Moody΄s: Aναβάθμισε την Ελλάδα κατά δυο βαθμίδες

H Μoody΄s προχώρησε στην αναβάθμιση της αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες, σε "Caa1"  από "Caa3" πριν, ενώ διατήρησε σταθερό το outlook. Η αξιολόγηση του βραχυπρόθεσμου χρέους της χώρας παραμένει αμετάβλητη στην κατηγορία Not Prime (NP).

Για την αναβάθμιση ανακοίνωση εξέδωσε το υπουργείο οικονομικών το οποίο αναφέρει ότι ενισχύεται το κλίμα εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο η αναβάθμιση οφείλεται στους εξής παράγοντες:

- Την σημαντική βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης της Ελλάδας τα προηγούμενα χρόνια και την άποψη της Moody΄s ότι η δέσμευση της κυβέρνησης για περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ. Ο διεθνής οίκος προβλέπει ότι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα φτάσει στο ζενίθ φέτος και από το 2015 θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται.

- Στην βελτίωση των οικονομικών προοπτικών της χώρας, που βασίζεται τόσο στην κυκλική ανάκαμψη όσο και στην πρόοδο από την εφαρμογή των δομικών μεταρρυθμίσεων αλλά και και εξισορρόπηση της οικονομίας, που θα ενισχύσουν την πτωτική τροχιά του χρέους, ως ποσοστού του ΑΕΠ.

- Στα μειωμένα επιτόκια αλλά και στην επέκταση της ωρίμανσης των δανείων της κυβέρνησης (που οφείλονται κυρίως στους επίσημους πιστωτές), τα οποία και προσδίδουν δημοσιονομική ευελιξία και μειώνουν το ρίσκο χρηματοδότησης.

Ο διεθνής οίκος προχώρησε επίσης στην αναβάθμιση του μακροπρόθεσμου rating για το country ceiling του χρέους και των καταθέσεων σε ξένο και τοπικό νόμισμα, σε "Ba3" από "Β3" πριν. Το βραχυπρόθεσμο rating παραμένει στην κατηγορία Not Prime.

Τα ratings από Fitch και S&P

Ο οίκος είχε προχωρήσει για τελευταία φορά σε αναβάθμιση της Ελλάδας στα τέλη Νοεμβρίου του 2013, τοποθετώντας την αξιολόγηση σε «Caa3» από «C» και το outlook σε «σταθερό». Αντίθετα, δεν είχε εκδώσει αξιολόγηση για την Ελλάδα στις αρχές Απριλίου, όπως αναμένονταν.

Λίγο αργότερα όμως, στις 29 Απριλίου είχε προχωρήσει σε αναβάθμιση του outlook του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε «σταθερό» από «αρνητικό».

Σημειώνεται ότι η Fitch στις 23 Μαίου αναβάθμισε την αξιολόγηση της Ελλάδας σε «Β» από «Β-» με σταθερό outlook. Από την πλευρά της η S&P κατατάσσει την Ελλάδα σε «Β-».

Οι αιτίες της αναβάθμισης

O πρώτος λόγος πίσω από την αναβάθμιση της Ελλάδας είναι η ισχυρή πεποίθηση του διεθνούς οίκου πως το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αρχίσει να μειώνεται από το 2015, αφού κορυφωθεί φέτος, στα επίπεδα του 179%.

Η πρόοδος της κυβέρνησης στη δημοσιονομική ενοποίηση (consolidation) με βάση το οικονομικό πρόγραμμα «υπογραμμίζει» την βελτίωση της τροχιάς του χρέους, αναφέρει ο διεθνής οίκος.

Η Moody΄s αναμένει ότι η κυβέρνηση θα επιτύχει φέτος τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 1,6% του ΑΕΠ, ενώ το έλλειμμα του προυπολογισμού θα υποχωρήσει στο 2,9%.

Πέρυσι η Ελλάδα σημείωσε το πρώτο πρωτογενές πλεόνασμα από το 2002, επισημαίνει η Moody΄s, τονίζοντας ότι αυτό συνέβη ένα έτος νωρίτερα από ότι αναμενόταν και εν μέσω υφεσιακού περιβάλλοντος.

