Αέριο: «Κουτσουρεμένο» δεκαετές πλάνο παρουσίασε ο ΔΕΣΦΑ

Μειωμένο σε ύψος και χωρίς να δημιουργεί προοπτικές περαιτέρω διείσδυσης του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας είναι το δεκαετές αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ, ο οποίος ελέγχει και διαχειρίζεται το φυσικό μονοπώλιο των υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου.

Το νέο δεκαετές 2014-23 το οποίο δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση απεικονίζει εν πολλοίς την... καχεξία στην οποία έχει περιέλθει το φυσικό αέριο, με κύριο χαρακτηριστικό τη μειωμένη ζήτησή του, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, αλλά και της φορομπηχτικής πολιτικής της τελευταίας τριετίας που επιβάρυνε σημαντικά το κόστος του.

Το πλέον ενδιαφέρον είναι ότι o ΔΕΣΦΑ στο νέο δεκαετές προχώρησε στην απένταξη του χερσαίου τμήματος του ελληνοϊταλικού αγωγού (ITGI) στο σκέλος Κομοτηνή – Θεσπρωτία, καθώς πλέον ως αγωγός του Νότιου Διαδρόμου επελέγη ο ΤΑΡ, οπότε δεν υφίσταται λόγος να διατηρείται ο ελληνοιταϊκός ακόμη και ως δυνητική προοπτική.

Ωστόσο αφήνει να εννοηθεί ότι το ίδιο έργο θα μπορούσε να υλοποιήσει άλλος επενδυτικός φορέας ως ανεξάρτητο σύστημα εφόσον το έκρινε συμφέρον.

Έτσι για την επόμενη δεκαετία το αναπτυξιακό - επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ διαμορφώνεται σε 422 εκατομμύρια. Ωστόσο στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται έργα που είτε βρίσκονται στη φάση της ολοκλήρωσής τους, όπως ο αγωγός Κόρινθος - Μεγαλόπολη (110 εκατομμύρια ευρώ) είτε άρχισαν να κατασκευάζονται, όπως η αναβάθμιση του τερματικού υγροποιημένου αερίου της Ρεβυθούσας (156 εκατομμύρια ευρώ).

Επίσης, περιλαμβάνονται και έργα των οποίων η υλοποίηση δεν είναι δεδομένη και θα εξαρτηθεί από παράγοντες που δεν καθορίζει ο ΔΕΣΦΑ, όπως είναι η διαμόρφωση της ζήτησης φυσικού αερίου στο μέλλον, ή η οικονομική επιβίωση παραγωγικών μονάδων. Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν ο σταθμός συμπίεσης Κήπων Έβρου και οι μετρητικοί σταθμοί Κομοτηνής και Νέας Μεσημβρίας (85 εκατ.) και στη δεύτερη ο αγωγός προς Λάρυμνα - ΛΑΡΚΟ (17,5 εκατ.).

Με τις παραδοχές αυτές, και χωρίς σε καμία περίπτωση να υποτιμάται η σημασία της επέκτασης της Ρεβυθούσας, οι πραγματικά νέες επενδύσεις του δεκαετούς περιορίζονται σε περίπου 54 εκατομμύρια ευρώ και αφορούν κυρίως συμπληρωματικά μικρά έργα αναβάθμισης ή εκσυγχρονισμού σε ήδη λειτουργούσες διασυνδέσεις με σημεία κατανάλωσης.

Από το δεκαετές του ΔΕΣΦΑ απουσιάζει κάθε αναφορά σε ενδεχόμενο δημιουργίας νέων υποδομών οι οποίες θα δημιουργούσαν προοπτικές επέκτασης της χρήσης του φυσικού αερίου και απεξάρτησης από τα υγρά καύσιμα, όπως για την τροφοδοσία με υγροποιημένο αέριο (LNG) «μικροδυκτίων» που δεν είναι συνδεδεμένα με το σύστημα (νησιά, χερσαίες περιοχές) με πλοία ή με οχήματα, και για την τροφοδοσία με LNG εμπορικών πλοίων.

Η επέκταση του φυσικού αερίου στις νέες χρήσεις, ως γνωστόν, απαιτεί τη δημιουργία υποδομών για τη φόρτωση οχημάτων ή μικρών πλοίων LNG carriers, για τις οποίες αρμόδιος είναι ο ΔΕΣΦΑ.

Η απένταξη του ITGI

Ο χερσαίος αγωγός Κομοτηνή - Θεσπρωτία, προϋπολογισμού 1,1 δισ. ευρώ, συμμετείχε μέχρι και το τελευταίο δεκαετές πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ. Μόλις δε τον Οκτώβριο του 2013, και παρότι είχε επιλεγεί ο ΤΑΡ, είχε εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά από αίτηση και του ΔΕΣΦΑ, στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (Project of Common Interest – PCI).

Στην αιτιολόγηση της απένταξης, ο ΔΕΣΦΑ σημειώνει μεταξύ άλλων: «Το έργο έχει ταξινομηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός ενός "cluster of potentially competing PCIs", όπου η υλοποίηση όλων, ορισμένων, ή μόνο ενός από τα έργα αυτά επαφίεται στην αγορά. Συνεπώς, ήδη έχει προβλεφθεί στα PCIs η πιθανότητα μη υλοποίησης ενός έργου, εφόσον υλοποιούνται άλλα, ευθέως ανταγωνιστικά του πρώτου έργα. Διευκρινίζεται ότι το έργο μπορεί να παραμείνει στον κατάλογο PCI με άλλον promoter (ως Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου -ΑΣΦΑ).

Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η συμπερίληψη οποιουδήποτε έργου στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης, πολλώ δε μάλλον ενός έργου του οικονομικού και τεχνικού αντικειμένου του έργου 'Αγωγός Κομοτηνή‐Θεσπρωτία', επιφέρει σημαντικές οικονομικές και διοικητικές υποχρεώσεις-δεσμεύσεις για τον Διαχειριστή και μπορεί να απασχολήσει σημαντικούς πόρους αυτού. Είναι προφανές ότι καθίσταται προδήλως αναποτελεσματική η δέσμευση στο έργο αυτό πόρων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε άλλα έργα-δραστηριότητες».

Ο ΔΕΣΦΑ αφήνει μάλιστα παράθυρο για υλοποίηση του ίδιου έργου από άλλον φορέα επισημαίνοντας: «Τονίζεται επίσης ότι η δυνατότητα κατασκευής του αγωγού Κομοτηνή‐Θεσπρωτία ως ΑΣΦΑ που παρέχεται από την ελληνική νομοθεσία,οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η απόφαση απένταξης του αγωγού Κομοτηνή‐Θεσπρωτία από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΕΣΦΑ ουδόλως επηρεάζει αρνητικά το έργο αφού μπορεί να υλοποιηθεί από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επενδυτή το κρίνει σκόπιμο».