«Στον αέρα» τα κόκκινα δάνεια νοικοκυριών

Ανοικτό παραμένει ακόμη και σήμερα το θέμα σχετικά με το ποια λύση θα προκριθεί για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων των νοικοκυριών. Και αυτό γιατί και η ίδια η κυβέρνηση, στους κόλπους της οποίας υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις, φαίνεται να μην έχει κατασταλάξει αν θα προχωρήσει σε νομοθετική παρέμβαση.

Η προσοχή έχει εστιάσει στα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια, με αποτέλεσμα στη μεγάλη εικόνα να μην υπάρχουν οι χρηματοδοτήσεις των νοικοκυριών, όπως είχε διαφανεί άλλωστε από τα μέσα Ιουλίου, οπότε στο Συμβούλιο Ιδιωτικού Χρέους αποφασίστηκε η ρύθμιση να εφαρμοστεί πρώτα για τις επιχειρήσεις και σε δεύτερη φάση για τα νοικοκυριά.

Ο προβληματισμός στην κυβέρνηση αναφορικά με το θέμα των κόκκινων δανείων έγκειται στο γεγονός πως μια οριζόντια νομοθετική ρύθμιση γι' αυτά δύσκολα θα περάσει από την τρόικα.

Όπως υποστηρίζουν τραπεζικά στελέχη, το ενδεχόμενο η ρύθμιση να πλήξει στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι υπαρκτό και αποτελεί τη βασική αιτία να μπουν στο συρτάρι ανάλογα σχέδια.

Όπως ανέφερε στο Euro2day.gr υψηλόβαθμο στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος, «το ζητούμενο είναι να μην επηρεαστεί η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών». Για τον λόγο αυτό άλλωστε το ίδιο στέλεχος δεν βλέπει ότι μπορεί να υπάρξει νομοθετική παρέμβαση στα στεγαστικά, πόσο μάλλον να συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο για τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια. «Δεν κολλάει», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αυτό όμως δεν φαίνεται να είναι το μόνο πρόβλημα. Όπως σημείωσαν στο Euro2day.gr κυβερνητικοί παράγοντες, «ακόμη και στην περίπτωση που η τρόικα δεχθεί μια τέτοια λύση, γεγονός μάλλον απίθανο, ο κίνδυνος οριζόντιας ρύθμισης είναι πολύ μεγάλος γιατί έτσι στέλνεις ένα αρνητικό μήνυμα στην αγορά».

Οι ίδιοι παράγοντες υποστηρίζουν ότι μια οριζόντια ρύθμιση και όχι στη λογική της tailor made λύσης θα δημιουργήσει νέες γενιές απλήρωτων δανείων. «Με αυτές τις πρακτικές συνεχίζεις να εκπαιδεύεις τους πολίτες στη λογική μην πληρώνεις γιατί θα υπάρξει κάποια καλύτερη ρύθμιση στο μέλλον», ανέφεραν οι ίδιοι παράγοντες.

Αντίθετη άποψη, όμως, φαίνεται να έχει ένα τουλάχιστον πιστωτικό ίδρυμα το οποίο επιθυμεί να βρεθεί λύση μέσω νομοθετικής παρέμβασης, υπό την προϋπόθεση ότι θα αλλάξει εκ βάθρων ο νόμος Κατσέλη. Σημειώνεται πως σε ό,τι αφορά τον συγκεκριμένο νόμο, το 52% των περιπτώσεων που έχουν προσφύγει έχει πάρει δικάσιμο πέντε χρόνια μετά την κατάθεση της αίτησης και ποσοστό 20% εκδικάζεται μετά από 10 χρόνια.

