Ερχεται ολική ανατροπή σε ασφαλιστικό-εργασιακά

Αν οι εκφράσεις «καυτή πατάτα» και «ηλεκτρική καρέκλα» για τον υπουργό Εργασίας θεωρούνται κλισέ, καθώς χρησιμοποιούνται κάθε φορά που ξεκινά η συζήτηση για νέο άνοιγμα του ασφαλιστικού και των εργασιακών σχέσεων, για τον υπουργό Εργασίας ο χαρακτηρισμός «μάγος του ασφαλιστικού» έρχεται να κουμπώσει απόλυτα στο δύσκολο έργο που αναλαμβάνει από σήμερα και έως το τέλος του χρόνου.

Μέσα σε ένα 6μηνο η ενισχυμένη με τους Αντώνη Μπέζα και Γιάννη Πλακιωτάκη ηγεσία του υπουργείου θα πρέπει να νομοθετήσει μια σειρά σκληρών και επώδυνων μέτρων, όπως η μείωση των συντάξεων και πιθανόν η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για μια σειρά ασφαλισμένων, παράλληλα με την ολοκλήρωση μιας σημαντικής δομικής αλλαγής.

Το 2015 το ασφαλιστικό δεν θα είναι όπως το ξέρουμε. Μέχρι τότε όμως, μένουν ακόμη πολλά να γίνουν, σε μια κρίσιμη συγκυρία, εξόχως προεκλογική αλλά και εν μέσω της δύσκολης διαπραγμάτευσης για το χρέος.

Ο Γιάννης Βρούτσης θα πρέπει να συγκεράσει αφενός τη δέσμευση για επέκταση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος σε όλο το ασφαλιστικό σύστημα (ταμεία κύριας ασφάλισης, επικουρικά και εφάπαξ), αφετέρου τη συνεχώς διευρυνόμενη τρύπα στα έσοδα των ταμείων, εξαιτίας άλλων μνημονιακών δεσμεύσεων, όπως είναι η μείωση των εργοδοτικών εισφορών και η κατάργηση των κοινωνικών πόρων.

Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να υλοποιήσει τη δέσμευση για ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων, προκειμένου το 2015 η δομή του ασφαλιστικού συστήματος να είναι τελείως διαφορετική από τη σημερινή.

Το χρονοδιάγραμμα που αναλαμβάνει είναι ασφυκτικό και απόλυτα δεσμευτικό. Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια αναμένεται να παίξει ο υφυπουργός Αντώνης Μπέζας, που σύμφωνα με πληροφορίες θα αναλάβει την ενοποίηση των ταμείων.

Ο νέος υφυπουργός θα πρέπει να διαπραγματευτεί και με την τρόικα ώστε να πείσει τους δανειστές ότι η ισχύουσα ρύθμιση χρεών έχει αποτύχει παταγωδώς και απαιτούνται βελτιωτικές κινήσεις, κεφαλαιοποίηση των παλαιών οφειλών, αύξηση των δόσεων και βελτίωση της εισπρακτικής ικανότητας των ταμείων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελευταία έκθεσή της έχει εκφράσει ενστάσεις ως προς την πιθανότητα βελτίωσης της ισχύουσας ρύθμισης, ενώ ο ειδικός επιτετραμμένος της τρόικας στο υπουργείο, Πέτερ Ράτκλιφ, δεν βλέπει με καλό μάτι την όποια νέα ρύθμιση.

Να σημειωθεί ότι ο κ. Ράτκλιφ έχει αναλάβει «τη βελτίωση και εναρμόνιση των επιχειρησιακών διαδικασιών που εφαρμόζονται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης στην είσπραξη ασφαλιστικών εισφορών, τη δημιουργία ενός κεντρικού μητρώου εισφορών, αλλά και ενός συστήματος που θα επιτρέπει την ολοκληρωμένη υποβολή και πληρωμή των εισφορών στα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων». Συνεπώς, ο ρόλος του στο υπουργείο Εργασίας θα είναι πρωταγωνιστικός.

Ο ρόλος Γ. Πλακιωτάκη

Στον άνισο αγώνα κατά της υψηλής ανεργίας, αναμένεται να πέσει, μαζί με τους Γιάννη Βρούτση και Βασίλη Κεγκέρογλου, ο νέος υφυπουργός Γιάννης Πλακιωτάκης, που, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες θα αναλάβει τον σχεδιασμό νέων προγραμμάτων βάσει του νέου ΕΣΠΑ. Και βέβαια, εκτός από το ασφαλιστικό και την ανεργία, υπάρχει και το εργασιακό. Εντός του καλοκαιριού θα επανεξεταστούν το θέμα των ομαδικών απολύσεων καθώς και ο συνδικαλιστικός νόμος, τομείς που πιθανότατα θα κρατήσει ο Βασίλης Κεγκέρογλου.

Το καυτό θέμα της περαιτέρω μείωσης του κατώτατου μισθού και της κατάργησης των τριετιών έχει παραπεμφθεί για το -όχι και τόσο μακρινό- 2017.

