Το στοίχημα των εκλογών για την αγορά

Σε μια περίοδο όπου η χρηματιστηριακή αγορά αναζητά τάση και η πραγματική οικονομία τείνει να σταθεροποιηθεί, το ενδιαφέρον των επενδυτών και των επιχειρήσεων εστιάζει πλέον στην πορεία των μετεκλογικών εξελίξεων.

Έτσι, την ώρα που ορισμένοι θεωρούν την τρέχουσα περίοδο «ευχάριστο προεκλογικό διάλειμμα», άλλοι πιστεύουν πως δημιουργούνται σταδιακά οι προϋποθέσεις για την ουσιαστική άνοδο της ελληνικής οικονομίας. Και οι ξένοι φαίνεται να πείθονται ως έναν βαθμό, επενδύοντας πάνω από 10 δισ. ευρώ μέσα σε μόλις δύο μήνες σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία.

Κατάσταση... ταλαιπωρίας επικρατεί στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, με τους επενδυτές να προσπαθούν να μαντέψουν πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου και με τα στελέχη των επιχειρήσεων να προσπαθούν να προβλέψουν τις μετεκλογικές εξελίξεις στην πραγματική οικονομία.

Ο εκλογικός κίνδυνος είναι υπαρκτός, υποστηρίζουν στελέχη της αγοράς, και εντοπίζεται σε δύο μέτωπα:

1. Στο αν προκύψει τέτοιο αποτέλεσμα που φέρει κυβερνητική αστάθεια και συνακόλουθα δεν είναι σε θέση η ελληνική πλευρά να διαπραγματευτεί το θέμα της διαχείρισης του ελληνικού χρέους το προσεχές φθινόπωρο. Γενικότερα, η χρηματιστηριακή κοινότητα, αλλά και τα περισσότερα στελέχη των επιχειρήσεων θα επιθυμούσαν τη διατήρηση της κυβέρνησης τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο.

Κι αυτό για να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις της χώρας για τη διευθέτηση του χρέους της με τους Ευρωπαίους εταίρους και στη συνέχεια είτε διατήρηση του κυβερνητικού σχήματος μέχρι τη λήξη της θητείας του, τον Ιούνιο του 2016, είτε τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών τον Φεβρουάριο του 2015 με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, από τις οποίες όμως να υπάρξει σταθερό κυβερνητικό σχήμα.

2. Στο εάν η βόρεια Ευρώπη, αφού ολοκληρώσει τους όποιους προεκλογικούς πολιτικούς ελιγμούς της προς τον ευρωνότο, από τις 26 Μαΐου και μετά ξαναδείξει το σκληρό της πρόσωπο και προκαλέσει νέα προβλήματα. Σύμφωνα με το σκεπτικό αυτό, υπάρχει μια συνεννόηση μεταξύ Γερμανών και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για προεκλογική χαλάρωση, ώστε να μην απεικονιστεί στις κάλπες των ευρωεκλογών η δυσαρέσκεια των Νοτίων.

Ο αντίλογος ωστόσο είναι πως η βελτίωση της κατάστασης στον ευρωπαϊκό Νότο έχει ξεκινήσει ήδη από το 2012 και εδώ και καιρό, μία-μία οι χώρες αποχωρούν από το καθεστώς του μνημονίου: το έκανε η Ιρλανδία, σύντομα θα ακολουθήσει η Πορτογαλία και προς την κατεύθυνση αυτή βαδίζει και η Κύπρος.

Γενικότερα, πάντως, στο επόμενο ευρωκοινοβούλιο αναμένεται να απεικονιστεί η ενίσχυση των δυνάμεων του ευρωσκεπτικισμού, ενώ ορισμένοι αναμένουν βελτίωση της θέσης των σοσιαλδημοκρατών σε σχέση με το Λαϊκό Κόμμα. Παρ' όλα αυτά, πολύ λίγοι είναι εκείνοι που πιστεύουν πως από τον προσεχή Ιούνιο θα δούμε την ευρωπαϊκή πολιτική να αλλάζει δραστικά λόγω του αποτελέσματος που θα βγάλει η κάλπη της 25ης Μαΐου.

