Τα «ρετιρέ» και τα «υπόγεια» των συντάξεων

Τις μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ των συνταξιούχων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αλλά και τις εσωτερικές «αδικίες» του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης αποκαλύπτουν τα στοιχεία του πληροφορικού συστήματος Ήλιος, για τον αριθμό των συνταξιούχων και το ύψος των καταβαλλόμενων ποσών.

Εκτός όμως από τις παθογένειες και τις αδικίες που επί χρόνια ίσχυσαν στην κοινωνική ασφάλιση, τα στοιχεία του Ήλιος δείχνουν και τη λύση του προβλήματος, σε ένα σύστημα που δέχεται ολοένα και λιγότερα έσοδα από τους εν ενεργεία ασφαλισμένους για να πληρώσει ολοένα και περισσότερες παροχές προς τους συνεχώς αυξανόμενους συνταξιούχους.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, σχολιάζοντας τα στοιχεία του Ιουλίου, «φωτογράφησε» τις νέες ανατροπές που ετοιμάζει στο ασφαλιστικό δηλώνοντας ότι «στο νέο ασφαλιστικό χάρτη, όλα αλλάζουν» κάνοντας μάλιστα λόγο για ένα δαπανηρό σύστημα».

Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εργασίας δήλωσε: «Για πολλά χρόνια συντηρούσαμε ένα κατακερματισμένο σύστημα ασφάλισης πολλών ταχυτήτων, δαπανηρό και, κυρίως, άδικο και αναποτελεσματικό. Στο νέο ασφαλιστικό χάρτη που προετοιμάζουμε μεθοδικά, όλα αλλάζουν για πάντα. Στην παρουσίαση της μελέτης που εκπονείται από το ΚΕΠΕ θα αποδειχθεί ότι οι λύσεις ήταν μπροστά μας, αλλά είτε δεν τις βλέπαμε είτε - ακόμη χειρότερα - δεν θέλαμε ή δεν τολμούσαμε να τις δούμε.»

Ας δούμε λοιπόν τα στοιχεία που φανερώνει ο «Ήλιος»:

Στο ανεξάρτητο Ταμείο της Τράπεζα της Ελλάδος, η μέση σύνταξη ανέρχεται σε 1.158,29 ευρώ.

Στο Δημόσιο, η μέση σύνταξη ανέρχεται σε 1.011,8 ευρώ.

Στο Ταμείο των δημοσιογράφων (ΕΤΑΠ-ΜΜΕ), η μέση σύνταξη είναι 890,5 ευρώ.

Στο ΕΤΑΑ (μηχανικοί, γιατροί και δικηγόροι) η μέση σύνταξη φθάνει τα 840,7 ευρώ.

Στο μεγαλύτερο ασφαλιστικό ταμείο της χώρας και τον κεντρικό κορμό στον οποίο θα στηριχθεί η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, το ΙΚΑ, η μέση σύνταξη δεν ξεπερνά τα 705,89 ευρώ. Μάλιστα, στο εσωτερικό του Ιδρύματος, οι διακυμάνσεις είναι έντονες και ενδεικτικές των διαφοροποιήσεων που ίσχυσαν στο παρελθόν για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων.

Συγκεκριμένα, για τους συνταξιούχους του αμιγώς ιδιωτικού τομέα, η μέση σύνταξη ανέρχεται σε 639,85 ευρώ.
Στον αντίποδα, σημαντικά μειωμένη σε σχέση με το παρελθόν, σαφώς υψηλότερη όμως από τις υπόλοιπες, η μέση σύνταξη των συνταξιούχων της ΔΕΗ (ΤΑΠ-ΔΕΗ) ανέρχεται σε 1.372,35 ευρώ.

Αντίστοιχα, η μέση σύνταξη των προερχόμενων από το ταμείο του ΟΤΕ συνταξιούχων του ΙΚΑ, φθάνει τα 1.224,23 ευρώ και η μέση σύνταξη από το πρώην ταμείο των εργαζομένων στον ΗΣΑΠ (ΤΣΠΗΣΑΠ) είναι 1.216,49 ευρώ.

Στον πολύπαθο ΟΑΕΕ, η μέση σύνταξη ανέρχεται σε 735,69.

Όμως και σε αυτό το ταμείο, οι εσωτερικές διακυμάνσεις είναι μεγάλες και όπως έχει επισημάνει και η τρόικα, ενδεικτικές της λύσης που εκ των πραγμάτων προωθείται... Συγκεκριμένα, οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ λαμβάνουν μέση σύνταξη 792,62 ευρώ, έναντι 682,90 ευρώ που αντιστοιχούν στη μέση σύνταξη του πρώην Ταμείου Εμπόρων (ΤΑΕ) και 567,04 ευρώ της μέσης σύνταξης που δίνει το Ταμείο των Αυτοκινητιστών (ΤΣΑ).
Στον ΟΓΑ, η μέση σύνταξη ανέρχεται σε 431,62 ευρώ.

