Ταμεία: Το νέο σχέδιο για διαχείριση της περιουσίας

Μόλις σε 4,5 δισ. υπολογίζεται πλέον η περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων, που δέχθηκε το τελικό χτύπημα με το PSI, χάνοντας το 70% της αξίας της.

Παρά τις απώλειες, όμως, αλλά και τη σημαντική μείωση των εισροών στα ταμεία, η κινητή και η ακίνητη περιουσία των ασφαλιστικών οργανισμών παραμένουν ακινητοποιημένες - αναξιοποίητες, με αποτέλεσμα να χάνουν ακόμη περισσότερο από την όποια αξία τους έχει απομείνει. Κεφάλαια παραμένουν στο μπαούλο καθώς απαιτείται μια απίστευτα χρονοβόρα διαδικασία συνεδριάσεων των διοικητικών συμβουλίων των ταμείων ώστε να ληφθούν αποφάσεις, ενώ δεν λείπουν ακόμη και σήμερα περιπτώσεις με κόντρες διοικητών - συνδικαλιστών, όπου οι δύο πλευρές καλούνται να αποφασίσουν για τη διαχείριση κεφαλαίων με... πολιτικά κριτήρια.

Αράχνες έχει πιάσει και η ακίνητη περιουσία των ταμείων, η αντικειμενική αξία της οποίας εκτιμάται σε 1,43 δισ. ευρώ. Το 66% αφορά επαγγελματικούς χώρους, το 14% ξενοδοχεία, μεταξύ των οποίων και το Μακεδονία Παλλάς, και το 13% αγροτεμάχια αλλά και διαμερίσματα...

Το ΙΚΑ διαθέτει τα περισσότερα, 202 ακίνητα, αξίας 670 εκατ. ευρώ. Ακολουθεί το Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (που προέκυψε από την ένωση των ταμείων Υγειονομικών, Μηχανικών, Νομικών, Συμβολαιογράφων και Δικηγόρων) με 73 ακίνητα αξίας 148,8 εκατ. ευρώ. Άλλοι φορείς με μεγάλη ακίνητη περιουσία είναι το ΝΑΤ (21 ακίνητα αξίας 132 εκατ. ευρώ), το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης που προέκυψε από την ένωση των επικουρικών ταμείων (57 ακίνητα αξίας 130 εκατ. ευρώ) και το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (9 ακίνητα αξίας 130 εκατ. ευρώ).

Το παράδειγμα των ΑΕΔΑΚ και ΕΔΕΚΤ

Το στοίχημα της επαγγελματικής διαχείρισης των αποθεματικών των ταμείων ξεκίνησε πριν από 14 χρόνια, με τη δημιουργία της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών (ΑΕΔΑΚ Α.Ο.) και την ΕΔΕΚΤ Α.Ε.Π.Ε.Υ.

Ειδικότερα, η ΑΕΔΑΚ Α.Ο. συστάθηκε το 2000 με πρωτοβουλία του ΙΚΑ, του ΟΓΑ και του ΟΑΕΕ και με τη συμμετοχή της Εθνικής Τράπεζας, με σκοπό κατά το καταστατικό της «την ενεργητική διαχείριση των Αποθεματικών των Ασφαλιστικών Οργανισμών» και στόχο τη μακροπρόθεσμη διαχρονικότητα των αποδόσεων μέσω της βέλτιστης διαχείρισης και της περιορισμένης ανάληψης κινδύνου.

Σήμερα, 14 χρόνια μετά, η αξία του ενεργητικού της ΑΕΔΑΚ Α.Ο. ανέρχεται σε 873 εκατ. ευρώ, αύξηση 44,5% από την έναρξη διαχείρισης. Η ΑΕΔΑΚ διαχειρίζεται έως σήμερα 2 Αμοιβαία Κεφάλαια (Α/Κ), ένα Μικτό και ένα Ευρωπαϊκών Ομολόγων, τα οποία συστάθηκαν το 2003 και το 2012 αντίστοιχα.