Το έλλειμμα του προϋπολογισμού υποχώρησε στο 3,2% (σύμφωνα με τον ορισμό της τρόικας) και στο 12,7% με βάση τη μεθοδολογία της Eurostat (περιλαμβάνονται και τα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών).

Επιπροσθέτως η Moody΄s τονίζει ότι υπήρξαν βελτιώσεις σε δημοσιονομικούς θεσμούς της χώρας και αυτές οι μεταβολές θα παράσχουν στήριξη στην επίτευξη των μελλοντικών στόχων του προϋπολογισμού, ενώ θα συνδράμουν μια περαιτέρω πτώση του δημοσίου χρέους. Ο διεθνής οίκος εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος θα υποχωρήσει στο 166% του ΑΕΠ έως το 2018.

Ο δεύτερος παράγοντας που συνηγορεί στην αναβάθμιση είναι η βεβαιότητα όσον αφορά τις προοπτικές διαρκούς εξυγίανσης στους τομείς των δημοσιονομικών και του χρέους που παρέχει το βελτιωμένο οικονομικό περιβάλλον,  καθώς η ανάκαμψη διευρύνεται από τις καθαρές εξαγωγές στην εγχώρια ζήτηση.

Αν και το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε (-0,9%) το Q1 του 2014, η ύφεση ήταν μικρότερη από αυτή που αναμενόταν και πολύ πιο κάτω από το -6% που σημειώθηκε το α' τριμήνο του 2013.

Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε +0,7% στο α' τρίμηνο του 2014, για πρώτη φορά μετά από 15 τρίμηνα, επιβεβαιώνοντας τη διεύρυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Οι επενδύσεις συνέχισαν να μειώνονται αλλά σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό (-7,9), χάρις την απορρόφηση των κονδυλίων της Ε.Ε., ιδίως μετά την επανεκκίνηση μεγάλων έργων υποδομής.

Ενώ το φιλόδοξο ελληνικό πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων έχει μικτά αποτελέσματα μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στη απελευθέρωση ορισμένων παραγωγικών κλάδων. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές έχουν οδηγήσει σε μισθολογικές και τιμολογιακές προσαρμογές που ξεπερνούν κατά πολύ τις προσαρμογές στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.

Επιπλέον η κυβέρνηση πρόσφατα πέρασε νομοθεσία που θα βοηθήσει τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της χώρας, καθώς θα απελευθερώσει περαιτέρω το λιανικό εμπόριο, την επεξεργασία τροφίμων και τον τουρισμό. Βάσει αυτών των στοιχείων η Moody's βλέπει ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ +0,4% το 2014 και +1,2% το 2015.

Ως τρίτο παράγοντα ο διεθνής οίκος αναφέρει το γεγονός ότι η δομή χρέους μειώνει τα ρίσκα αναχρηματοδότησης.

Σύμφωνα με την Moody΄s το γεγονός ότι το χρέος ανήκει στον επίσημο τομέα (κράτη-κεντρικές τράπεζες) επέτρεψε τη μείωση του κόστους για τόκους και την επιμήκυνση των λήξεων, κάτι που ακολούθησε την αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους της χώρας. Η δομή αυτή, με το 82% του δημόσιου χρέους να ανήκει στον «επίσημο» τομέα προσθέτει ευελιξία και μειώνει τα ρίσκα αναχρηματοδότησης.

Η Moody's εκτιμά ότι το δημοσιονομικό outlook της χώρας είναι περισσότερο «ελαστικό» απ' ότι στο παρελθόν δεδομένου ότι η σχέση τόκων προς έσοδα είναι στο 10,1% το 2014 έναντι 17% το 2011. Η σχέση ΑΕΠ προς τόκους στο 4% το 2013 ευθυγραμμίζεται με το μέσο όρο της ευρωζώνης. Οι λήξεις του ελληνικού χρέους έχουν επίσης επιμηκυνθεί σε περίπου 18 χρόνια κατά μέσο όρο έναντι 6,5 το 2011.

