Επιχειρήσεις στη δίνη της... ελληνικής τρέλας!

Προ ολίγων ημερών η σερραϊκή γαλακτοβιομηχανία Κρι Κρι εγκαινίασε τη νέα μονάδα της που κόστισε 20 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 10,5 εκατ. προήλθαν από τα χρήματα που έλαβε ως αποζημίωση από την ασφαλιστική εταιρεία -σ.σ. το παλαιό εργοστάσιό της κάηκε παραμονές Χριστουγέννων- και τα υπόλοιπα από ίδια κεφάλαια. Το νέο εργοστάσιο γιαουρτιού, διπλάσιας παραγωγικής δυναμικότητας σε σχέση με το παλαιό, λειτουργεί ήδη από τα μέσα του Αυγούστου. Ως εδώ τα πράγματα είναι γνωστά.

Το ενδιαφέρον για την εν λόγω επένδυση είναι ότι ενώ έχει ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο η εταιρεία, κατά δήλωση του προέδρου της Παναγιώτη Τσινάβου, δεν έχει λάβει ούτε την προκαταβολή της ενίσχυσης από αυτόν παρά το γεγονός ότι το εργοστάσιο έχει ολοκληρωθεί. Και αυτό γιατί όπως ανέφερε ο κ. Τσινάβος το κράτος δεν έχει λεφτά. Για την Ιστορία θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η συνολική ενίσχυση ανέρχεται σε 30% του ενισχυόμενου κόστους. Δηλαδή, το ύψος της προσδοκώμενης επιχορήγησης επί του υποβληθέντος επενδυτικού σχεδίου ανέρχεται σε 6,008 εκατ. ευρώ περίπου.

Αυτό δεν είναι το μοναδικό παράδοξο που έχει να αντιμετωπίσει το ελληνικό επιχειρείν. Οι ιστορίες τρέλας που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρηματίες είναι καθημερινές. Από την καταβολή της ενίσχυσης που έχει ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο (περίπτωση ΚΡΙ ΚΡΙ), μέχρι την έκδοση άδειας λειτουργίας για ένα μοντέλο καταστήματος ή ακόμη την επέκταση που προσπαθεί τα τελευταία οκτώ χρόνια (σ.σ. καλά διαβάζετε) να υλοποιήσει στο κατάστημά της στον Πύργο η εταιρεία Μετρό ΑΕΒΕ.

Την ώρα λοιπόν που το υπουργείο Ανάπτυξης προωθεί εκ νέου την αλλαγή του αναπτυξιακού νόμου και η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να δείξει ότι οι μεταρρυθμίσεις που έχει ψηφίσει έχουν αντίκρισμα, η πραγματικότητα μας προσγειώνει όλους ανώμαλα. Αποδεικνύοντας αφενός την ανεπάρκεια σύνδεσης των κρίκων στην αναπτυξιακή αλυσίδα και αφετέρου ότι το σύστημα έχει μείνει αρκετές δεκαετίες πίσω. Ή όπως υποστηρίζει στέλεχος της αγοράς είναι χειρότερα απ' ό,τι στη δεκαετία του '80.

Η περίπτωση της Κρι Κρι δυστυχώς δεν είναι η μοναδική. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα γραφειοκρατικής τρέλας που καλείται να αντιμετωπίσει μια επιχείρηση στην Ελλάδα είναι η περίπτωση της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Cash & Carry Μετρό που για μια επέκταση σε υπάρχον κατάστημα περιμένει ήδη 8 χρόνια. Πριν από οκτώ χρόνια, εν έτει 2006, η Μετρό αποφάσισε να επεκτείνει το κατάστημα Cash & Carry που διατηρεί από το 1998 στον Πύργο Ηλείας. Οκτώ χρόνια μετά η υπόθεση πλέον έχει φτάσει στην Πολεοδομία του Πύργου, απ' όπου η αλυσίδα περιμένει να λάβει τις απαραίτητες άδειες για να προχωρήσει την επέκταση.