Οι επιδόσεις των δύο υπό διαχείριση Α/Κ είναι σημαντικές, καθώς από την έναρξη της διαχείρισης το καθένα καταγράφει αποδόσεις πάνω από 50% και κατατάσσονται και τα δύο στην πρώτη 5άδα στην κατηγορία τους, με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών. Το συνολικό κέρδος για τα ταμεία - μεριδιούχους της ΑΕΔΑΚ Α.Ο. από τη διαχείριση των δύο Α/Κ ξεπερνά τα 268 εκατ. ευρώ, ή σε απόδοση 44,54% από την αρχή της διαχείρισης.

Όπως επισημαίνει στο Euro2day.gr, ο επικεφαλής της εταιρείας, υποδιοικητής του ΙΚΑ Κωνσταντίνος Παπαθανασίου, τα Α/Κ της ΑΕΔΑΚ Α.Ο. προσέφεραν σημαντικά θετικές αποδόσεις αποδεικνύοντας ότι η επαγγελματική διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων λειτουργεί αποδοτικά και αποτελεσματικά προς όφελός τους.

Η ΕΔΕΚΤ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ιδρύθηκε το 2000 με στόχο τη διαχείριση ενός ειδικού κεφαλαίου του ΤΑΠ-ΟΤΕ, πλέον όμως, και μετά τη διοικητική ένταξη του συγκεκριμένου ταμείου στο ΙΚΑ, η κατανομή της μετοχικής σύνθεσης της εταιρείας είναι: Ι.Κ.Α. 35%, Ε.Τ.Ε.Α. 35%, Ο.Γ.Α. 10%, Ο.Α.Ε.Ε. 10%, ΟΜΕ-ΟΤΕ 5% και Ελληνικό Δημόσιο 5%.

Στις 31/12/2013 το Ενεργητικό της ΕΔΕΚΤ-Α.Ε.Π.Ε.Υ. ανερχόταν στο 1,1 δισ. ευρώ. Από αυτό τα 600 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε αξία των εισφερόμενων κινητών αξιών του Ε.Τ.Ε.Α. και τα 500 εκατ. ευρώ σε αξία των εισφερόμενων κινητών αξιών του Ι.Κ.Α. Η δε απόδοση της κεφαλαιακής συμμετοχής του Ι.Κ.Α. στο υπό διαχείριση χαρτοφυλάκιο της ΕΔΕΚΤ για το έτος 2013 ανήλθε στο 14,97%.

Σχέδιο ενοποίησης

Η ενοποίηση των δύο επιχειρήσεων, η ένταξη στη νέα εταιρεία του συνόλου της κινητής περιουσίας των ασφαλιστικών οργανισμών αλλά και η επέκταση της δραστηριότητάς της, ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται αποθεματικά και άλλων οργανισμών, όπως πανεπιστήμια, νοσοκομεία, ιδρύματα κ.λπ., είναι σύμφωνα με τον υποδιοικητή του ΙΚΑ Κ. Παπαθανασίου η μόνη λύση για την επαγγελματική αξιοποίηση της κινητής περιουσίας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Πολύ, δε, περισσότερο σε μια περίοδο συνεχούς συρρίκνωσης των εσόδων των ασφαλιστικών οργανισμών. Η υλοποίηση του σχεδίου που έχει εγκριθεί από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει τη μεγαλύτερη επενδυτική εταιρεία διαχείρισης στην Ελλάδα με ενεργητικό άνω των 2,5 δισ. ευρώ.

«Προς τον σκοπό αυτό απαιτείται πρωτίστως πολιτική βούληση» επισημαίνει ο κ. Παπαθανασίου, ενώ σημειώνει πως διαδικαστικά είναι αναγκαία η λήψη σχετικής αδειοδότησης από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για διεύρυνση του σκοπού της ΑΕΔΑΚ των ταμείων. Εν συνεχεία, απαιτείται η προώθηση σειράς νομοθετικών ρυθμίσεων για τη μεταφορά του συνόλου των επενδυτικών δραστηριοτήτων στην νέα εταιρεία που θα προκύψει από τη συγχώνευση μέσω απορροφήσεως της ΕΔΕΚΤ Α.Ε.Π.Ε.Υ. από την ΑΕΔΑΚ Α.Ο.

Το επόμενο στάδιο, σύμφωνα με τον υποδιοικητή του ΙΚΑ, είναι η διεύρυνση του σκοπού και του αντικειμένου εργασιών της νέας εταιρείας, ώστε να μετατραπεί σε ΑΕΔΑΚ Διευρυμένου Σκοπού.

