιριού, χρονικού διαστήματος όπου τείνει να δημιουργηθεί το αδιαχώρητο στις δημοφιλέστερες περιοχές της χώρας.

Τα μερίδια αγοράς της Ελλάδας στις συγκεκριμένες αγορές τουρισμού κυμαίνονται από 0,6% (τουρισμός υγείας) μέχρι 2,4% (συνεδριακός τουρισμός). Μόνη εξαίρεση ο θαλάσσιος τουρισμός ο οποίος αποσπά σχετικά υψηλό μερίδιο (8,3%), αλλά με πολλά περιθώρια να το αυξήσει σημαντικά.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ: Η Ελλάδα αποσπά μερίδιο 8,5% (9 εκατ. ταξίδια) το οποίο αντιστοιχεί σε έσοδα περί τα 8,5 δισ. ευρώ. Αν επιτευχθεί, ωστόσο, η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου από τους τέσσερις μήνες σήμερα (Ιούνιος - Σεπτέμβριος) σε 6-7, τότε η χώρα μας θα διεκδικήσει επιπλέον μερίδιο από μια πίτα που υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 90 δισ. ευρώ.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΠΟΛΕΩΝ (City Breaks): Σύμφωνα με στοιχεία του SETE Intelligence, η Ελλάδα αποσπά αυτήν τη στιγμή μερίδιο αγοράς μόλις 1,1% που αντιστοιχεί σε περίπου 700.000 ταξίδια τον χρόνο. Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει πως κάθε χρόνο στην Ευρώπη γίνονται περισσότερα από 63 εκατ. ταξίδια αυτού του είδους τα οποία αντιστοιχούν σε πίτα που ξεπερνά τα 46 δισ. ευρώ.

Με το θέμα συνδέονται σε πρώτη φάση οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας Αθήνα και Θεσ/νίκη. Επιπλέον, οι δύο ελληνικοί προορισμοί που είναι περισσότερο γνωστοί παγκοσμίως (Σαντορίνη, Μύκονος) και έχουν τη δυνατότητα να προσελκύουν επισκέπτες όλο τον χρόνο. Υπό προϋποθέσεις, τέτοια δυνατότητα έχουν και προορισμοί όπως το Ηράκλειο, τα Χανιά, η Ρόδος, η Κέρκυρα και η Καλαμάτα. Απαιτούνται, όμως, αεροπορικές συνδέσεις (ιδιαίτερα από εταιρείες χαμηλού κόστους), εκδηλώσεις-«μαγνήτες» (events) και η παρώθηση του νέου προϊόντος με σύγχρονα εργαλεία μάρκετινγκ.

Είναι, όμως, χαρακτηριστικό πως ακόμα και στην περίπτωση της Αθήνας η οποία πληροί σχεδόν όλες τις βασικές προϋποθέσεις να αναπτυχθεί σε αυτό το είδος (αεροπορικές συνδέσεις, μουσεία και χώροι πολιτισμού, εμπορικά κέντρα, νυχτερινή ζωή) μόλις τώρα άρχισε να προβάλλεται συστηματικά η περιοχή μέσω καμπάνιας του αεροδρομίου της Αθήνας την οποία ανέλαβε να μετεξελίξει η εταιρεία Marketing Greece.

Ενδεικτικό της πλήρους έλλειψης συντονισμού είναι το γεγονός πως, ενώ στην πρωτεύουσα διοργανώνεται πλήθος εκδηλώσεων κάθε είδους καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, δεν υπάρχει ούτε ένας φορέας ή έστω ένα συντονιστικό όργανο που θα συγκεντρώνει τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις ώστε αυτές να μπορούν να προβληθούν έγκαιρα στο εξωτερικό. Ούτε καν αυτό.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ - ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Ακόμα πιο αποδοτική από τα ταξίδια πόλεων είναι η αγορά που αφορά τον πολιτιστικό και θρησκευτικό τουρισμό. Παρά το γεγονός πως η Ελλάδα διαθέτει τεράστιο απόθεμα πόρων πολιτισμού, δεν καταφέρνει παρά να αποσπάσει μερίδιο αγοράς μόλις 2,4%. Κι όμως, η συγκεκριμένη κατηγορία τουρισμού στην Ευρώπη αντιπροσωπεύει μια αγορά 61 εκατ. ταξιδιών, συνολικού τζίρου άνω των 59 δισ. ευρώ.

