Δημοσιονομικό κενό 1,9 δισ. τη διετία 2015-16

Ραντεβού τον Σεπτέμβριο δίνει η κυβέρνηση με την τρόικα προκειμένου να επανεκτιμηθεί εάν υπάρχει δημοσιονομικό κενό για την ερχόμενη διετία και με ποιον τρόπο θα καλυφθεί.

Επί του παρόντος με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που κατατίθεται στη Βουλή, το υπουργείο Οικονομικών αποφεύγει να λάβει μέτρα με ένα «τρικ» το οποίο της προσφέρει χρόνο: χαμηλώνει τις εκτιμήσεις των πρωτογενών πλεονασμάτων για το 2015 από το 3% του ΑΕΠ που προβλέπει το μνημόνιο σε 2,5% του ΑΕΠ και από 4,5% του ΑΕΠ το 2016 σε 3,5%.

Έτσι, το 2015 θα πρέπει να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο 4,737 δισ. ευρώ αντί 5,648 δισ. που προβλέπει το μνημόνιο και το 2016 ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος τίθεται στα 6,955 δισ. ευρώ, αντί για 8,882 δισ. που προβλέπει το πρόγραμμα.

Με τον τρόπο αυτό προκύπτει δημοσιονομικό κενό 911 εκατ. ευρώ για το 2015 και 1,927 το 2016.

Η απόκλιση αυτή δεν σημαίνει απαραίτητα ότι τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να κλείσει το κενό. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγμάτευση για την αλλαγή των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων την ερχόμενη διετία.

Εάν πράγματι η τρόικα δεχθεί στο τέλος να χαμηλώσουν οι στόχοι για το 2015-2016, τότε πράγματι, και εφόσον ικανοποιηθούν στο σύνολό τους οι προβλέψεις της κυβέρνησης, τον Σεπτέμβριο ίσως να μην χρειαστούν νέα μέτρα.

Ούτως ή άλλως το υπουργείο Οικονομικών γυρίζει ανάποδα τις αποκλίσεις για τη διετία 2017-2018. Η τρόικα ζητά πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2017 και το υπουργείο βάζει τον πήχη ψηλότερα, στο 4,6% του ΑΕΠ, ενώ για το 2018 η τρόικα ζητά 4,2% του ΑΕΠ και το υπουργείο προβλέπει 5,2% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα στην παρούσα φάση δεν προβλέπεται επέκταση υφιστάμενων δημοσιονομικών μέτρων για το 2015 τα οποία λήγουν κανονικά φέτος. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται κι η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης, η οποία προς το παρόν δεν επεκτείνεται, αλλά αυτό θα επανεξεταστεί τον Σεπτέμβριο. Όπως αναφέρεται μάλιστα στο μεσοπρόθεσμο «η εφαρμογή των διαρθρωτικών παρεμβάσεων και η σταδιακή βελτίωση της ρευστότητας, έπειτα από την επαναφορά της Ελλάδας στις αγορές, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες στο αμέσως προσεχές διάστημα, θα μηδενίσουν την όποια δημοσιονομική απόκλιση αυτή τη στιγμή υπάρχει για τα έτη 2015 και 2016».

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως για πρώτη φορά ποσοτικοποιούνται οι εξοικονομήσεις που θα προέρθουν από την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και συντελεστή βιωσιμότητας στα ασφαλιστικά Ταμεία επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας. Προκύπτουν συνολικές εξοικονομήσεις 464 εκατ. ευρώ οι οποίες επιμερίζονται ως εξής: 156,56 εκατ. ευρώ το 2014, 103,02 εκατ. το 2015, 154,94 εκατ. το 2016, 49,48 εκατ. ευρώ το 2017 και μηδέν το 2018. Στο μεγαλύτερο μέρος τους οι εξοικονομήσεις αυτές εκτιμάται πως θα προέρθουν από μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις.

Τα έσοδα

Ενδιαφέρον έχει η εξέλιξη των εσόδων την ερχόμενη τετραετία. Τα έσοδα κρατικού προϋπολογισμού από 55,9 δισ. ευρώ το 2014 «βουτάνε» στα 53,2 δισ. ευρώ το 2015, παραμένουν σχεδόν αμετάβλητα το 2016 και αυξάνονται απότομα στα 55,9 το 2017 και στα 57,4 δισ. ευρώ το 2018. Σε μεγάλο βαθμό, όπως φαίνεται και στον παραπάνω πίνακα η αύξηση των εσόδων στηρίζεται σε άνοδο των έμμεσων φόρων.

Παγωμένες, στα επίπεδα των 41 δισ. ευρώ παραμένουν οι πρωτογενείς δαπάνες την τριετία 2015-2017 με μείωση όμως παραπάνω από 1 δισ. ευρώ σε σχέση με φέτος, οπότε υπολογίζονται σε 42,6 δισ., και καθηλώνονται στα 40,9 δισ. το 2018.

Ο κ. Σταϊκούρας άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο φορολογικών ελαφρύνσεων εφόσον υπάρχει σταθερή υπέρβαση για τα έσοδα και στους υπόλοιπους δημοσιονομικούς στόχους, όπως προβλέπει το μνημόνιο, κάνοντας ειδική αναφορά στον ειδικό φόρο κατανάλωσης, στο πετρέλαιο θέρμανσης και στον ΦΠΑ στην εστίαση, όπου στόχος της κυβέρνησης είναι να παραμείνει στο 13%. Όλα αυτά όμως δεν μπορούν να συζητηθούν καν πριν από το Σεπτέμβριο, όταν και θα γίνει επαναξιολόγηση του μεσοπρόθεσμου με το προσχέδιο του προϋπολογισμού.

Να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση περιμένει σημαντική μείωση της ανεργίας, από το 25,8% τη φετινή χρονιά στο 15,8% το 2018.

Αναφορικά με το χρέος, αναμένεται ότι θα περιοριστεί στο 139% του ΑΕΠ το 2018 έναντι 175% σήμερα.

Από την άλλη πλευρά, στόχος είναι φέτος η χώρα να εξοφλήσει ληξιπρόθεσμες οφειλές 2,5 δισ. ευρώ.

Τέλος, σύμφωνα με τον Χρήστο Σταϊκούρα είναι ανοικτό το ενδεχόμενο νέας προσφυγής στις αγορές τους επόμενους μήνες, με στόχο την άντληση ποσού 3 - 6 δισ. ευρώ. Όπως σημείωσε, πάντως, οι χρηματοδοτικές ανάγκες είναι καλυμμένες τουλάχιστον για τους επόμενους 12 μήνες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, με τα τωρινά δεδομένα, το Μεσοπρόθεσμο αναμένεται να συζητηθεί στη Βουλή με τη μορφή του επείγοντος, κάτι που σημαίνει ότι η συζήτηση θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα, ενώ η ψηφοφορία αναμένεται προς τα τέλη της επόμενης εβδομάδας. 

*Η αιτιολογική έκθεση και η παρουσίαση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος 2015-2018 δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".