«Μαύρη» εργασία: Συμμόρφωση μόνο υπό τον φόβο των προστίμων

Μόνο με το φόβο των ελέγχων και των προστίμων οι επιχειρήσεις δηλώνουν τους εργαζόμενούς τους, με αποτέλεσμα όταν τα κλιμάκια του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) σε συνεργασία με την ειδική υπηρεσία του ΙΚΑ (ΕΥΠΕΑ) κάνουν ελέγχους στην περιοχή τους, οι προσλήψεις να αυξάνονται κατακόρυφα.

Το υπουργείο Εργασίας αξιοποιώντας τα στοιχεία της Εργάνης που δείχνει το ισοζύγιο προσλήψεων – απολύσεων μπορεί και πραγματοποιεί πλέον στοχευμένους ελέγχους σε περιοχές που εμφανίζουν ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό προσλήψεων. Και η εικόνα που αποκαλύπτεται είναι ξεκάθαρη. Η μαύρη, ανασφάλιστη εργασία εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και μόνο κάτω από τον φόβο των υψηλών προστίμων, οι εργοδότες αναγκάζονται να δηλώσουν τους εργαζόμενούς τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τους τελευταίους μήνες, με τους ελέγχους να έχουν επικεντρωθεί στις τουριστικές περιοχές, τις ημέρες κατά τις οποίες πραγματοποιούνται έλεγχοι από τα μικτά κλιμάκια του υπουργείου Εργασίας, οι προσλήψεις υπερδιπλασιάζονται.

Το υπουργείο παρουσίασε σήμερα 25 τέτοιες περιοχές, σε κάποιες από τις οποίες πριν και μετά τους ελέγχους, γίνονται απολύσεις ή πολύ λίγες προσλήψεις ενώ κατά τη διάρκεια των ελέγχων από το ΣΕΠΕ και την ΕΥΠΕΑ οι προσλήψεις αυξάνονταν κατακόρυφα.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση στο Ρέθυμνο, που από τις 23 έως τις 25 Ιουλίου δηλώθηκαν 19 απολύσεις, μέσα στις επόμενες τρεις μέρες, που βρίσκονταν εκεί οι ελεγκτές, δηλώθηκαν 198 προσλήψεις. Αντίστοιχα, στα Χανιά, στις 22 Ιουλίου δηλώθηκαν 21 απολύσεις, την επόμενη μέρα 256 απολύσεις, στις 24 Ιουλίου 6 προσλήψεις, και στη συνέχεια, με την παρουσία των ελεγκτών, 261 προσλήψεις μέσα σε τέσσερις ημέρες (25-28 Ιουλίου). Αλλά και στην Κουρούτα Αμαλιάδας,  κατά τη διάρκεια των ελέγχων δηλώθηκαν 34 προσλήψεις σε 5 ημέρες, ενώ πριν και μετά, γίνονταν κατά κύριο λόγο απολύσεις.

Με αφορμή την εκτεταμένη – και σε πολλές περιπτώσεις αναγκαστική - συμμόρφωση των επιχειρήσεων σε περιοχές της χώρας στις οποίες πραγματοποιούνται έλεγχοι, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης δήλωσε ότι «οι έλεγχοι του υπουργείου Εργασίας πιάνουν τόπο αφού υποκινούν κύμα συμμόρφωσης των επιχειρήσεων. Ωστόσο, αυτή είναι η μια πλευρά των πραγμάτων. Υπάρχει και η άλλη που πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα όλους. Αυτή η συμμόρφωση, σε αρκετές περιπτώσεις συγκυριακή ή και προσχηματική, υποδηλώνει την έκταση του προβλήματος και αντανακλά μια βαθιά αντιπαραγωγική και αντικοινωνική νοοτροπία πολλών επιχειρήσεων.

Τη λογική της αρπαχτής και του ευκαιριακού κέρδους σε βάρος των εργαζομένων, συχνά με το εκβιαστικό δίλημμα καλύτερα ανασφάλιστος παρά άνεργος. Για το υπουργείο Εργασίας και τις ελεγκτικές του υπηρεσίες η επιβολή υψηλών προστίμων και η τιμωρία δεν είναι αυτοσκοπός. Αντίθετα, με ένα ισορροπημένο μίγμα κινήτρων (μείωση εισφορών, απλοποίηση γραφειοκρατικών διαδικασιών) και αντικινήτρων (το υψηλότερο ιστορικά πρόστιμο των 10.500 ευρώ, συνεχείς και στοχευμένοι έλεγχοι) έχουμε διαμορφώσει ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την υγιή επιχειρηματικότητα και τη δημιουργία νόμιμων και ποιοτικών θέσεων εργασίας. Το ζήτημα είναι ότι ακόμη και σήμερα επιβιώνουν καταχρηστικές επιχειρηματικές πρακτικές και νοσηρές νοοτροπίες, απολιθώματα μιας άλλης εποχής, οι οποίες όμως δεν έχουν θέση στην νέα Ελλάδα που με τόση προσπάθεια και θυσίες χτίζουμε όλοι μαζί. Η εκρίζωση αυτών ακριβώς των νοοτροπιών είναι η κρίσιμη προϋπόθεση για την οριστική εξαφάνιση της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, της σύγχρονης λερναίας ύδρας. Και για αυτό χρειάζεται η συνδρομή όλων μας, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση».

*Δείτε αναλυτικά τα στοιχεία των ελέγχων στη στήλη δεξιά Συνοδευτικό Υλικό