Τράπεζες: Μπλόκο της Ε.Ε. στα έσοδα από trading

Στην κατεύθυνση μείωσης του κινδύνου που αναλαμβάνουν οι τράπεζες της Ευρώπης στους ισολογισμούς τους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε στις 29 Ιανουαρίου 2014 τις εισηγήσεις της ομάδας Likanen για τον υποχρεωτικό διαχωρισμό συγκεκριμένων τραπεζικών δραστηριοτήτων.

Ο προταθείς κανονισμός προβλέπει απαγόρευση διενέργειας πράξεων trading από τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες και διαχωρισμό των σχετικών δραστηριοτήτων ώστε αφενός να μειωθεί ο αναλαμβανόμενος κίνδυνος, αφετέρου να βελτιωθεί η διαφάνεια καθώς η δημιουργία θυγατρικών στο treasury θα υποχρεώσει τους τραπεζικούς ομίλους να δημοσιεύουν περισσότερα στοιχεία για τις θέσεις τους.

Στο πλαίσιο αυτό χορηγείται στις αρμόδιες αρχές η εξουσία να απαιτήσουν από τα πιστωτικά ιδρύματα να διαχωρίσουν τη δραστηριότητα trading για ίδιο λογαριασμό, εφόσον κριθεί ότι υπονομεύει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα. Η απαγόρευση διαπραγμάτευσης (trading) για ίδιο λογαριασμό θα εφαρμοσθεί από την 1η Ιανουαρίου 2017 και ο αποτελεσματικός διαχωρισμός από την 1η Ιουλίου 2018.

Η διακοπή των πράξεων trading για ίδιο λογαριασμό θα εφαρμοσθεί σε τράπεζες της Ευρώπης που θα χαρακτηριστούν συστημικά σημαντικές, διεθνώς, και τα κριτήρια είναι τα εξής:

- Να διαθέτουν συνολικά περιουσιακά στοιχεία άνω των 30 δισ. ευρώ για τρία συνεχόμενα έτη.
- Το σύνολο των εμπορικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων (εμπορικό χαρτοφυλάκιο) να είναι ίσο ή ανώτερο των 70 δισ. ή του 10% του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων για τρία συνεχόμενα έτη.

Στις τράπεζες που πληρούν μία από αυτές τις προϋποθέσεις θα απαγορεύεται αυτόματα το trading για ίδιο λογαριασμό καθώς θα θεωρείται ότι δεν αποσκοπεί στην αντιστάθμιση κινδύνου και δεν συνδέεται με ανάγκες πελατών.

Επιπρόσθετα, θα απαγορεύεται η συμμετοχή σε hedge funds ή σε εταιρείες που ασκούν trading για ίδιο λογαριασμό ή χρηματοδοτούν hedge funds. Στον αντίποδα, δεν υπάρχει καμία προς το παρόν απαγόρευση για τις άλλες επενδυτικές δραστηριότητες που ασκούν οι τράπεζες (ειδική διαπραγμάτευση, χρηματοδότηση venture capital, private equity funds, σύνθετες τιτλοποιήσεις, πώληση και διαπραγμάτευση παραγώγων).

Οι επιπτώσεις για τις εγχώριες τράπεζες

Οι τέσσερις μεγάλες εγχώριες τράπεζες (Πειραιώς, Alpha, Εθνική και Eurobank) πληρούν το πρώτο κριτήριο και ως εκ τούτου υπάγονται στην απαγόρευση trading για ίδιο λογαριασμό και στον διαχωρισμό της δραστηριότητας.

Ο διαχωρισμός του τμήματος treasury συνεπάγεται, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, περαιτέρω αύξηση του κόστους λόγω της σχετικά περιορισμένης διαπραγματευτικής δραστηριότητας. Ανάλογο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν και άλλες μικρομεσαίες ευρωπαϊκές τράπεζες, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει τελικώς στη δημιουργία ευρωπαϊκών ολιγοπωλίων.

Με δεδομένο πάντως ότι οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες υποχρεούνται, όπως αποκάλυψε η στήλη Χαμαιλέων  να προχωρήσουν ως το τέλος του 2015 σε μείωση των επενδυτικών τους χαρτοφυλακίων (trading χαρτοφυλάκιο) θα έχουν ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος της προσαρμογής νωρίτερα.

Οι επιταγές της DG Comp βάσει των οποίων συντάσσονται τα σχέδια αναδιάρθρωσης προβλέπουν πώληση ή δραστική μείωση των τοποθετήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων σε μετοχές, ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης και υβριδικά ομόλογα.

Στην περίπτωση της Eurobank η αγορά είχε την ευκαιρία να το διαπιστώσει καθώς το ενημερωτικό δελτίο της ΑΜΚ περιλάμβανε και τους βασικούς άξονες του πλάνου αναδιάρθρωσης μεταξύ των οποίων και τη δέσμευση της τράπεζας να μειώσει ως τις 21 Δεκεμβρίου 2015 το χαρτοφυλάκιό της σε μετοχές και ομόλογα κάτω των 35 εκατ. ευρώ.

Αντίστοιχη δέσμευση έχουν αναλάβει και οι άλλες τρεις συστημικές τράπεζες.