Ήρεμοι οι ξένοι

Οι ξένοι ωστόσο δεν δείχνουν να ανησυχούν ιδιαίτερα για τον πολιτικό κίνδυνο. «Το πολιτικό ρίσκο σίγουρα υπάρχει, ωστόσο του δίνουμε μεγαλύτερη σημασία εντός Ελλάδας σε σχέση με τη σημασία που του δίνουν οι ξένοι επενδυτές», δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος της BETA Χρηματιστηριακής, Ευάγγελος Χαρατσής, και συμπληρώνει: «Οι ξένοι βλέπουν τη μεγάλη εικόνα που λέει ότι πολύ λίγα πράγματα μπορούν να αλλάξουν, ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος. Γι' αυτό και παίρνουν συχνά θέσεις με μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Αν τους απασχολούσε τόσο πολύ ο πολιτικός κίνδυνος, δεν θα γίνονταν τόσο πολλές επενδύσεις στην Ελλάδα».
Για τη μεγάλη μετεκλογική εικόνα μίλησε και ο γνωστός αναλυτής Μάνος Χατζηδάκης, σημειώνοντας τα εξής: «Παρουσιάζει αξιοσημείωτες ενδείξεις βελτίωσης (πλεόνασμα, μείωση ανεργίας, ανερχόμενος τουρισμός), που σιγά-σιγά θα αρχίσουν να γίνονται ορατές και στην πραγματική οικονομία».

Η αλήθεια είναι ότι τα ποσά που θα επενδύσουν οι ξένοι στην Ελλάδα από την 25η Μαρτίου μέχρι και τις εκλογές του Μαΐου θα υπερβούν με άνεση τα 10 δισ. ευρώ, ποσό που θα φάνταζε απίστευτο πριν από ένα ή από τρία χρόνια!

Μέσα λοιπόν σε λιγότερο από δύο μήνες θα έχουμε τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τεσσάρων τραπεζών, το ομολογιακό της Εθνικής, την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές και τις δρομολογούμενες ομολογιακές εκδόσεις τριών τουλάχιστον μεγάλων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων.

Το θέμα της ρευστότητας

Η άντληση όλων αυτών των κεφαλαίων έχει προκαλέσει κάποια ζητήματα ρευστότητας στη χρηματιστηριακή αγορά (αν και κυρίως απευθύνεται στις διεθνείς αγορές) και επίσης έχει αναστατώσει την αγορά μέσα από τις συχνές αλλαγές σταθμίσεων (rebalancing) που συμβαίνουν (και θα συμβούν...) μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κάθε τράπεζας.

Ο προβληματισμός επίσης ορισμένων χρηματιστηριακών παραγόντων είναι πως η προσφορά τίτλων (νέων μετοχών και ομολόγων) κάθε άλλο παρά στο τέλος της βρίσκεται. Η ελληνική αγορά διψάει για ρευστότητα και εκτιμάται πως με πολλούς και διάφορους τρόπους, πλειάδα μεγάλων ομίλων, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά φυσικά και το ίδιο το Δημόσιο θα ζητήσουν πολλά λεφτά από το εξωτερικό μετά τις εκλογές.

Έτσι, λοιπόν, μπορεί η γενικότερη εικόνα να δείχνει θετική, μπορεί επίσης ο πολιτικός κίνδυνος να περιορίζεται μέχρι σήμερα σε χαμηλά επίπεδα, ωστόσο υπάρχει το ενδεχόμενο να μην απεικονιστούν όλα αυτά στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου της Αθήνας εξαιτίας της πολύ μεγάλης προσφοράς τίτλων που αναμένεται.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, μέσα στον Μάιο θα έχουμε και το rebalancing που θα προέλθει από την εξάμηνη αναθεώρηση του δείκτη MSCI από την ίδια τη Morgan Stanley, μέσω του οποίου ενδέχεται να αυξηθεί η στάθμιση του Χ.Α. και έτσι να προσελκυστούν επιπλέον κεφάλαια στη χώρα, έστω και με τεχνητό τρόπο.

Οι κινήσεις των τραπεζών

Μέσα στις επόμενες μέρες οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία τη δεύτερη επανακεφαλαιοποίησή τους (η πρώτη έγινε πέρσι το καλοκαίρι) και μάλιστα με χρήματα ιδιωτών. Οι όποιες ανησυχίες λοιπόν είχαν εκφραστεί στο παρελθόν για κούρεμα καταθέσεων θα ξεπεραστούν.

Αν επίσης από το προσεχές εκλογικό αποτέλεσμα δεν προκύψει κάποια κατάσταση που να ενέχει υψηλό πολιτικό κίνδυνο, τότε αρχίζει να δημιουργείται για τις τράπεζες -για πρώτη φορά έπειτα από αρκετά χρόνια- ένα περιβάλλον σχετικής σταθερότητας, μέσα στο οποίο οι διοικήσεις τους θα μπορέσουν να ξετυλίξουν τους δικούς τους σχεδιασμούς.

«Ενώ τα τελευταία χρόνια οι κινήσεις στις τράπεζες γίνονταν σε οριζόντιο επίπεδο, από εδώ και στο εξής κάθε μία ξεχωριστά θα κοιτάξει τα του οίκου της και συγκεκριμένα το πρώτο που θα δρομολογηθεί θα είναι το πώς θα μειωθεί το ενεργητικό και το λειτουργικό κόστος. Θα πουληθούν θυγατρικές, θα κλείσουν καταστήματα, θα μειωθεί το προσωπικό, θα περικοπούν αμοιβές. Οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν καταλάβει πως ένα μεγάλο μέρος των επισφαλειών θα πρέπει να καλυφθεί από τις υψηλές λειτουργικές κερδοφορίες των επόμενων ετών και για να υπάρξουν υψηλές λειτουργικές κερδοφορίες, θα πρέπει να περικοπούν δραστικά οι δαπάνες», δηλώνει χαρακτηριστικά στέλεχος της αγοράς.

