Τράπεζες: Το μνημόνιο για τα «κόκκινα» δάνεια

Η μείωση των κόκκινων δανείων θα αποτελέσει το επόμενο μεγάλο θέμα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές τράπεζες, όπως γίνεται αντιληπτό από την αυξανόμενη πίεση που ασκεί η τρόικα και τις δεσμεύσεις του νέου μνημονίου, τις οποίες προαναγγέλλει η έκθεση του ΔΝΤ.

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Τράπεζα της Ελλάδος δεσμεύεται να εισαγάγει δείκτες απόδοσης (KPIs) για τον έλεγχο της προόδου των τραπεζών στη μείωση των μεγάλων χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Οι τράπεζες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να παραδίδουν εκθέσεις προόδου, με βάση τους παραπάνω δείκτες, οι οποίοι προβλέπεται να τεθούν σε ισχύ από τον τρέχοντα μήνα, ενώ στο τέλος του έτους θα προχωρούν σε απολογισμό δράσης.

Επιπρόσθετα, η ΤτΕ δεσμεύεται να αξιολογήσει, με βάση τα αποτελέσματα της εν εξελίξει πανευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης, αν θα δώσει οδηγίες, αντίστοιχες με αυτές που έδωσαν άλλες εποπτικές αρχές της Ε.Ε για το σχηματισμό πρόσθετων προβλέψεων απομείωσης δανείων, οι οποίες θα πρέπει να εισαχθούν έγκαιρα, πριν, δηλαδή, δημοσιευθούν τα αποτελέσματα χρήσης 2014.

Πρόκειται για δέσμευση που αν εφαρμοσθεί, θα έχει σημαντικές συνέπειες, βραχυπρόθεσμα, σε τράπεζες και σε χρηματιστήριο καθώς θα πλήξει το καλό κλίμα την ώρα που ανακτάται η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών, όπως αποδεικνύουν οι επιτυχείς αυξήσεις κεφαλαίου και οι εκδόσεις ομολόγων με μειούμενο, μάλιστα, επιτόκιο.

Πρακτικά, η Ελλάδα έχει αναλάβει τη δέσμευση να εξετάσει αν θα προχωρήσει στο δρόμο που χάραξαν οι κεντρικές τράπεζες Ισπανίας και Πορτογαλίας. Οι τελευταίες ζήτησαν από τις εποπτευόμενες εμπορικές τράπεζες να αξιολογήσουν ενήμερα δάνεια και να σχηματίσουν προβλέψεις για όσα είχαν υποστεί ρύθμιση ή διέθεταν χαμηλή αξία εξασφαλίσεων.

«Με αυτό τον τρόπο οι πορτογαλικές και ισπανικές τράπεζες έφεραν μπροστά τις προβλέψεις, κάτι που διευκολύνει την ενεργητική διαχείριση των προβληματικών δανείων και την ταχύτερη μείωσή τους» σημειώνουν τραπεζικοί αναλυτές, εκτιμώντας ότι η ίδια διαδικασία επιχειρείται να δρομολογηθεί και στην περίπτωση της Ελλάδας.

Η έκθεση του ΔΝΤ πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση, παραδέχεται τραπεζικό στέλεχος, σημειώνοντας πάντως ότι οι όποιες εξελίξεις θα αρχίσουν να τρέχουν μετά την ανακοίνωση των ευρημάτων της πανευρωπαικής άσκησης προσομοίωσης, η οποία είναι προγραμματισμένη για τον προσεχή Νοέμβριο και η Ελλάδα έχει το ισχυρό επιχείρημα ότι η αξιολόγηση των ενήμερων πλην όμως ρυθμισμένων δανείων θα πρέπει να γίνει σε φάση ανάκαμψης της οικονομίας, η οποία μόλις ξεκινά.

Η απώτερη στόχευση του ΔΝΤ

Από την έκθεση αξιολόγησης προκύπτει ξεκάθαρα ότι το ΔΝΤ επιδιώκει οι ελληνικές τράπεζες να πάρουν στα αποτελέσματα της φετινής χρήσης τις αναγκαίες προβλέψεις όχι μόνο για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά και για όσα προκύψουν ως προβληματικά από την παραπάνω διαδικασία αξιολόγησης.

Δεν τυχαίο ότι η έκθεση αναφέρει ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα λειτουργεί με υψηλό επιτοκιακό περιθώριο, προκειμένου να αντιμετωπίσει το «βουνό» των μη εξυπηρετούμενων δανείων, επιβαρύνοντας έτσι την οικονομία. Προτρέπει, μάλιστα, ανοικτά την Τράπεζα της Ελλάδος να πιέσει τις τράπεζες να προχωρήσουν στην άμεση αναγνώριση ζημιών πιστωτικού κινδύνου ( διαγραφές και προβλέψεις) σε πιο ρεαλιστική βάση.

Το ΔΝΤ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το ύψος των μη εξυπηρετούμενων και προβληματικών δανείων (σ.σ ενήμερα που παρουσιάζουν καθυστέρηση, χαμηλή αξία ενεχύρων ή έχουν υποστεί ρύθμιση) σημειώνοντας ότι απειλούν να κρατήσουν τις τράπεζες σε μια παρατεταμένη περίοδο απομόχλευσης.

Εκτιμά ότι τα «κόκκινα» και προβληματικά δάνεια ανήλθαν αθροιστικά στο 40% του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων, στο τέλος του 2013 με το ποσοστό κάλυψης τους από προβλέψεις να διαμορφώνεται στο 49% και την αξία των εξασφαλίσεων να υποχωρεί γρήγορα.

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη το ΔΝΤ βαράει το «σαμάρι» (σ.σ τις τράπεζες) επιδιώκοντας να εξασφαλίσει ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να κάνει χρήση του κεφαλαιακού αποθέματος του ΤΧΣ ούτε μετά την ανακοίνωση των ευρημάτων του stress test ώστε να υπάρξει υπογραφή νέας δανειακής σύμβασης.

«Το ΔΝΤ ανάβει φωτιές χωρίς λόγο, την ώρα που σταθεροποιούνται οι καταθέσεις και οι τράπεζες έχουν ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, όπως απέδειξαν οι πρόσφατες αυξήσεις κεφαλαίου αλλά και οι συνεχιζόμενες εκδόσεις ομολόγων» σημειώνει επικεφαλής εγχώριου επενδυτικού οίκου.

Σύμφωνα με τον ίδιο ενδεχόμενη υποχρέωση των τραπεζών να προχωρήσουν σε επιθετική πολιτική σχηματισμού προβλέψεων τώρα, πριν δηλαδή την ανάκαμψη της οικονομίας, θα προκαλέσει βραχυπρόθεσμα ισχυρό πλήγμα στις προσδοκίες των επενδυτών καθώς θα πρέπει να αναπροσαρμοσθούν επί τω χείρω οι εκτιμήσεις για την κερδοφορία και την καθαρή λογιστική αξία των τραπεζών στο τέλος του έτους.