Επενδύσεις: Πώς να συνδυάσετε καλή απόδοση με χαμηλό ρίσκο

Πριν ακόμη σπάσουν το φράγμα του 2% -κάτι που εκτιμάται ότι θα συμβεί στις αρχές του 2015- οι προθεσμιακές καταθέσεις εξακολουθούν να αποτελούν για την πλειονότητα των αποταμιευτών ένα ασφαλές καταφύγιο, με καθόλου ευκαταφρόνητη απόδοση. Με το euribor σήμερα στο 0%, το επιτόκιο των προθεσμιακών που τώρα είναι κατά μέσο όρο 2,20% είναι ικανό να δελεάσει το κοινό προσφέροντας απόδοση σαφώς ανώτερη από τους τόκους ενός στεγαστικού δανείου.

Με την επικείμενη πτώση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις που ήδη ξεκινά αυτήν την εβδομάδα σε αρκετές τράπεζες, στο πλαίσιο προσαρμογής του κόστους χρήματος στα νέα δεδομένα της μείωσης των ευρωεπιτοκίων, το αποταμιευτικό κοινό, χωρίς να αποκλείει ακόμη τις σχετικές προσοδοφόρες προθεσμιακές, αναζητά νέους τρόπους μεγιστοποίησης της απόδοσης για τη ρευστότητα που τυχόν διαθέτει.

Όπως καθιστά σαφές ανώτατο τραπεζικό στέλεχος μεγάλης ιδιωτικής τράπεζας, που έχει την ευθύνη του personal banking, "οι πελάτες μας έχουν αρχίσει να προσανατολίζονται σε μείγματα επενδυτικών επιλογών, με βάση τις προθεσμιακές καταθέσεις, συνδυαζόμενες με άλλα επενδυτικά προϊόντα που μπορεί να υπόσχονται προστασία κεφαλαίου, διεκδικώντας κάποιες μονάδες βάσης επιπλέον στις αποδόσεις τους".

Χαρακτηριστικά, όπως αναφέρει η γενική διευθύντρια λιανικής τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, Νέλλη Τζάκου - Λαμπροπούλου, "οι αρχαίοι Αθηναίοι, κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου, συνήθιζαν να λένε ότι, ασφαλή πλοία είναι μόνο αυτά που βρίσκονται στον ναύσταθμο, και φυσικά είχαν δίκιο με τα δεδομένα της εποχής. Αντίθετα όμως, σε συνθήκες ειρήνης και οικονομικής ανάπτυξης τα πλοία που βρίσκονται καιρό αγκυροβολημένα όχι μόνο δεν αποφέρουν κερδοφορία άλλα, επιπλέον, φθείρονται καθημερινά από τον χρόνο και την ακινησία. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στο κόσμο των επενδύσεων για κεφάλαια που βρίσκονται αγκυροβολημένα στον ναύσταθμο των επιτοκιακών τοποθετήσεων, εδικά σε περιόδους πτωτικών επιτοκίων, όπως σήμερα. Οι αποδόσεις τους συνήθως είναι σχετικά χαμηλές, ενώ ο κίνδυνος του πληθωρισμού απειλεί τα κεφάλαια με τη φθορά της πραγματικής αξίας".

Είναι λοιπόν προφανές ότι δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς το νέο επιτοκιακό περιβάλλον όπως διαμορφώνεται μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) μέσω της οποίας μειώθηκε το επιτόκιο στο ιστορικό χαμηλό του 0,05%. Η απόφαση της ΕΚΤ για αρνητικά επιτόκια καταθέσεων, σε συνδυασμό με την πρόθεσή της να αρχίσει την αγορά ιδιωτικών στοιχείων ενεργητικού, αναμένεται να φέρει αλυσιδωτές θετικές επιδράσεις στο ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον, με αύξηση της ρευστότητας και τόνωση των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις. Αναμφίβολα όμως οι κινήσεις αυτές θα επιφέρουν μειώσεις στις αποδόσεις των καθαρά επιτοκιακών προϊόντων.

Αντίθετα, αν επιτευχθούν οι στόχοι της οικονομικής ανάπτυξης και του περιορισμού των δεικτών ανεργίας, τότε είναι πολύ πιθανό οι χρηματιστηριακές αγορές και αυτές των ομολόγων να κινηθούν δυναμικά καταγράφοντας σταδιακά σημαντικές υπεραξίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι την τελευταία πενταετία, όπου η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (FED) εφάρμοσε προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και μείωσης επιτοκίων, ο πλέον αντιπροσωπευτικός μετοχικός δείκτης της αμερικανικής αγοράς, ο S&P 500, κατέγραψε σωρευτική απόδοση 96,67% (31/8/2009 - 15/9/2014).