Σύμφωνα επίσης με τον ίδιο, «οι τράπεζες θα πρέπει να εξετάσουν το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, αλλά όμως μη νομίζετε πως στο τέλος της ημέρας θα μετατραπούν σε επιχειρηματίες. Θα είναι περιορισμένος ο αριθμός των εταιρειών στις οποίες οι τράπεζες θα αναλάβουν τη διοίκηση. Δεν είναι αυτή η δουλειά τους. Θα δούμε επίσης και κάποιες κεφαλαιοποιήσεις χρεών, κυρίως στις περιπτώσεις όπου οι μέτοχοι θα βάλουν και αυτοί το χέρι στην τσέπη, ενώ τέλος δύσκολα θα δούμε μεγάλα και γενικευμένα κουρέματα δανείων, τουλάχιστον μέσα στο 2014».

Γενικότερα, πάντως, το γεγονός ότι πολλοί ξένοι επενδυτές αγοράζουν ελληνικές τράπεζες, και μάλιστα με μεσομακροπρόθεσμα κριτήρια (προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και το σημαντικό ενδιαφέρον για την εξαγορά της πρώην Εμπορικής Leasing), σημαίνει πως οι επενδυτές αυτοί προβλέπουν πως ένα μεγάλο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων τελικά θα εισπραχθεί και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν η πραγματική ελληνική οικονομία δεν εμφανίσει σημάδια ανάκαμψης τόσο φέτος όσο και τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Οι προσδοκίες για το β΄εξάμηνο του 2014

Οι παράγοντες της αγοράς διαπιστώνουν το τελευταίο δίμηνο μια τάση σταθεροποίησης στη ζήτηση έπειτα από μακρά περίοδο βαθιάς ύφεσης και πιστεύουν πως -υπό προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και η τόνωση της ψυχολογίας- τα πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν μετά τις εκλογές. «Οι επιχειρήσεις δεν καίγονται για το περιεχόμενο του εκλογικού αποτελέσματος στις εκλογές του Μαΐου. Απλώς δεν επιθυμούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές», δηλώνει γνωστός παράγοντας του εμπορίου, συμπληρώνοντας πως «η αγορά θέλει ηρεμία».

Επίσης, αυτά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την πραγματική ελληνική οικονομία το δεύτερο φετινό εξάμηνο είναι η αυξημένη τουριστική δραστηριότητα, ο εντονότερος ρυθμός υλοποίησης των οδικών αξόνων, η αναμενόμενη ανάκαμψη της ναυτιλίας, καθώς και η εκκίνηση μιας σειράς εξελίξεων όπως η μείωση των εργοδοτικών εισφορών στους μισθούς των εργαζομένων, καθώς και η -μικρή έστω- αποκλιμάκωση των επιτοκίων στα επιτόκια χορηγήσεων.

Οι υλοποιούμενες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών δεν είναι σε θέση από μόνες τους να προσφέρουν ρευστότητα στην πραγματική οικονομία (πέρα από την αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών του Δημοσίου, θα κατευθυνθούν πιθανότατα και στον περιορισμό του ανοίγματος του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Ωστόσο, θα αυξήσουν ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία των τραπεζών και του ελληνικού δημοσίου, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν κίνητρα για την επιστροφή των καταθέσεων στα γκισέ των τραπεζικών υποκαταστημάτων.

Σε κάθε περίπτωση, η βελτίωση της ρευστότητας δεν μπορεί να γίνει σύντομα και ούτε μπορεί να προέλθει μόνο από τις τράπεζες, ή από μηχανισμούς όπως το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο. Πολλά επίσης θα κριθούν από την κινητοποίηση των μεγάλων ομίλων, αλλά και μεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων να αντλήσουν κεφάλαια από το εξωτερικό και ιδιαίτερα μέσω των ομολόγων.

Πολύ σημαντικός παράγοντας επίσης θα είναι οι άμεσες επενδύσεις των ξένων επενδυτών σε ελληνικές επιχειρήσεις, όμως δύσκολα ένα τέτοιο εγχείρημα θα πάρει μαζικό χαρακτήρα, αν προηγουμένως οι τράπεζες δεν δεχτούν «γενναία» κουρέματα δανείων που έχουν χορηγήσει σε επιχειρήσεις.

***Αναλυτικοί πίνακες με την πορεία της ελληνικής οικονομίας και του δείκτη δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".