Δύσκολο έργο θεωρείται επίσης η αναμόρφωση του συστήματος προνοιακών δομών και επιδομάτων καθώς και ο σχεδιασμός του θεσμού του ελάχιστου εγγυημένου επιδόματος.

Οι ομαδικές απολύσεις

Στο τέλος του Ιουνίου θα πρέπει να επανεξεταστεί ο συνδικαλιστικός νόμος, ώστε μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τη συμβολή της τρόικας, στο τέλος Οκτωβρίου να υπάρξει νέος νόμος. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2014, θα γίνει επανεξέταση του θέματος των ομαδικών απολύσεων.

Εάν η τρόικα δεν είναι ικανοποιημένη από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το θεσμικό πλαίσιο όπως διαμορφώθηκε τον Απρίλιο, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να υιοθετήσει νέο θεσμικό πλαίσιο εντός του Οκτωβρίου.

Μείωση του μη μισθολογικού κόστους

Στο τέλος Ιουνίου θα πρέπει να εφαρμοστεί η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%. Κυρίως όμως, θα πρέπει να ληφθούν τα απαιτούμενα αντισταθμιστικά μέτρα, όπως η μείωση των οικογενειακών επιδομάτων από τον ΟΑΕΔ, προκειμένου να μη μεγαλώσει η τρύπα στα έσοδα των ταμείων και κυρίως στο ΙΚΑ.

Στην περίπτωση του ΟΑΕΕ, θα πρέπει εντός του καλοκαιριού να εφαρμοστεί ο «εξορθολογισμός των εξαιρέσεων» γεγονός που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε αύξηση των εισφορών για μια σειρά ασφαλισμένων που σήμερα είναι στον ΟΓΑ και θα οδηγηθούν στο ταμείο των αυτοαπασχολουμένων.

Κύρια ασφάλιση

Τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να κατατεθεί στην τρόικα το σχέδιο ενοποιήσεων, όπως το έχει αποκαλύψει το Euro2day.gr. Θα πρέπει επίσης, με βάση τις αναλογιστικές μελέτες που ήδη έχει ξεκινήσει να εκπονεί η Εθνική Αναλογιστική Αρχή, «να εξορθολογιστούν οι πολιτικές που αφορούν τις ασφαλιστικές εισφορές». Κεντρικός στόχος παραμένει «ο περιορισμός των χρηματοδοτικών κενών».

Αναλυτικά, κεντρικό ρόλο στην όλη προσπάθεια του νέου υπουργού θα διαδραματίσει η δέσμευση για «αναλογιστικά ισορροπημένο προϋπολογισμό» στα ασφαλιστικά ταμεία.

Αυτό από μόνο του οδηγεί σε επέκταση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και στα ταμεία κύριας ασφάλισης. Η ανταποδοτικότητα των εισφορών, στο πλαίσιο της αναλογιστικής δικαιοσύνης που επιζητά η τρόικα, οδηγεί επίσης στο συμπέρασμα ότι η μείωση των συντάξεων είναι προ των πυλών.

Το ΔΝΤ μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα στο υπουργείο Εργασίας, ώστε μέχρι την επόμενη επίσκεψή τους στην Ελλάδα να είναι έτοιμο ένα πλάνο ολοκληρωμένων προτάσεων, προκειμένου «να εναρμονίζονται οι εισφορές με τις παροχές».

Στη συνέχεια, εντός του Σεπτεμβρίου θα γίνει η αντιστοίχιση των αναλογιστικών προβολών και των προϋπολογισμών των ταμείων, ώστε τον Οκτώβριο να ληφθούν αποφάσεις για μειώσεις συντάξεων ή και αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για όσους ισχύουν ακόμη ειδικά καθεστώτα.

Όλες οι αλλαγές θα νομοθετηθούν εντός του Νοεμβρίου, ώστε να ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου 2015.

Τα επικουρικά και τα εφάπαξ

Από την 1η Ιουλίου 2014 αναμένονται οριζόντιες μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις που καταβάλλει το ενιαίο επικουρικό ταμείο των μισθωτών (ΕΤΕΑ), κατά 5,2%. Σύμφωνα με την πρόταση της διοίκησης του ταμείου που αναμένεται να εγκρίνει η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, η μείωση θα εφαρμοστεί πριν από την παρακράτηση φόρου.

Στο τέλος του χρόνου, αναμένεται νέα επανεξέταση του ελλείμματος, και δεν αποκλείεται νέα μείωση στις επικουρικές συντάξεις. Άλλωστε, η δέσμευση της κυβέρνησης αφορά την επανεξέταση του ελλείμματος ανά τρίμηνο.

Εντός του καλοκαιριού αναμένεται και η μείωση των εφάπαξ, ξεκινώντας από τον Αύγουστο στο ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων, όπου η μείωση θα είναι από 12% έως 14%.