Επειδή όμως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, ο διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΤΡΟ Αριστοτέλης Παντελιάδης αισιοδοξεί ότι αν όχι εφέτος, την επόμενη χρονιά θα λάβει το πράσινο φως και θα πραγματοποιηθεί η επέκταση. Απάντηση για το πού έχει κολλήσει η συγκεκριμένη επένδυση δεν μπορεί να δώσει ούτε ο κ. Παντελιάδης, ο οποίος απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Euro2day.gr ανέφερε «δεν μας λείπει κάτι, ούτε μας έχουν ενημερώσει αρμοδίως ότι λείπει κάποιο χαρτί. Το πρόβλημα εντοπίζεται στη γραφειοκρατία».

Στην περίπτωση της οικογένειας Τεριζάκη από τη Χίο η παραγωγική της επένδυση κόλλησε για 190.000 ευρώ. Η οικογένεια Τεριζάκη διέθετε την ιδέα, έκανε την έρευνα, συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων αλλά τις έλειπαν μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ (ο ΦΠΑ της όλης επένδυσης) για να δημιουργήσει τη Stella Mare. Οι τράπεζες δεν μπόρεσαν να καλύψουν το κενό και τα διάφορα προγράμματα και επιδοτήσεις δεν ξεκλείδωσαν πόρους με αποτέλεσμα η όλη επιχείρηση να κινδυνέψει να μείνει στα σχέδια. Στους πρώτους μήνες του 2014, η οικογένεια Τεριζάκη -σ.σ. δημιουργεί μια πρότυπη και καινοτόμο μονάδα φιλετοποίησης νωπών ψαριών και κονσερβοποίησής τους με βιολογικές πρώτες ύλες- προχώρησε τελικώς σε επένδυση 1,66 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία της πρότυπης μονάδας της αφού κατάφερε να βρει τα 190.000 ευρώ που της έλειπαν, κερδίζοντας το επιχειρηματικό βραβείο που έχει θεσπίσει η Ελληνική Πρωτοβουλία.

Στο περίμενε και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις

Εδώ και ένα χρόνο οι προτάσεις που έχουν υποβάλει περισσότερες από 1.000 εξαγωγικές επιχειρήσεις στο Πρόγραμμα Εξωστρέφεια Ανταγωνιστικότητα ΙΙ παραμένουν στον πάγο. Και αυτό γιατί πολύ απλά εδώ και ένα χρόνο εξετάζονται οι ενστάσεις. Σε μια κανονική χώρα αυτό το θέμα θα λυνόταν αμέσως, σε διάστημα 2 το πολύ 3 μηνών και θα εκταμιεύονταν τα χρήματα, τα οποία στην προκειμένη περίπτωση είναι 70 εκατ. ευρώ.

Σοβαρά προβλήματα υπάρχουν και στην ένταξη εξαγωγικών εταιρειών στο πρόγραμμα της ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) για τη στήριξη Μικρομεσαίων και Μεσαίων Επιχειρήσεων με παροχή εγγυήσεων για συναλλαγές διεθνούς εμπορίου. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς μέχρι τον Μάρτιο του 2014 είχαν εκταμιευθεί μόλις 50 εκατ. ευρώ από τα 500 εκατ. που είναι συνολικά το πρόγραμμα. Ο λόγος είναι ότι με βάση τα τραπεζικά κριτήρια ακυρώνεται επί της ουσίας η συμμετοχή των ΜμΕ στο πρόγραμμα.

Η περίπτωση των start ups

Στη λεγόμενη νεοφυή επιχειρηματικότητα, που παγκοσμίως κερδίζει έδαφος, το ελληνικό περιβάλλον υστερεί. Εκτός από τις αδυναμίες της οικονομίας, την απουσία χρηματοδοτικών πόρων κτλ, το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο αρκετές φορές τις εμποδίζει να αναπτυχθούν. Είναι χαρακτηριστικό πως οι επιχειρηματίες του χώρου ζητούν πλήρη αλλαγή φορολογικής αντιμετώπισης, μια και παντού στον κόσμο έχουν θεσπιστεί ειδικές απαλλαγές.