Ενδεικτικό των πολλών ωφελειών (όχι μόνο πρόσθετων εσόδων) που θα μπορούσαν να προκύψουν για τη χώρα μας από τη συγκεκριμένη αγορά είναι το παγκόσμιο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για το ανασκαφικό έργο στην Αμφίπολη. Πολύ περισσότερο καθώς η Ελλάδα προσελκύει υψηλά ποσοστά ξένων επισκεπτών ανώτερου μορφωτικού επιπέδου. Σύμφωνα με στοιχεία της εξειδικευμένης στον χώρο του τουρισμού διεθνούς εταιρείας ερευνών IPK οι ξένοι που επισκέπτονται την Ελλάδα είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ποσοστό από 50% (Σκανδιναβοί) έως και 77% (Ρώσοι).

ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ (MICE): Για την ακρίβεια πρόκειται για τουρισμό που συνδέεται με τη διοργάνωση συναντήσεων (meeting), ταξίδια κινήτρων και επιβράβευσης (incentives), συνεδρίων (conference) και εκδηλώσεων (events).

Ενδεικτικό της δυναμικής, των πολλών ωφελειών που προσφέρει αλλά και των εσόδων που μπορεί να αποσπάσει η χώρα μας από την ανάπτυξη του συγκεκριμένου είδους τουρισμού είναι το παράδειγμα του φετινού Ιουνίου στην Αθήνα. Τότε δηλαδή όπου τα ξενοδοχεία της πρωτεύουσας άγγιξαν πληρότητες αντίστοιχες των Ολυμπιακών Αγώνων λόγω δύο μεγάλων εκδηλώσεων που έλαβαν χώρα, της διεθνούς ναυτιλιακής έκθεσης Ποσειδώνια και του παγκόσμιου συνεδρίου των μαρτύρων του Ιεχωβά, σε κάθε μία από τις οποίες μετείχαν άνω των 10.000 ξένων επισκεπτών.

Παρ' όλα αυτά η Ελλάδα αποσπά σήμερα ένα πενιχρό μερίδιο 1,4% της ευρωπαϊκής αγοράς. Όταν, σύμφωνα με τα στοιχεία του SETE Intelligence, κάθε χρόνο πραγματοποιούνται περισσότερα από 34 εκατ. ταξίδια αυτού του είδους στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας τζίρο 26 δισ. ευρώ. Και πώς θα μπορούσε να αποσπάσει μεγαλύτερο μερίδιο η Ελλάδα όταν, για παράδειγμα, η Αθήνα δεν διαθέτει Μητροπολιτικό Συνεδριακό Κέντρο. Μια ειδική υποδομή η οποία είχε αποφασιστεί να δημιουργηθεί στην ολυμπιακή εγκατάσταση Τάε Κβον Ντο (Φάληρο), αλλά καρκινοβατεί επί μία δεκαετία!

ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Ο τουρισμός που επικεντρώνεται σε δραστηριότητες άθλησης και αναζωογόνησης αντιπροσωπεύει σήμερα στην Ευρώπη μια αγορά περί τα 11 εκατ. ταξίδια μέσω των οποίων παράγεται τζίρος άνω των 9 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα αποσπά σήμερα μερίδιο αγοράς μόλις 1,6% που αντιστοιχεί σε λιγότερα από 200.000 ταξίδια τον χρόνο.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ: Η χώρα μας είναι εξαφανισμένη από τον ευρωπαϊκό χάρτη της συγκεκριμένης κατηγορίας ταξιδιών που αντιστοιχεί σε 2,7 εκατ. ταξιδιώτες και σε 2,6 δισ. ευρώ έσοδα. Μια αγορά στην οποία για να απευθυνθεί η Ελλάδα θα πρέπει να αποκτήσει διεθνώς προβεβλημένα ιατρικά κέντρα και ιατρικό δυναμικό διεθνούς ακτινοβολίας. Η ανάπτυξη του συγκεκριμένου πεδίου συνδέεται, ταυτόχρονα, με την ανάπτυξη του τουρισμού τρίτης ηλικίας αλλά και με την αξιοποίηση πόρων όπως τα ιαματικά λουτρά που διαθέτει η χώρα μας, αλλά ουδέποτε αξιοποιήθηκαν ως μαγνήτης προσέλκυσης επισκεπτών.

ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Πρόκειται για μια αγορά στην οποία η χώρα μας αποσπά μερίδιο 8,3% της ευρωπαϊκής. Αντίστοιχο με εκείνο που αποσπά στην αγορά τουρισμού διακοπών «ήλιου και θάλασσας».

Ωστόσο, η συγκεκριμένη αγορά αντιπροσωπεύει τζίρο 7 δισ. ευρώ (6,5 εκατ. ταξίδια) και η χώρα μας μπορεί να αποσπάσει πολύ μεγαλύτερα ποσοστά καθώς αποτελεί το αδιαφιλονίκητο φιλέτο της αγοράς θαλάσσιου τουρισμού της Μεσογείου, χάρη στα 3.000 νησιά της.