Το ελληνικό σχέδιο για απεξάρτηση και το ΔΝΤ

Καυτές προβλέπονται για την κυβέρνηση οι επόμενες εβδομάδες. Μετά και το χθεσινό τετ α τετ του Αντώνη Σαμαρά με την Άγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο, η Αθήνα ξεκαθάρισε τις τρεις βασικές της επιδιώξεις: να μην πάρει νέο δάνειο και να μη συνάψει νέο μνημόνιο, να διώξει το ΔΝΤ και την τρόικα -τουλάχιστον όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα- από το 2015 και να πετύχει επιμήκυνση του δημοσίου χρέους.

Στο Μέγαρο Μαξίμου δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη συνάντηση και θεωρούν θετικό ότι η Α. Μέρκελ άκουσε με προσοχή όλα τα ελληνικά αιτήματα, παρόλο που απέφυγε να πάρει δημοσίως συγκεκριμένη θέση, πέραν των θετικών αναφορών της στην ελληνική προσπάθεια και της δήλωσης «θα βοηθήσουμε».

«Αλίμονο αν περιμέναμε με τις δηλώσεις της να αρχίσει να μας μοιράζει παροχές», έλεγε χθες υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, που εστίασε στο ξεκάθαρο μήνυμα το οποίο έστειλε η καγκελάριος. Ότι δηλαδή θα κάνει «ό,τι περνά από το χέρι της» για να στηρίξει τη χώρα μας, χωρίς πάντως να ανοίξει περισσότερο τα χαρτιά της. Άλλωστε, όπως ήδη είχε διαρρεύσει από τη Γερμανία της προηγούμενες μέρες, στο χθεσινό ραντεβού δεν θα λαμβάνονταν αποφάσεις -αφού αυτό γίνεται σε επίπεδο Ε.Ε.-, χωρίς όμως να αναιρείται ο κομβικός ρόλος του Βερολίνου για τις όποιες εξελίξεις.

Παρά την αισιοδοξία τους για τη συνέχεια και την περιγραφή του πλαισίου της επόμενης μέρας από τον πρωθυπουργό, με κυρίαρχο στόχο την απεμπλοκή από το ΔΝΤ, στην κυβέρνηση ομολογούν ότι ακόμα τίποτα δεν έχει ξεκαθαρίσει, εν όψει και της προσεχούς έλευσης της τρόικας. Αυτό είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος γνωρίζει ότι η στάση της τριμερούς θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και το πολιτικό μέλλον της κυβέρνησης.

Αντίστοιχης κρισιμότητας θεωρούνται από το Μαξίμου και το προσχέδιο του προϋπολογισμού με τις φοροαπαλλαγές που θα κατατεθεί τις πρώτες μέρες του Οκτωβρίου, καθώς και το stress test των τραπεζών στο τέλος του μήνα. Ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί είναι μακρύς, η επιτυχία του ελληνικού σεναρίου δεν μπορεί να θεωρείται εκ των προτέρων δεδομένη και οι «άγνωστοι Χ» παραμένουν ακόμα αρκετοί.

Το σχέδιο του Μεγάρου Μαξίμου

Το σενάριο που έχει εκπονήσει η κυβέρνηση προβλέπει:

1. Όχι νέο δάνειο - όχι μνημόνιο. Αν δεν πάρει νέο δάνειο η Ελλάδα, όπως προβλέπει το υφιστάμενο μνημόνιο, την περίοδο Μαΐου - Δεκεμβρίου 2015, θα πρέπει να καλύψει με ίδια μέσα 11 δισ. ευρώ. Τόσο είναι το χρηματοδοτικό κενό για το επόμενο έτος, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση αξιολόγησης των δανειστών. Μπορούμε, λένε στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, να τα καλύψουμε.

2. Φεύγει το ΔΝΤ. Αν το ΔΝΤ σταματήσει να χρηματοδοτεί την Ελλάδα από το 2015, αυτό σημαίνει πως τη διετία 2015-16 η χώρα θα πρέπει να βρει επιπλέον 12,5 δισ. ευρώ. Τόσα είναι τα κεφάλαια που προβλέπεται ότι θα καταβληθούν έως το τέλος του 2016, με βάση την ισχύουσα σύμβαση χρηματοδότησης, υποθέτοντας ότι η Ελλάδα θα λάβει έως το τέλος του έτους τα 3,5 δισ. ευρώ που προβλεπόταν ότι θα είχαν καταβληθεί στο τέλος Αυγούστου (αλλά είμαστε μία αξιολόγηση πίσω) και θα αφήσει στην άκρη τη δόση των 3,5 δισ. ευρώ που προβλέπεται για το τέλος Νοεμβρίου. Κάπως έτσι ο συνολικός λογαριασμός διαμορφώνεται σε τουλάχιστον 23,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2016 (11 συν 12,5 δισ. ευρώ), καθώς παραμένει άγνωστο αυτήν τη στιγμή το χρηματοδοτικό κενό του 2016.

