Ερευνες υδρογονανθράκων: Τι ζητά η αγορά

Οι συμβάσεις για έρευνες πετρελαίου που υπογράφονται την προσεχή Τετάρτη είναι οι πρώτες μετά από 15 χρόνια πλήρους απραξίας στον συγκεκριμένο τομέα.

Ο σημερινός υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης (φωτό) έλαβε τις σχετικές πρωτοβουλίες από την περίοδο που ήταν υφυπουργός στο ίδιο υπουργείο με την κυβέρνηση Παπανδρέου.

Ωστόσο το ξαναζωντάνεμα στις έρευνες πετρελαίου δε συνοδεύτηκε από τη δημιουργία της κατάλληλης υποδομής σε επίπεδο κράτους. Έτσι, τρία χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση της ίδρυσης του κρατικού φορέα που θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου ως αντισυμβαλλόμενου με τους φορείς της έρευνας και αρμόδιου για την τήρηση όσων περιλαμβάνουν συμβάσεις, στην ουσία δεν λειτουργεί αυτόνομα, δεν έχει στελεχωθεί και ούτε έχει έδρα.

Παρ' όλα αυτά, και με τις γνωστές ελληνικές συνταγές, όπως σύσταση 17μελούς επιτροπής που ανέλαβε τον ρόλο του Φορέα (ΕΔΕΥ), πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες μαγνητικές διασκοπήσεις στις θαλάσσιες περιοχές του Ιονίου και της Νότιας Κρήτης που θα επιτρέψουν σε δεύτερη φάση την οργάνωση γύρου παραχωρήσεων.

Επιπλέον, μετά από 29 μήνες, υπογράφονται οι συμβάσεις για την πραγματοποίηση έρευνας σε δύο χερσαίες και σε μία θαλάσσια περιοχή από κοινοπραξίες, των οποίων επικεφαλής είναι τα ΕΛ.ΠΕ. και η Energean Oil&Gas (Πρίνος).

Το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει περιοχές με προοπτικές εύρεσης υδρογονανθράκων είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο. Το ενδιαφέρον είναι δεδομένο και αποδεικνύεται εμπράκτως από τα αιτήματα που θέτουν κατά καιρούς ξένες εταιρείες, όπως πρόσφατα η ιταλική Enel για την πραγματοποίηση έρευνας σε τρία σημεία της Δυτικής Ελλάδας.

Αυτό που τονίζουν ωστόσο οι ειδικοί με κάθε ευκαιρία είναι ότι για να υπάρξουν αποτελέσματα σε βάθος χρόνου, θα πρέπει να υπάρχει συνέχεια, οι όροι των συμβάσεων να είναι ελκυστικοί για τις ερευνητικές εταιρείες και να λαμβάνουν υπόψη τις συνθήκες της αγοράς και κυρίως το Δημόσιο και οι υπηρεσίες του να λειτουργούν με την αίσθηση του επιχειρηματικού χρόνου.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των συμβάσεων

• Οικονομικά δεδομένα: Σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο (ν. 2289/95 περί έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων & ν. 4001/2011) ,τα έσοδα του Δημοσίου από υδρογονάνθρακες προκύπτουν από:

1. Φορολογία 20 (κανονική) + 5 (περιφερειακός φόρος) = 25%

2. Μίσθωμα, το οποίο διαμορφώνεται βάσει:

• του ύψους της παραγωγής,

• των γεωγραφικών, γεωλογικών και λοιπών χαρακτηριστικών της περιοχής,

• του συντελεστή εσόδων και εξόδων (R-Factor).

- Αναμενόμενα έσοδα - Αθροιστικές ταμειακές ροές κράτους 
Παράδειγμα εφαρμογής: Για ανακτήσιμα αποθέματα 100 εκατ. βαρελιών από ένα κοίτασμα, με μέση τιμή 90 δολάρια/βαρέλι, τα έσοδα για το Δημόσιο υπολογίζονται σε περίπου 6 δισ.

