Ασφάλιση: Πότε είναι υποχρεωτική η υπαγωγή στον ΟΑΕΕ

Ο συνδυασμός μιας σειράς ασφαλιστικών διατάξεων που ξεκίνησαν το 1992 έως και σήμερα καθορίζει πότε ένας ελεύθερος επαγγελματίας ασφαλίζεται υποχρεωτικά στον ΟΑΕΕ, πότε οδηγείται στο ΙΚΑ ή επιλέγει άλλον ασφαλιστικό φορέα.

Η διοίκηση του ΟΑΕΕ εξέδωσε έναν αναλυτικό οδηγό, κωδικοποιώντας τη νομοθεσία, προκειμένου να διευκολύνει τους ελεύθερους επαγγελματίες που βάσει της πρόσφατης νομοθεσίας (Ν.4254/2014) οδηγούνται από το ΙΚΑ στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ.

Πρόκειται για οδηγό που αφορά τι προβλέπει η ασφαλιστική νομοθεσία για τους ασφαλισμένους από το 1993 και μετά αφού για αυτούς μέχρι και το τέλος του 1992 επιτρέπεται η ασφάλιση σε πάνω από ένα ταμεία κύριας ασφάλισης.
Βάσει του άρθρου 16 του Νόμου 2556/1997 υποχρεωτική ασφάλιση επιτρέπεται σε έναν φορέα κύριας ασφάλισης ή στο Δημόσιο, σε έναν φορέα επικουρικής ασφάλισης, σε έναν φορέα ασφάλισης ασθένειας και σε έναν φορέα ασφάλισης πρόνοιας.

Τα πρόσωπα για τα οποία προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις υποχρεωτική ασφάλιση σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε έναν φορέα, τον οποίο επιλέγουν με δήλωσή τους που υποβάλλεται κάθε φορά σε όλους τους αρμόδιους φορείς και στους οικείους εργοδότες, εντός 6 μηνών από την ανάληψη της δεύτερης απασχόλησης -μισθωτής ή αυτοαπασχόλησης- ή την απόκτηση της ιδιότητας.

Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, η υποχρεωτική ασφάλιση αφορά τον φορέα όπου υπάγεται η πρώτη αναληφθείσα μισθωτή απασχόληση ή αυτοαπασχόληση ή ιδιότητα. Από αυτήν την πρόβλεψη εξαιρείται η ασφάλιση στο Ταμείο Συντάξεων και Αυτασφαλίσεως Υγειονομικών και στο Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών και Εργοληπτών δημοσίων έργων, η οποία είναι υποχρεωτική.

Προσοχή: οι καταβληθείσες μέχρι την υποβολή της δήλωσης επιλογής ασφαλιστικές εισφορές στον φορέα που δεν επιλέγεται δεν επιστρέφονται.

Όλα τα παραπάνω πρόσωπα ασφαλίζονται υποχρεωτικά στους φορείς ασθένειας, επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας που αντιστοιχούν στον συνταξιοδοτικό φορέα κύριας ασφάλισης επιλογής τους.

Εάν το ασφαλιστικό καθεστώς επιλογής δεν περιλαμβάνει όλους τους κλάδους ασφάλισης, οι οποίοι υφίστανται στο ασφαλιστικό καθεστώς, στο οποίο τα παραπάνω πρόσωπα μπορούσαν να υπαχθούν λόγω ιδιότητας ή μισθωτής απασχόλησης ή αυτοαπασχόλησης, τότε τα πρόσωπα αυτά, ως προς τους κλάδους που λείπουν, ασφαλίζονται υποχρεωτικά στους αντίστοιχους κλάδους του ασφαλιστικού καθεστώτος στο οποίο μπορούσαν να υπαχθούν λόγω ιδιότητας ή μισθωτής απασχόλησης ή αυτοαπασχόλησης.

Το άρθρο 75 του Νόμου 2676/99 προβλέπει ότι εφόσον επιθυμούν τα πρόσωπα αυτά μπορούν να ασφαλιστούν προαιρετικά και σε περισσότερους του ενός φορείς, αν αυτό προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία, ύστερα από σχετική αίτηση που υποβάλλεται στον αρμόδιο φορέα εντός εξάμηνης προθεσμίας.

Στην περίπτωση αυτή υποχρεούνται στην καταβολή του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένου, εργοδότη και κράτους των προβλεπόμενων από τις ισχύουσες διατάξεις για τον οικείο φορέα.

Η ισχύς της διάταξης αυτής ανατρέχει στην ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 2556/1997, τυχόν δε αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μετά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, καθώς και όσες υποβληθούν εντός εξαμήνου από τη δημοσίευση του παρόντος θεωρούνται εμπρόθεσμες».

Και τέλος ο πρόσφατος Νόμος 4254/2014 ορίζει ότι σε περίπτωση που προκύπτει υποχρεωτική ασφάλιση στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στον ΟΑΕΕ, ο ασφαλισμένος υπάγεται υποχρεωτικά στον ΟΑΕΕ, για το σύνολο του χρόνου της παράλληλης απασχόλησης, χωρίς δικαίωμα επιλογής ασφαλιστικού οργανισμού, εφόσον ο χρόνος ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υπολείπεται των 25 ημερών ασφάλισης ανά μήνα.

Πρόσωπα που εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή του ΟΑΕΕ με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, όπως αυτές ίσχυσαν μέχρι τη συμπλήρωσή τους από τις διατάξεις του νέου νόμου, επανεξετάζονται με τις διατάξεις του νόμου αυτού μετά τη λήξη της χορηγηθείσας εξαίρεσής τους.

Εκκρεμείς αιτήσεις - ενστάσεις ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών οργάνων αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου νόμου.