Αέριο: Stress test για διακοπή παροχής από Ρωσία

Τεστ αντοχής που θα δείχνουν τις επιπτώσεις στο ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης, από πιθανή ολική ή μερική διακοπή της τροφοδοσίας με ρωσικό αέριο μέσω Ουκρανίας, ανήγγειλε ο απερχόμενο πρόεδρος της Κομισιόν José Manuel Barroso, μετά το τέλος της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με όσα είπε, η σχετική μελέτη γίνεται υπό την εποπτεία του επιτρόπου Γκίντερ Έντινγκερ, ενώ τα αποτελέσματά της θα ανακοινωθούν τον προσεχή Οκτώβριο σε προγραμματισμένη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ασχέτως των αποτελεσμάτων του τεστ, όπως φάνηκε από την αρχική προσέγγιση στο θέμα κατά το ξέσπασμα της κρίσης την περασμένη άνοιξη, η Ελλάδα ανήκει στις χώρες που θα επηρεαστούν σημαντικά από ενδεχόμενη διακοπή της ροής ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, καθώς από τη διαδρομή αυτή παραλαμβάνει περίπου το 60% των ποσοτήτων που καταναλίσκει. Βεβαίως υπάρχουν χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και οι χώρες της Βαλτικής που εξαρτώνται έως και 100%.

Ωστόσο η προοπτική περικοπών στις παραδόσεις γίνεται όλο και πιο πιθανή, όσο δεν επιλύεται το πολιτικό πρόβλημα της Ουκρανίας και των σχέσεών της με τη Ρωσία. Πριν από δύο εβδομάδες, στο συνέδριο του Economist στη Βουλιαγμένη, o Konstantin Simonof, γενικός διευθυντής του ρωσικού οργανισμού National Energy Security Fund, που απηχεί τις απόψεις της ρωσικής κυβέρνησης, μίλησε ξεκάθαρα για το τι πρόκειται να συμβεί τον προσεχή χειμώνα. Όπως είπε, «αυτήν τη στιγμή, τον επόμενο χειμώνα, και όχι τις επόμενες δεκαετίες, η Ουκρανία θα αντιμετωπίσει τεράστιο πρόβλημα» επειδή, όπως ανέφερε, απέρριψε τον διακανονισμό που πρότεινε η Gazprom για τις οφειλές ύψους 5,3 δισ. δολαρίων.

Έτσι η ρωσική εταιρεία δεν πρόκειται να συνεχίσει την παράδοση αερίου. Και από τη στιγμή που δεν υπάρχει εναλλακτική προμήθειας για την Ουκρανία, τότε αυτή σύμφωνα με τον ίδιο «αναγκαστικά θα πρέπει να πάρει αέριο από τις τράνζιτ ποσότητες που προορίζονται για την Ευρώπη. Άρα όλες οι χώρες που προμηθεύονται ρώσικο αέριο μέσω της Ουκρανίας και ιδιαίτερα αυτές με εξάρτηση 100% απλώς δεν θα έχουν καθόλου φυσικό αέριο».

Τι γίνεται στην Ελλάδα

Η προοπτική που περιγράφει ο κ. Simonof, η οποία όσο περνάει ο καιρός χωρίς να ομαλοποιείται η κατάσταση στην Ουκρανία, γίνεται όλο και πιο πιθανή, θα έπρεπε να κινητοποιήσει κάθε αρμόδιο φορέα στην αντιμετώπιση παρόμοιας κρίσης στην Ελλάδα, λόγω του σχετικά μεγάλου βαθμού εξάρτησης της τροφοδοσίας της χώρας μέσω Ουκρανίας.

Ωστόσο αυτό που επισημαίνουν στο Euro2day.gr παράγοντες της αγοράς είναι ότι στη μείωση των επιπτώσεων από πιθανό περιορισμό της ροής αερίου θα μπορούσαν να συμβάλουν οι μεγάλοι καταναλωτές και οι προμηθευτές αερίου, με την άρση εμποδίων και στρεβλώσεων που περιορίζουν τις δυνατότητες εισαγωγής υγροποιημένου αερίου. Όπως τονίζουν σχετικά, το ισχύον ρυθμιστικό, διαχειριστικό και φορολογικό πλαίσιο ελάχιστα διευκολύνει τις ανεξάρτητες εισαγωγές.

Ως αποτέλεσμα, οι εισαγωγές από ανεξάρτητους προμηθευτές ή μεγάλους καταναλωτές περιορίζονται αποκλειστικά σε περιόδους όπου οι τιμές υγροποιημένου αερίου είναι χαμηλές, ώστε το τελικό κόστος να διαμορφώνεται σε λογικά επίπεδα. Αντίθετα όταν οι διεθνείς τιμές υγροποιημένου αερίου ξεπερνούν ορισμένα όρια, οι κάθε είδους επιβαρύνσεις, όπως υψηλοί φόροι, υψηλά τέλη χρήσης δικτύου, ανελαστική διαχείριση των αποθεμάτων κ.λπ., καθιστούν αντιοικονομικό το υγροποιημένο αέριο.

Οι μεσοπρόθεσμες λύσεις

Τέλος να σημειωθεί ότι σε μεσοπρόθεσμη βάση σημαντική βελτίωση των όρων ασφάλειας εφοδιασμού θα προσφέρει η επέκταση της χωρητικότητας και της δυναμικότητας επαναεριοποίησης με τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται στον τερματικό του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα. Επιπλέον δυνατότητες θα προσέφερε και η μετατροπή του κοιτάσματος αερίου Νότια Καβάλα σε υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου.

Ωστόσο η προοπτική αυτή με βάση τους χειρισμούς που έχουν γίνει μέχρι στιγμής (ανάθεση στο ΤΑΙΠΕΔ διενέργειας διαγωνισμού κ.λπ.) μεταθέτει τη σχετική επένδυση στο απώτερο μέλλον, ενώ ο ρόλος παρόμοιων υποδομών στην ομαλή και οικονομική λειτουργία των συστημάτων φυσικού αερίου έχει αποδειχθεί αναντικατάστατος στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.