Μπορούμε να το καλύψουμε; «Μπορούμε» απαντάνε και πάλι στελέχη του υπουργείου Οικονομικών. Με 7ετή ομόλογα έως το τέλος του έτους εκτιμάται ότι μπορούν να αντληθούν 2-3 δισ. ευρώ, με 18μηνα έντοκα άλλο 1,5 δισ. ευρώ, από τα ταμειακά διαθέσιμα φορέων της γενικής κυβέρνησης άλλα 6 δισ. ευρώ, ενώ ορισμένοι προσδοκούν ότι θα περισσέψουν παραπάνω από τα μισά των 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ. Βέβαια στο τραπέζι υπάρχουν και σενάρια που προβλέπουν χρηματοδότηση της Ελλάδας από τον μηχανισμό ESM προκειμένου να καλυφθεί το κενό που αφήνει πίσω του το ΔΝΤ, αν αποχωρήσει από το πρόγραμμα.

3. Παίρνουμε βαθιά ανάσα στο χρέος. Εδώ και μήνες, όταν ακόμα στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομικών ήταν ο Γ. Στουρνάρας είχαν εκπονηθεί σενάρια για επιμήκυνση του χρέους στα 50 χρόνια. Αυτό είναι το κύριο μέλημα της ελληνικής πλευράς, χωρίς να παραγνωρίζονται βέβαια και τα συμπληρωματικά κέρδη από μετατροπή των επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά ή από νέο «ψαλίδι» στα επιτόκια. Το βασικό είναι τα «50 χρόνια».

Αν σε όλα αυτά μπει και η παράμετρος των φορολογικών ελαφρύνσεων, αποκαλύπτεται σχεδόν στην πλήρη έκτασή του το κυβερνητικό σχέδιο για να αλλάξει το πολιτικό κλίμα.

Τα πολιτικά ορόσημα

Εφόσον τα συγκεκριμένα βήματα υλοποιηθούν, βάσει προγράμματος, στο Μέγαρο Μαξίμου θα βάλουν μπροστά το επόμενο σημείο της στρατηγικής τους, που δεν είναι άλλο από την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή. Οι αμφιταλαντευόμενοι σήμερα βουλευτές, εκτιμά ανώτατη κυβερνητική πηγή, «θα ξέρουν πλέον τι θα πρέπει να πράξουν. Να ταχθούν υπέρ της κυβερνητικής σταθερότητας και της ολοκλήρωσης της τιτάνιας προσπάθειας εξόδου από την κρίση, η οποία πλέον θα είναι περισσότερο ορατή από ποτέ».

Μέχρι τότε, βέβαια, πολλά πρέπει να γίνουν ακόμα. Πρώτα απ' όλα, η διαπραγμάτευση με την τρόικα η οποία δεν έχει πει την τελευταία της κουβέντα. Θα φανεί από την ερχόμενη εβδομάδα όταν αρχίσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις αν το κυβερνητικό σχέδιο είναι σε συμφωνία με την τρόικα ή ευσεβής πόθος της ελληνικής πλευράς.

Υπενθυμίζουμε για παράδειγμα ότι στην επικείμενη αξιολόγηση θα μπουν στο τραπέζι θέματα όπως:

· Οι εργασιακές σχέσεις. Ομαδικές απολύσεις, συνδικαλιστικός νόμος, δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία.

· Το νέο ασφαλιστικό. Θα δεχθεί η τρόικα να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα για να κερδίσει πολιτικό χρόνο η κυβέρνηση ή θα ζητήσει εδώ και τώρα αλλαγές;

· Νέο ενιαίο μισθολόγιο. Το σενάριο προέβλεπε αυξήσεις στις αποδοχές κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, αλλά περικοπές για κάποιους άλλους. Θα ψήφιζε τώρα κανένας βουλευτής της κυβέρνησης αυξήσεις αποδοχών αλλά και μειώσεις;

Το τοπίο θα αρχίσει σε κάθε περίπτωση να ξεκαθαρίζει σύντομα. Αξίζει πάντως να σημειωθεί- αν σημαίνει κάτι αυτό- ότι η χθεσινή τροπολογία για τη μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης δεν είχε εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη της τρόικας. Όταν ρωτήθηκε από το Euro2day.gr αρμόδιο κυβερνητικό στέλεχος για το αν η τροπολογία συνιστά μονομερή ενέργεια ή υπάρχει η σύμφωνη γνώμη των επικεφαλής των δανειστών η απάντηση ήταν «περιμένουμε απάντηση».

Η τροπολογία όμως κατατέθηκε...