Σημειώνεται ότι αναμένεται να υπάρξουν πολλές σημαντικές συνέργειες για την εθνική οικονομία, καθώς:

* για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των υδρογονανθράκων δημιουργούνται 3,2 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ευρύτερη οικονομία,

* για κάθε 1 δολάριο που λαμβάνουν οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο Υ/Α δημιουργούνται περίπου άλλα 2 δολάρια σε εργαζόμενους άλλων κλάδων της οικονομίας,

* κάθε 1 δολάριο παραγόμενης αξίας από τον κλάδο οδηγεί σε επιπρόσθετη παραγωγή αξίας περίπου 1,3 δολ. στην ευρύτερη οικονομία.

• Διασφάλιση Δημοσίου. Οι συμβάσεις προβλέπουν ελάχιστο δεσμευτικό πρόγραμμα εργασιών για κάθε χρονική φάση του σταδίου των ερευνών, καθώς και ελάχιστη οικονομική δέσμευση για την εκτέλεση των εργασιών αυτών, από την πλευρά των αναδόχων. Η οικονομική αυτή δέσμευση διασφαλίζεται με την έκδοση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου τραπεζικής εγγυητικής επιστολής η οποία διατηρείται καθ΄ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών και καταπίπτει σε περίπτωση που ο ανάδοχος δεν ικανοποιήσει τις ελάχιστες δεσμευτικές υποχρεώσεις του.

• Σταθερό Επενδυτικό Περιβάλλον. Προβλέφθηκε σταθερός φορολογικός συντελεστής σε βάθος χρόνου με σκοπό τη διασφάλιση της απόδοσης της μακροχρόνιας επένδυσης.

• Το ερευνητικό στάδιο περιλαμβάνει γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες και μελέτες, καθώς και την εκτέλεση των πρώτων ερευνητικών γεωτρήσεων. Η απαιτούμενη επένδυση βαρύνει αποκλειστικά τον ανάδοχο.

• Κατά το στάδιο των ερευνών, η ελάχιστη δεσμευτική επένδυση που συμφωνείται στις συμβάσεις είναι της τάξης των 60 εκατομμυρίων ευρώ, όμως στην πράξη εκτιμάται πως θα είναι υπερδιπλάσια.

• Συμφωνήθηκε η επιτάχυνση της εκτέλεσης των γεωτρήσεων και η μεταφορά των σχετικών έργων όσο το δυνατόν νωρίτερα. Απαιτούνται υψηλής ποιότητας δεδομένα και συνολική επεξεργασία της διαθέσιμης πληροφορίας, ώστε να αποφασιστεί η βέλτιστη θέση της γεώτρησης και να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας. Στην ουσία, επετεύχθη το βέλτιστο ερευνητικό πρόγραμμα και χρονοδιάγραμμα λαμβάνοντας υπόψη και τα ιδιαίτερα γεωλογικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής.

• Προστασία Περιβάλλοντος. Τα μέτρα αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων επιβλήθηκαν σε δύο επίπεδα: στην προληπτική δράση σε κάθε στάδιο δραστηριοτήτων, τόσο για τις περιπτώσεις κανονικής λειτουργίας, όσο και για τις περιπτώσεις έκτακτων συμβάντων, με την υποχρέωση προετοιμασίας σχεδίων διαχείρισης έκτακτων αναγκών για πιθανά περιστατικά, καθώς επίσης και στη δημιουργία των απαραίτητων μηχανισμών που θα ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο και επόπτευση όλων των δραστηριοτήτων. Ο ανάδοχος υποχρεούται να τηρεί σαφείς και εξαιρετικά αυστηρούς κανόνες που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής των πάσης φύσεως δραστηριοτήτων έρευνας και παραγωγής, από τον σχεδιασμό, μέχρι την τελική απομάκρυνση μιας εγκατάστασης άντλησης πετρελαίου ή φυσικού αερίου.

• Υποχρέωση εκπαίδευσης Ελλήνων εργαζομένων. Συμφωνήθηκε με τους επενδυτές η καταβολή ετησίως συγκεκριμένου ποσού, για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχικού δυναμικού της χώρας στον τομέα υδρογονανθράκων. Στρατηγική επιδίωξη η μεγιστοποίηση της απορρόφησης Ελλήνων στις νέες θέσεις εργασίας, καθώς και η ανάπτυξη και η εξαγωγή τεχνογνωσίας στον επαγγελματικό τομέα.