Συγκεκριμένα, τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, προωθώντας τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις, θα πρέπει να ενισχύσουν το πεδίο δράσης της νέας εταιρείας προς την κατεύθυνση:

• Της δυνατότητας διαχείρισης των αποθεματικών κεφαλαίων και άλλων φορέων του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α. (π.χ. Δήμων, Περιφερειών κ.λπ.).

• Της αδειοδότησης για δραστηριοποίηση τόσο στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης (Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης) όσο και στον τρίτο (ιδιωτικά συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά προγράμματα ασφαλιστικών και τραπεζών) του συνταξιοδοτικού μας συστήματος

• Της υποχρεωτικής διάθεσης μέρους των αποθεματικών κεφαλαίων όλων των ταμείων στην νέα εταιρεία.

ΑΕΕΑΠ για την ακίνητη περιουσία

Στο θέμα της διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας, βάσει του σχεδίου που επανέρχεται στο προσκήνιο λόγω και της ενοποίησης των ασφαλιστικών οργανισμών, υπό την ομπρέλα ενός Εθνικού Φορέα Ασφάλισης, προβλέπεται η δημιουργία μίας Ανώνυμης Εταιρείας Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ) με μετόχους το σύνολο των ασφαλιστικών οργανισμών.

Πρόσφατο αντίστοιχο εγχείρημα επαγγελματικής αξιοποίησης δημόσιας ακίνητης περιουσίας αποτελεί η σύσταση και η λειτουργία της Εταιρείας Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Ακίνητης Περιουσίας Α.Ε. (ΕΑΕΕΑΠ Α.Ε.) στην οποία συμμετέχουν με 50% έκαστος η Αρχιεπισκοπή Αθηνών και το Ελληνικό Δημόσιο και η οποία πρόκειται να διαχειριστεί ακίνητα της Αρχιεπισκοπής.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανασίου, η τρέχουσα δύσκολη οικονομική συγκυρία και οι αυξημένες και πιεστικές ανάγκες άντλησης εσόδων των ταμείων καθιστούν αναγκαστική πλέον την έναρξη της επαγγελματικής διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων, με τα εξής βασικά χαρακτηριστικά:

1. Θα συμμετέχουν σε αυτήν μετοχικά όσο το δυνατόν περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία και τουλάχιστον οι τέσσερις μεγαλύτεροι ασφαλιστικοί οργανισμοί της χώρας (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ).

2. Τα εμπλεκόμενα στο εγχείρημα ασφαλιστικά ταμεία θα συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕΕΑΠ αναλογικά βάσει της αξίας των εισφερόμενων ακινήτων τους. Έτσι, όλα τα Ταμεία που θα συμμετάσχουν μετοχικά στην ΑΕΕΑΠ δεν θα χρειαστεί να διαθέσουν ρευστά διαθέσιμα εν μέσω της τρέχουσας πολύ δύσκολης οικονομικής συγκυρίας, αλλά η εισφορά τους στο μετοχικό κεφάλαιο της ΑΕΕΑΠ θα γίνει μόνο από τα υπό παραχώρηση διαθέσιμα ιδιόκτητα ακίνητα.

3. Το εύρος των επενδυτικών επιλογών της νέας ΑΕΕΑΠ Ασφαλιστικών Οργανισμών δύναται να προσδιοριστεί από το υφιστάμενο άρθρο 22 του ν.2778/1999 ή να περιοριστεί εν μέρει -για λόγους πολιτικής και φύσης των μετόχων της νέας εταιρείας- με ειδική νομοθετική παρέμβαση που θα εξειδικεύει το ειδικότερο πλαίσιο λειτουργίας και τα όρια των επενδυτικών επιλογών αυτής.

Εφόσον συμμετάσχουν στην εταιρεία όλα τα ταμεία, συνεισφέροντας το σύνολο της περιουσίας τους, αυτή θα αποτελεί τη μεγαλύτερη σε ενεργητικό εταιρεία επενδύσεων ακίνητης περιουσίας με εκτιμώμενο υπό διαχείριση ενεργητικό άνω του 1,2 δισ. ευρώ.