Η μέση επικουρική σύνταξη που δίνει το ΕΤΕΑ ανέρχεται σε 181,03 ευρώ.

Τα στοιχεία του συστήματος Ήλιος, δείχνουν επίσης, ότι 664.736 συνταξιούχοι, δηλαδή ένας στους τέσσερις (25%) λαμβάνουν σύνταξη κάτω από 500 ευρώ. Μάλιστα αυτό το ποσό δεν είναι καθαρό αφού υπολογίζεται πριν τις κρατήσεις για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη προς το ταμείο και τον τυχόν αναλογούντα φόρο προς το κράτος.

Ακόμα όμως κι αν ανέβουμε την κλίμακα των συντάξεων, στην οποία αθροίζονται κύριες και επικουρικές συντάξεις αλλά και κάποια άλλη σύνταξη (π.χ. θανάτου) η εικόνα για την κατάσταση των συνταξιούχων δεν βελτιώνεται. Έτσι το 57% των συνταξιούχων, δηλαδή 1.509.763 συνταξιούχοι έχουν συνολικό εισόδημα από συντάξεις κάτω από 800 ευρώ μικτά.

Αυτή είναι σύμφωνα με τους ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης και η ομάδα στόχος των επόμενων περικοπών, εφόσον αυτές αποφασιστούν ή ...επιβληθούν από τις αναμενόμενες μελέτες (ΚΕΠΕ και αναλογιστών).

Συνολικά, το μέσο εισόδημα από πάσης φύσης συντάξεις για τον μήνα Ιούλιο, για τους 2.656.855 συνταξιούχους είναι μόλις 869 ευρώ μικτά. Από αυτά μάλιστα ένα μέρος τους επιστρέφει προς τα ταμεία ως εισφορά των συνταξιούχων για την υγειονομική τους περίθαλψη και προς το κράτος ως φόρος εισοδήματος.

Oι ηλικίες

Με βάση το πληροφοριακό σύστημα «Ήλιος», ο αριθμός των συνταξιούχων ανήλθε τον Ιούλιο στα 2.656.855 άτομα. Από αυτούς, το 23% είναι ηλικίας άνω των 81 ετών, το 32% κυμαίνεται μεταξύ 71 και 80 ετών, το 40% μεταξύ 51 έως 70 ετών ενώ μόλις το 1% είναι συνταξιούχοι ηλικίας μικρότερης των 25 ετών. Βέβαια, όπως δείχνουν τα στοιχεία και επισημαίνει κάθε φορά που τα δημοσιοποιεί, το υπουργείο Εργασίας, συνταξιούχοι ηλικίας μεταξύ 56-65 ετών λαμβάνουν τα υψηλότερα ποσά σύνταξης.

Η πλειοψηφία των συνταξιούχων λόγω γήρατος (σε ποσοστό 19% του συνόλου) είναι ηλικίας μεταξύ 66-70 ετών με μέση σύνταξη που αγγίζει το ποσό των 1.012,19 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι για τον υπολογισμό του μέσου εισοδήματος από συντάξεις αθροίζονται στην κατηγορία σύνταξης γήρατος και όλες οι συντάξεις άλλων κατηγοριών (θανάτου, αναπηρίας) που ενδεχομένως λαμβάνει ένας συνταξιούχος.

Συνολικά, τον Ιούλιο καταβλήθηκαν 4.480.450 συντάξεις, κύριες και επικουρικές, με τη αντίστοιχη δαπάνη να ανέρχεται στα 2.309.715.534,28 ευρώ.

Από το σύνολο των συνταξιούχων, σχεδόν οι μισοί, δηλαδή 1.329.664 συνταξιούχοι λαμβάνουν μόνο μία σύνταξη, 927.953 λαμβάνουν δυο συντάξεις, 324.563 συνταξιούχοι λαμβάνουν τρεις συντάξεις, ενώ υπάρχουν και 369 συνταξιούχοι, που λαμβάνουν πάνω από επτά συντάξεις. Κάτι που δεν πρέπει να ξενίζει, καθώς παλαιότερα, ίσχυε η παράλληλη ασφάλιση σε περισσότερα από ένα ταμεία, με αποτέλεσμα κάποιοι να θεμελίωναν κατώτατη σύνταξη από περισσότερα ταμεία, ενώ αθροίζονται και οι συντάξεις θανάτου – χηρείας και οι επικουρικές.

Σε ό,τι αφορά τη συνταξιοδοτική δαπάνη, προκύπτει από τα στοιχεία του «Ήλιος» ότι στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου έφτασε στα 16,13 δισ. ευρώ.

Να σημειωθεί ότι, από τα στοιχεία ξεχωρίζει επίσης, το γεγονός ότι από το ΙΚΑ προέρχεται η πλειοψηφία (48,6%) των νέων συνταξιούχων που είναι δικαιούχοι κύριας σύνταξης. Συνολικά σε όλα τα ταμεία, μαζί και στο Δημόσιο, προστέθηκαν τον Ιούλιο 12.696 νέοι συνταξιούχοι.