Πέραν λοιπόν των κλασικών τοποθετήσεων κεφαλαίου, οι τραπεζίτες συνειδητοποιώντας τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται προτείνουν μια σειρά εναλλακτικών, ανάλογα με το επενδυτικό προφίλ του κάθε πελάτη και τον βαθμό που θα επιλέξει να αναλάβει ρίσκο η όχι. Η τελευταία τάση της... μόδας στις τραπεζικές τοποθετήσεις είναι ο συνδυασμός προθεσμιακών και αμοιβαίων κεφαλαίων ή προθεσμιακών καταθέσεων και προϊόντων τύπου bancassurance. Ήδη τα αρμόδια τμήματα των τραπεζών προσεγγίζουν την επίλεκτη πελατεία τους, για να στρέψουν τα επενδεδυμένα κεφάλαια και σε ομόλογα ή αμοιβαία, με το προφανές όφελος της είσπραξης προμηθειών.

Οι ειδήμονες του personal banking των ελληνικών τραπεζών, απευθυνόμενοι σε μια πελατεία που μπορεί να δεσμεύσει κεφάλαια 20.000 - 100.000 ευρώ, προτείνουν λύσεις που συνδυάζουν εγγύηση κεφαλαίου και σχετικά ικανοποιητική απόδοση.

Κορμός των επενδυτικών χαρτοφυλακίων εξακολουθούν να είναι οι καταθέσεις προθεσμίας, αλλά όχι κατά μόνας... Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το 70% των καταθέσεων, από τη συνολική πίτα των 163 δισ. ευρώ, αφορά προθεσμιακούς λογαριασμούς (περίπου 100 δισ. ευρώ).

Ειδικότερα, η κυρίαρχη τάση είναι ο συνδυασμός ποσοστού της τάξεως του 70-80% σε καταθέσεις προθεσμίας και του υπόλοιπου 20-30% σε ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια, αν ο επενδυτής είναι συντηρητικός, ή σε μετοχικά, αν μπορεί να αναλάβει ρίσκο, αλλά συνάμα και την προοπτική μεγάλης απόδοσης. Βεβαίως, υπάρχει και η ενδιάμεση κατάσταση των μεικτών αμοιβαίων κεφαλαίων, για όσους δεν έχουν ούτε συντηρητικό, αλλα ούτε και επιθετικό επενδυτικό προφίλ.

Αντί αμοιβαίων κεφαλαίων, υπάρχει και η εναλλακτική των αποταμιευτικών - συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, που υπόσχονται αποδόσεις εφάμιλλες των προθεσμιακών και ταυτόχρονα εγγυημένες.

"Η αγορά διαθέτει σήμερα ένα μεγάλο φάσμα επενδυτικών προϊόντων, που προσφέρουν πρόσβαση τόσο στην ελληνική όσο και στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές. Μια ευρεία ποικιλία επιλογών, που ο επενδυτής είναι σκόπιμο να προσεγγίσει με γνώμονα τις ανάγκες, τους στόχους του και ακολουθώντας πάντα τη βασική αρχή της διασποράς των επενδύσεων με τη δημιουργία προσωπικού χαρτοφυλακίου" υπογραμμίζει η κυρία Τζάκου - Λαμπροπούλου, διευκρινίζοντας ότι "το ύψος των διαθέσιμων κεφαλαίων δεν είναι ούτε ικανή ούτε αναγκαία συνθήκη αναφορικά με τις επενδύσεις και ειδικότερα τις απευθείας τοποθετήσεις σε μεμονωμένα ομόλογα ή μετοχές. Αυτό που απαιτείται είναι γνώση, εμπειρία και κυρίως επίγνωση του κινδύνου που εμπεριέχει η κάθε επενδυτική επιλογή".

Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα επενδυτικών επιλογών, που θα μπορούσαν να συνδυαστούν με επιτοκιακά προϊόντα, ανάλογα με το προφίλ του επενδυτή, παρουσιάζεται παρακάτω:

Επενδυτές με διαθέσιμα κεφάλαια 20.000 -  50.000 ευρώ

Οι επιλογές που ταιριάζουν σε επενδυτές αυτής της κατηγορίας είναι σίγουρα τα προϊόντα συλλογικών επενδύσεων όπως Αμοιβαία Κεφάλαια και άλλα παρόμοια επενδυτικά οχήματα, τα όποια δεν απαιτούν υψηλά ποσά συμμετοχής και το σπουδαιότερο παρέχουν ευρεία διασπορά επενδύσεων.

