ΙΚΑ: Επτά παράγοντες καθορίζουν έσοδα και μέλλον των συντάξεων

Καθοριστικός για την πορεία των εσόδων του ασφαλιστικού συστήματος και κυρίως του ΙΚΑ θα είναι ο Οκτώβριος. Το μείγμα είναι εκρηκτικό: υψηλή ανεργία, πάγωμα προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, μείωση εργοδοτικών εισφορών, αποτυχία της ρύθμισης χρεών, λήξη εποχικής απασχόλησης, μειωμένη απασχόληση σε βιομηχανία και οικοδομή, καθώς και χαμηλοί μισθοί σε συνδυασμό με την ευέλικτη απασχόληση.

Όσο η οικοδομή και η βιομηχανία δεν κολλάνε ένσημα, τόσο τα έσοδα δεν θα αυξάνονται, σημειώνει στο Euro2day.gr υψηλόβαθμο στέλεχος του ΙΚΑ, που συμπληρώνει πως παρά τη συνεχή αύξηση της απασχόλησης τους τελευταίους μήνες, βάσει των στοιχείων του υπουργείου Εργασίας, το αποτέλεσμα στα έσοδα δεν είναι το αναμενόμενο. Η εποχική απασχόληση καθώς και οι ευέλικτες μορφές εργασίας έχουν πλήξει το ΙΚΑ, παράλληλα με την υψηλή ανεργία και τη μείωση των μισθών.

Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των εσόδων διαδραματίζει και η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 2,9% αλλά και των εργαζομένων κατά 1%, από τον Ιούλιο. Τα αποτελέσματα θα φανούν κι αυτά από τον Οκτώβριο, όταν θα σταματήσει η εποχική απασχόληση, κυρίως στον τουρισμό και στους συναφείς κλάδους.

Μέχρι τότε, μάλιστα, θα επιβραδύνεται και ο ρυθμός συμμετοχής των εργοδοτών στη ρύθμιση χρεών, καθώς έχουν δημιουργηθεί προσδοκίες για νέα βελτιωμένη ρύθμιση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα χρέη να αυξάνονται, καθώς δεν πληρώνουν ούτε αυτοί που είχαν ενταχθεί σε ρύθμιση τους προηγούμενους μήνες.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τα έσοδα του ΙΚΑ αυξήθηκαν τον Ιούνιο μόλις 2,5% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2013, αν και η απασχόληση βάσει του συστήματος Εργάνη παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση σε επίπεδο 10ετίας.

Πρόκειται βέβαια για απασχόληση κυρίως ευέλικτη, αφού εκτιμάται πως δύο στους πέντε εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα απασχολούνται με μερική ή εκ περιτροπής εργασία.

Όσο για τους επιμέρους κλάδους, τα στοιχεία του ΙΚΑ, που αφορούν τον Νοέμβριο του 2013, είναι όμως τα μόνα διαθέσιμα, δείχνουν πως στο σύνολο των ασφαλισμένων ποσοστό 22,07% απασχολείται στο χονδρικό και στο λιανικό εμπόριο, το 14,57% στις μεταποιητικές βιομηχανίες και μόλις το 13,75% στην οικοδομή.

Ένα επίσης ανησυχητικό στοιχείο φαίνεται από τη μέση απασχόληση στο ΙΚΑ. Στο σύνολο των ασφαλισμένων η μέση απασχόληση είναι 21,55 ημέρες, στους ασφαλισμένους στις κοινές επιχειρήσεις 21,75 και στους ασφαλισμένους στα οικοδομοτεχνικά έργα μόλις 13,75.

Στο ΙΚΑ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στα προγράμματα του ΕΣΠΑ, κυρίως ως προς τα δημόσια έργα, αποτελούν ένα ακόμη χτύπημα, όχι μόνο στην οικοδομή, αλλά και στο ίδιο το ταμείο.

Οι ανάγκες

Ανησυχία επικρατεί και ως προς τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, το 2016 το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του θα πρέπει εκτός από τα έσοδα που θα έχει από εισφορές εργαζομένων, εργοδοτών και κρατικές επιχορηγήσεις να εξασφαλίσει επιπρόσθετα 950 εκατ. ευρώ.

Το ποσό αυτό αυξάνεται το 2017 στα επίπεδα του 1,88 δισ. ευρώ, το 2018 στα 2,14 δισ. ευρώ, το 2019 στα 2,40 δισ. ευρώ, το 2020 στα 2,67 δισ. ευρώ και εξελίσσεται σταδιακά αυξανόμενο τις επόμενες δύο δεκαετίες.

Με αυτά τα δεδομένα, η Συνομοσπονδία εκτιμά πως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων και εργοδοτών κατά 3,9% επιπλέον της μείωσης 1,1% των εργοδοτικών εισφορών αποστερεί το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης από έσοδα τουλάχιστον της τάξης του 1 δισ. ευρώ τον χρόνο.

Στην εκτίμηση του υπουργείου Εργασίας ότι σημαντικό μέρος του νέου προκαλούμενου ελλείμματος θα καλυφθεί από την αύξηση της απασχόλησης, η ΓΣΕΕ απαντά πως για την κάλυψη 1 δισ. ευρώ απαιτούνται 300.000 νέες θέσεις εργασίας. Λαμβάνοντας ως παραδοχή το αισιόδοξο σενάριο ότι το 2015 η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα θα είναι της τάξης του 1,5%, η ΓΣΕΕ εκτιμά ότι η αύξηση της απασχόλησης δεν θα ξεπεράσει τις 22.000 νέες θέσεις εργασίας, που θα επιφέρουν επιπλέον έσοδα στα ταμεία της τάξης των 66 εκατ. ευρώ. Ποσό πάρα πολύ μικρό σε σχέση με το έλλειμμα που προκαλείται.

Παρ' όλα αυτά, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο για περαιτέρω μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 1%, ακόμη και μέσα στο 2015. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι η δημοσιονομική ισορροπία των ταμείων θα το επιτρέψει...

Οι επτά παράγοντες που θα καθορίσουν το μέλλον του ΙΚΑ

· Μείωση εργοδοτικών εισφορών
· Λήξη εποχικής απασχόλησης
· Περιορισμένη απασχόληση σε οικοδομή - βιομηχανία
· Παγωμένο ΕΣΠΑ
· Αποτυχία στη ρύθμιση χρεών
· Σταθερά υψηλή ανεργία
· Χαμηλοί μισθοί - ευέλικτες μορφές απασχόλησης