«Ακόμη κι αν βρεθεί επενδυτής να τοποθετηθεί σε ελληνική start up, το 50% των κεφαλαίων θα έχει καταναλωθεί σε διάφορες εισφορές και φορολογικές επιβαρύνσεις πριν φτάσει στο ταμείο της επιχείρησης. Δεδομένου ότι οι επενδύσεις στις νεοφυείς εταιρείες είναι υψηλού ρίσκου, παγκοσμίως έχουν δοθεί φορολογικά κίνητρα σε επενδυτές και επιχειρηματίες» σημειώνει παράγοντας της αγοράς των νεοφυών επιχειρήσεων.

Στη Silicon Valley αλλά και στο Iσραήλ, δύο από τα σημαντικότερα κέντρα ανάπτυξης νεοφυών επιχειρήσεων, δεν νοείται φορολόγηση του angel investor (άγγελος επενδυτής, ο οποίος συνήθως τοποθετείται στην πολύ πρώιμη φάση δημιουργίας μιας επιχείρησης). Στην Ελλάδα δεν υπάρχει πλαίσιο για την υποδοχή τέτοιων επενδύσεων, οι οποίες μπορεί να προέρχονται από φορείς ή φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν συστήσει εταιρεία (π.χ. την παρέα ή την οικογένεια του επιχειρηματία).

Σε αγορές ανάπτυξης για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, μάλιστα, υφίστανται ειδικές ρυθμίσεις για τη φορολογική ασυλία διάρκειας 1-3 ετών  και ο φορολογικός έλεγχος γίνεται αργότερα, επί του αποτελέσματος που παρουσίασαν οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι αντίστοιχη πρόταση είχε υποστηρίξει μόλις την άνοιξη και ο τέως Γ.Γ.Δ.Ε., Χάρης Θεοχάρης.

Στο Ισραήλ δημιουργήθηκαν επίσης δεκάδες funds με δημόσιους πόρους τα οποία χρηματοδότησαν με απλές και σύντομες διαδικασίες εκατοντάδες νεοφυείς επιχειρήσεις, δεδομένο που για πολλούς υπήρξε η θεμέλιος λίθος ώστε σήμερα το Ισραήλ να αποκαλείται «Start Up Nation». Σύμφωνα με την Arya Matalon, γκουρού των επενδύσεων σε νεοφυείς επιχειρήσεις, πριν από 20 χρόνια το Ισραήλ εξήγε περισσότερα πορτοκάλια απ' ό,τι software, ενώ σήμερα η σχέση μεταξύ τους έχει ανατραπεί πλήρως.

Στη Νότια Κίνα, όπου στήνονται επίσης ειδικές θερμοκοιτίδες για την ανάπτυξη των start ups, δημιουργούνται ειδικά γραφεία υποδοχής, όπου παρέχονται συμβουλές για το στήσιμο και την ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων, υπηρεσίες διασύνδεσης με funds και φορείς χρηματοδότησης, ενώ προσφέρονται διάφορες φοροαπαλλαγές αλλά και βασικές υποδομές στους επίδοξους επιχειρηματίες.

Στην Ελλάδα, είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και μη τεχνολογικές start ups αντιμετωπίζονται σαν... UFO από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Ο κ. Δημήτρης Κουτσολιούτσος της Farmers Republic επί 6 μήνες περίμενε να κατηγοριοποιηθεί με βάση τα ΚΑΔ, ώστε να αρχίσει να δραστηριοποιείται τόσο σε φυσικό χώρο (κλειστές αγορές προϊόντων) όσο και ηλεκτρονικά μέσω του ομώνυμου e-shop. Επίσης για να λειτουργήσει η στεγασμένη αγορά του, η οποία έχει μεταφερθεί εδώ και λίγες ημέρες σε νέο χώρο στη Νέα Ερυθραία, χρειάσθηκαν περισσότερες από 5 διαφορετικές άδειες.