Πιο συγκεκριμένα, οι σχετικά συντηρητικοί επενδυτές της κατηγορίας αυτής μπορούν να διερευνήσουν τη συμμετοχή τους κυρίως σε:

•Επενδυτικά οχήματα προστασίας αρχικού κεφαλαίου, τα οποία παράλληλα προσφέρουν συμμετοχή στις αποδόσεις συνήθως ενός μετοχικού δείκτη. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν το κατάλληλο εργαλείο για όσους στοχεύουν σε χρηματιστηριακές υπεραξίες δίνουν όμως έμφαση στην προστασία του κεφαλαίου τους.
•Ομολογιακά Αμοιβαία Κεφάλαια, που προσφέρουν πρόσβαση σε εταιρικές ή κρατικές εκδόσεις ομολογιακών τίτλων με ελκυστικές αποδόσεις όπως π.χ. ομόλογα περιφερειακών αγορών της ευρωζώνης, που βρίσκονται στην αφετηρία μιας αναπτυξιακής τροχιάς.
•Επενδυτικά οχήματα διασφάλισης αποδόσεων (Active Click Funds) προσφέρουν στην έναρξή τους προστασία του αρχικού κεφαλαίου και στην πορεία διασφαλίζουν τις αποδόσεις που επιτυγχάνουν, αυξάνοντας σταδιακά το επίπεδο προστασίας κεφαλαίου και κερδών.
•Τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα επενδυτικού χαρακτήρα, που είτε συνδέονται με επιλεγμένα Funds, είτε προσφέρουν ελκυστικές σταθερές αποδόσεις. Ειδικά τα προϊόντα αυτά αρμόζουν για μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις καθώς η διάρκειά τους είναι συνήθως τουλάχιστον δεκαετής.

Οι λιγότερο συντηρητικοί επενδυτές αυτής της κατηγορίας εκτός από τις παραπάνω επιλογές μπορούν ακόμα να εξετάσουν τη συμμετοχή τους σε:

•Επενδυτικά Κεφάλαια απόλυτης απόδοσης (Absolute Return Funds),τα οποία στοχεύουν σε μέση ετήσια απόδοση ανώτερη των εκάστοτε επιτοκιακών, διατηρώντας χαμηλή συσχέτιση με την πορεία και τις διακυμάνσεις των κλασικών μετοχικών και ομολογιακών αγορών.
•Μεικτά Αμοιβαία Κεφάλαια, που προσφέρουν ένα ισορροπημένο χαρτοφυλάκιο μετοχικών και ομολογιακών αξιών. Τα προϊόντα αυτά διαφοροποιούνται κυρίως από τις αγορές ή τις γεωγραφικές ζώνες που επενδύουν παρέχοντας πληθώρα επιλογών στους επενδυτές.

Επενδυτές με διαθέσιμα κεφάλαια τουλάχιστον 100.000 ευρώ

Οι επενδυτές αυτοί, εκτός από τις παραπάνω επιλογές, που περιλαμβάνουν κυρίως προϊόντα συλλογικών επενδύσεων, μπορούν να επιλέξουν:

•Επενδυτικά Κεφάλαια δυναμικής κατανομής (Dynamic Allocation Funds), που επενδύουν σε ένα μείγμα αξιών (asset classes) όπως μετοχές, ομόλογα, real estate, πολύτιμα μέταλλα (χρυσό κ.ά.) με στόχο να αξιοποιούν κάθε φορά τις ευκαιρίες όπου και αν παρουσιάζονται.
•Θεματικά Funds, που επενδύουν αποκλειστικά σε μετοχές εταιριών συγκεκριμένων κλάδων της οικονομίας όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τεχνολογία και καινοτομία, κοινή ωφέλεια, υπηρεσίες υγείας κ.λπ.
•Επενδυτικά οχήματα ειδικού σχεδιασμού, που προσφέρουν δυνατότητα αξιοποίησης συναλλαγματικών ισοτιμιών με παράλληλη παροχή μιας ελάχιστης προστατευμένης απόδοσης.
•Ομολογιακούς τίτλους εταιρικούς ή κρατικούς με σχετικά ελκυστικές αποδόσεις.
•Μετοχικά Α/Κ ή απευθείας επένδυση σε μετοχές στο ελληνικό ή σε διεθνή χρηματιστήρια.

Όπως γίνεται αντιληπτό, η αγορά διαθέτει ευρεία γκάμα επιλογών για κάθε τύπο επενδυτή. Παρά το νέο πτωτικό επιτοκιακό περιβάλλον, με μία επιτόπια έρευνα στα προϊόντα που ήδη διαθέτουν οι τράπεζες, μπορεί το αποταμιευτικό κοινό να επενδύσει, συνδύαζοντας εγγύηση ή προστασία κεφαλαίου, ταυτόχρονα με απόδοση που δεν θα το απογοητεύσει...