«Φωτιά» στο ασφαλιστικό βάζουν οι αναλογιστικές μελέτες

Πρόσθετη χρηματοδότηση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για να βγάλουν τη χρονιά θα χρειαστούν τα ασφαλιστικά ταμεία, όπως φαίνεται από τα στοιχεία του προϋπολογισμού στο 7μηνο.

Αποκαλυπτικά για τις «πληγές» του ασφαλιστικού είναι τα στοιχεία του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης. Το πλεόνασμα των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ, κυρίως ασφαλιστικά ταμεία) περιορίστηκε στο επτάμηνο στα 351 εκατ. ευρώ από 1,510 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Τα έσοδά τους υποχώρησαν στα 20 δισ. ευρώ από 23,2 δισ. ευρώ.

Καμπανάκι χτύπησε ήδη στον ΟΑΕΕ ο οποίος έχει απορροφήσει στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου 650 εκατ. ευρώ ήτοι το 81,3% των ετήσιων πιστώσεων του κρατικού προϋπολογισμού. Το ΙΚΑ, που έχει απορροφήσει 1,5 δισ. ήτοι το 64% των ετήσιων πιστώσεων, όμως οι καθοριστικοί μήνες είναι οι επόμενοι, καθώς αφενός θα υπάρξει μείωση της εποχικής απασχόλησης αφετέρου θα φανούν οι συνέπειες της μείωσης των εισφορών.

Την ίδια στιγμή, αυξάνονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, που ξεπερνούν τα 18 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 10,5 δισ. ευρώ έχουν περάσει στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) το οποίο επιδίδεται σε έναν αγώνα δρόμου, εφαρμόζοντας ακόμη και "διευκολύνσεις" προκειμένου να μαζέψει έσοδα.

Ήδη, στο υπουργείο Οικονομικών συζητούν τα ποσά της επιπλέον χρηματοδότησης προς τα ταμεία κύριας ασφάλισης, όπως είναι ο ΟΑΕΕ και το ΙΚΑ.

Βάσει των υπολογισμών, ο ΟΑΕΕ θα κλείσει το 2014 με έλλειμμα 462,7 εκατ. ευρώ στον κλάδο των συντάξεων που, ενώ στο ΙΚΑ το έλλειμμα εκτιμάται στα 807,9 εκατ. ευρώ.

Ετος καμπής το 2015

Την ίδια στιγμή, η δημοσιοποίηση της αναλογιστικής μελέτης της ΓΣΕΕ που δείχνει πως το ασφαλιστικό "σκάει" 10 χρόνια νωρίτερα, δηλαδή εντός του 2015, έχει θορυβήσει τους ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, εν αναμονή και των "επίσημων" μελετών, από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή.

Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, η παρατεταμένη ύφεση και η υψηλή ανεργία μετατόπισε το έτος οριακής ισορροπίας εισροών - εκροών κατά δέκα ολόκληρα χρόνια, και μάλιστα παρά τις συνεχείς παρεμβάσεις στις συντάξεις και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.

Στην έκθεση της ΓΣΕΕ διαπιστώνεται ότι η οριακή ισορροπία εισροών - εκροών ανατρέπεται στο τέλος του 2015, με αποτέλεσμα η ρευστότητα του συστήματος και η βιωσιμότητά του να απαιτούν πρόσθετους πόρους που κατά το 2016 ανέρχονται σε 950 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, οι ανάγκες αυξάνονται δραματικά τα επόμενα χρόνια, και φθάνουν τα 2,67 δισ. ευρώ το 2020.

Οι συγγραφείς της μελέτης, επισημαίνουν πως οι περικοπές των συντάξεων και η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, εάν δεν συνοδεύονταν από τις συνθήκες της εκρηκτικής αύξησης της ανεργίας, θα έδιναν έναν ορίζοντα βιωσιμότητας στο σύστημα, έως το 2025. Όμως, η παρατεταμένη βαθιά ύφεση, καθώς και η ανεργία, μετατόπισαν το οριακό έτος, δέκα χρόνια νωρίτερα.

Έτσι, το 2015 χαρακτηρίζεται έτος μηδέν για το σύστημα, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι σε συνθήκες σημαντικής μείωσης της κρατικής επιχορήγησης (από 16,4 δισ. ευρώ το 2012 σε 12,7 δισ. ευρώ το 2014 και μόλις 8,6 δισ. ευρώ τον χρόνο το διάστημα 2015-2018), εκρηκτικής αύξησης της ανεργίας, αύξησης του αριθμού των νέων συνταξιούχων (40.000 τον χρόνο μέχρι το 2009 και 100.000 τον χρόνο μετά το 2010), μείωσης των μισθών και σημαντικής αύξησης της ανασφάλιστης, αδήλωτης και ευέλικτης εργασίας, είναι αναπόφευκτη η επιβολή νέων μέτρων.

Το αποθεματικό κεφάλαιο των ασφαλιστικών ταμείων από 26 δισ. ευρώ το 2009 μειώθηκε σε 4,5 δισ. ευρώ το 2013.

Η δημογραφική μεταβολή του πληθυσμού λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της ταυτόχρονης μείωσης των γεννήσεων (γήρανση του πληθυσμού) συμβάλλουν σήμερα, στην αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών κατά 15%.

Οι δαπάνες για συντάξεις σε σχέση με το 2009 έχουν μειωθεί κατά περίπου 32%, αφού από τα επίπεδα των 33 δισ. ευρώ έπεσαν στα 22.5 δισ. ευρώ το 2013.

Στο μακρινό μέλλον, το 2060, η επιτάχυνση της γήρανσης του πληθυσμού και η σημαντική επιδείνωση του δείκτη εξάρτησης (αναλογία ατόμων άνω των 65 ετών προς τον παραγωγικό πληθυσμό ηλικίας 14 - 65 ετών) οδηγεί σε επιβάρυνση του εργατικού δυναμικού και του συστήματος υγείας, επηρεάζει αρνητικά την παραγωγική διαδικασία, ενώ διαταράσσει περαιτέρω την ισορροπία του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.