Η πολιτική παράμετρος

Στην κυβέρνηση, πάντως, φαίνεται να υπάρχουν δεύτερες σκέψεις, και αυτό σημαίνει ότι δεν έχει κατασταλάξει ακόμη πώς θα κινηθεί στο θέμα των κόκκινων δανείων των φυσικών προσώπων. Αν δηλαδή θα προχωρήσει σε ρύθμιση την οποία θα συμπεριλάβει στο νομοσχέδιο για τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια, αν θα κατεβάσει ξεχωριστό νομοσχέδιο μέσα στο φθινόπωρο ή αν θα αρκεστεί στο μοντέλο των δαπανών διαβίωσης και του Κώδικα Δεοντολογία των Τραπεζών για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ακόμη και ο αρμόδιος υπουργός, ο κ. Δένδιας, έχει αποφύγει να τοποθετηθεί ξεκάθαρα επί του συγκεκριμένου θέματος. Σε πρόσφατη συνέντευξή του είχε περιοριστεί να δηλώσει: «Τίποτε δεν μπορούμε να αφήσουμε ως έχει... Τα στεγαστικά είναι ένα μεγάλο κομμάτι του προβλήματος το οποίο κι αυτό καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε».

Παράλληλα, υπάρχουν κάποιοι εντός της κυβέρνησης οι οποίοι τάσσονται υπέρ γενικευμένης νομοθετικής παρέμβασης για τα κόκκινα δάνεια των φυσικών προσώπων, δεδομένου ότι πολιτικά είναι ευαίσθητο θέμα σε μια κρίσιμη για τον κυβερνώντα σχηματισμό περίοδο. Για τον λόγο αυτό κανείς δεν αποκλείει να υπάρξουν ανατροπές την τελευταία στιγμή στον όλο σχεδιασμό από το Μαξίμου, όχι μόνο εν όψει ΔΕΘ αλλά γιατί όπως ανέφερε κυβερνητικό στέλεχος στο Euro2day.gr «είμαστε σε μια πολύ περίεργη περίοδο και για λόγους προεκλογικούς ενδεχομένως να υιοθετηθεί μια οριζόντια λύση».

Ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών

Την ίδια ώρα πάντως που το επιτελείο του υπουργείου Ανάπτυξης και η κυβέρνηση προσπαθούν να διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια των φυσικών προσώπων και δη τα στεγαστικά, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr έχει υπογράψει τον Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και το μόνο που απομένει είναι η δημοσίευσή του στο ΦΕΚ.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών σε συνδυασμό με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης θα είναι ο οδηγός για τη ρύθμιση των δανείων από το 2015. Ήδη σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς έχει ξεκινήσει η «πιλοτική» εφαρμογή του μέτρου, με κάποιες τράπεζες να έχουν προσεγγίσει δανειολήπτες για ρύθμιση των πάσης φύσεως δανείων τους.

Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο Ιδιωτικού Χρέους έχει καθορίσει τις εύλογες μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης, οι οποίες για μια τετραμελή οικογένεια ανέρχονται στα 1.347 ευρώ καθαρά (δηλαδή χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις δανείου). Το ποσό που «περισσεύει» μπορεί να διατεθεί για αποπληρωμή των δόσεων.

Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας των τραπεζών, το πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη κατά την αξιολόγηση της δυνατότητας αποπληρωμής.

Συγκεκριμένα η τράπεζα θα πρέπει να παρέχει «Τυποποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Πληροφόρησης», όπου ο οφειλέτης θα δηλώνει στοιχεία για τις δαπάνες διαβίωσης του νοικοκυριού, τα οποία θα συσχετίζονται με τις προσδιορισμένες εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Οι πληροφορίες αυτές θα αξιοποιούνται σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία ώστε να αξιολογηθούν: η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, το συνολικό ύψος και η φύση των χρεών του, η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής, το ιστορικό της οικονομικής συμπεριφοράς του και η προβλεπόμενη και αναμενόμενη ικανότητά του αποπληρωμής λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο των εύλογων δαπανών διαβίωσης.

Μετά από αυτήν την αξιολόγηση, η τράπεζα θα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε ρύθμιση που θα είναι προσαρμοσμένη στο προφίλ του οφειλέτη, ώστε να συνεχίσει να εξυπηρετεί το δάνειό του.

Σε κάθε περίπτωση εφόσον ο οφειλέτης δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την παρεχόμενη ρύθμιση, διατηρεί το δικαίωμα προσφυγής του στον ν. 3869/2010, όπως τροποποιήθηκε από το νν.4161/2013 όπου δικαστικά θα προσδιοριστεί η διευθέτηση της οφειλής.