Γιατί διατηρείται η αξιολόγηση στο επίπεδο Caa

Η αξιολόγηση ενσωματώνει την συνεχιζόμενη πολύ υψηλή πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα. Υπάρχει υψηλή πιθανότητα πρόωρων εκλογών το πρώτο τρίμηνο του 2015, η οποία προέρχεται από: α) την διαβρωμένη κυβερνητική πλειοψηφία, β) την λήξη της θητείας του προέδρου της Δημοκρατίας. Η Moody's εκτιμά ότι η προοπτική πρόωρων εκλογών, το αποτέλεσμα των οποίων χαρακτηρίζει υψηλή αβεβαιότητα, αυξάνει το ρίσκο για καθυστερήσεις στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής σε μια κρίσιμη καμπή και ενισχύει τα ρίσκα αναφορικά με τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Η αβεβαιότητα, συνεχίζει ο οίκος, ενισχύεται από την ασάφεια που σχετίζεται με το γεγονός ότι η χρηματοδότηση της Κομισιόν και του ΔΝΤ λήγει τον Δεκέμβριο του 2014 και το πρώτο τρίμηνο του 2016 αντίστοιχα. Σημαντικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τους επόμενους μήνες και σχετίζονται με τη χρηματοδότηση των αναγκών της χώρας για το 2015, τη μορφή του προγράμματος προσαρμογής μετά το 2016 και τη δομή μιας νέας ανακούφισης χρέους από τον επίσημο τομέα (όπως συζητήθηκε στο Eurogroup το Νοέμβριο του 2012).

Το βασικό σενάριο της Moody΄s είναι ότι κάποιου τύπου εξωτερική συνδρομή θα συνεχίσει να υφίσταται. Ωστόσο ο διεθνής οίκος εκτιμά πως οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα που έχει θέσει η τρόικα είναι φιλόδοξοι και ίσως αποδειχθούν απαιτητικοί δεδομένου του πολιτικού και κοινωνικού πλαισίου.

Ο διεθνής οίκος αναμένει ότι οι επικείμενες διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές θα είναι δύσκολες και το ρίσκο αυτής της διαπραγμάτευσης συμπεριλαμβάνεται στην τρέχουσα αποτίμηση.

Ως εκ τούτου η Moody΄s ξεχωρίζει 4 προκλήσεις για την αξιολόγηση της χώρας:
1. Το φιλόδοξο πρόγραμμα δομικών μεταρρυθμίσεων
2. Το υψηλό δημόσιο χρέος και ένα τραπεζικό σύστημα με μεγάλο αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων και το οποίο δεν στηρίζει την οικονομία.
3. Ένα ιστορικό πτώχευσης (default)
4. Eνα κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις που περιπλέκει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.

Τι θα οδηγούσε σε αναβάθμιση/υποβάθμιση

H Moody's θα μπορούσε να εξετάσει την αναβάθμιση της αξιολόγησης της Ελλάδας στην περίπτωση που: 1) αυξηθεί ο ρυθμός δημοσιονομικής εξυγίανσης και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, 2) υπάρξει διαρκής οικονομική ανάπτυξη και διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα και 3) παρουσιαστεί καλύτερη ορατότητα σε ό,τι αφορά την μελλοντική εξωτερική οικονομική στήριξη αλλά και το πολιτικό περιβάλλον.

Αντίθετα η Ελλάδα θα μπορούσε να υποβαθμιστεί εάν υπάρξει επιβράδυνση του προγράμματος διαρθρωτικής προσαρμογής λόγω του αυξημένου πολιτικού κινδύνου και μιας πιθανής κόπωσης των μεταρρυθμίσεων.

Μια τέτοια "περίπτωση" θα παρεμπόδιζε τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας και την ικανότητά της να δημιουργήσει μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα τα επόμενα χρόνια, αναφέρει ο διεθνής οίκος.