Τρόικα: Tα εύσημα και οι κίτρινες κάρτες

Με μία θετική σε γενικές γραμμές ανακοίνωση η οποία όμως ενσωματώνει διακριτικές προειδοποιήσεις περί καθυστερήσεων στην προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών και ενδεχόμενων κινδύνων ιδίως στο θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών , η τρόικα επικύρωσε με επίσημη ανακοίνωση της συμφωνία – σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων - με την ελληνική κυβέρνηση.

Τώρα η μπάλα είναι στο ελληνικό γήπεδο καθώς όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση «η αποστολή κατέληξε σε συμφωνία σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων με τις ελληνικές αρχές, για τις πολιτικές που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για την ολοκλήρωση της επανεξέτασης».

Στην κοινή ανακοίνωση ΔΝΤ, Ε.Ε και ΕΚΤ προηγούνται τα καλά νέα. Ότι δηλαδή, "η οικονομία αρχίζει να σταθεροποιείται και αναμένεται βαθμιαία ανάκαμψη της ανάπτυξης, ότι οι τιμές προσαρμόζονται και ο πληθωρισμός παραμένει σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, ότι το πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 επιτεύχθηκε με «σημαντικό περιθώριο» και ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2014 «θα επιτευχθούν επίσης, λαμβάνοντας υπόψη τα εφαρμοζόμενα και σχεδιαζόμενα μέτρα".

Από την αμέσως επόμενη παράγραφο αρχίζουν τα πρώτα προειδοποιητικά σήματα. «Οι αρχές επανεπιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους όσον αφορά την υλοποίηση των πολιτικών που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος του 2015 για πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένης και της παράτασης των φορολογικών μέτρων κατά περίπτωση, όπως της εισφοράς αλληλεγγύης».

Εδώ έρχεται το πρώτο πολιτικό αγκάθι, το οποίο όμως είναι σχετικά ανώδυνο. Από το καλοκαίρι του 2013 η ελληνική πλευρά έχει δεσμευθεί, με την επικαιροποίηση του Μνημονίου, ότι η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης δεν θα ισχύσει έως και το 2014 όπως είχε αρχικά ανακοινωθεί αλλά έως το 2016. Αυτό, σε κάποια χρονική στιγμή – η τρόικα δεν απαιτεί κάτι τέτοιο να γίνει άμεσα- θα πρέπει να κατοχυρωθεί και νομοθετικά.

Η κυβέρνηση από την πλευρά της προσπαθεί να «αγοράσει» όσο το δυνατό περισσότερο πολιτικό και πραγματικό χρόνο για την ψήφιση της συγκεκριμένης διάταξης.

Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, στις διαπραγματεύσεις τονίστηκε ότι ενδεχομένως καλύτερες δημοσιονομικές επιδόσεις να επιτρέψουν την επέκταση της εισφοράς σε μικρότερο βαθμό, «κουρεμένη» δηλαδή κατά ένα ποσοστό.

Μέχρι να φανεί αν υπάρχει περιθώριο μείωσης της εισφοράς (π.χ στο 80% της σημερινής 1%-4% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ) η νομοθετική πρωτοβουλία παραμένει ...stand by.

Κατά τα λοιπά από την ανακοίνωση δεν λείπουν έμμεσες αλλά σαφείς κίτρινες κάρτες, οι οποίες πάντα όμως έπονται θετικών διατυπώσεων, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία.

Ειδικότερα:

Διαρθρωτικά: «Οι αρχές επιτυγχάνουν πρόοδο στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για να βελτιώσουν το αναπτυξιακό δυναμικό και την ευελιξία της ελληνικής οικονομίας και να συμβάλουν στη δημιουργία πιο ισότιμου και υποστηρικτικού περιβάλλοντος που να ευνοεί τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Έχουν δεσμευτεί να υλοποιήσουν πολύ μεγάλο μέρος των μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων οι οποίες εντοπίστηκαν στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ στους τομείς της μεταποίησης τροφίμων, του τουρισμού, των υλικών οικοδομών και του λιανικού εμπορίου, να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την απελευθέρωση των αγορών μεταφορών και ενοικίασης και να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα. Και τέλος, να μειώσουν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και τους περιττούς φόρους»

Μετά τα θετικά ακολουθούν οι μπηχτές για καθυστερήσεις.

«Παρά τις καθυστερήσεις σημειώνεται επίσης πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης που θα μειώσουν τις επιβαρύνσεις λόγω γραφειοκρατίας και θα βελτιώσουν την ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών που παρέχονται στον ελληνικό λαό. Οι μεταρρυθμίσεις της εργατικής νομοθεσίας καθυστερούν αλλά οι αρχές έχουν δεσμευθεί να τις υλοποιήσουν σταδιακά εντός του 2014. Η ανταγωνιστικότητα θα ενισχυθεί περαιτέρω με μεταρρυθμίσεις της αγοράς ενέργειας, όπως ο εξορθολογισμός των τιμολογιακών πολιτικών για να εξασφαλιστεί η επαρκής ανάκτηση του κόστους και να αποφευχθούν οι συγκαλυμμένες επιδοτήσεις, ο διαχωρισμός της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού σε δύο φορείς πριν από την ιδιωτικοποίηση και η δρομολόγηση ουσιαστικής μεταρρύθμισης της αγοράς φυσικού αερίου.

Τέλος, "οι αρχές συμφώνησαν να δώσουν νέα ώθηση στην ιδιωτικοποίηση άλλων εταιρικών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων που θα εξασφαλίσουν αναγκαία χρηματοδότηση για το κράτος, με ταυτόχρονη αποδέσμευση των επενδύσεων"

Τράπεζες: «Οι αρχές δεσμεύονται να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι τράπεζες θα παραμείνουν υγιείς και επαρκώς κεφαλαιοποιημένες και ότι θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη. Επισημαίνουμε τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων (stress tests) και τις συναφείς εκτιμήσεις κεφαλαιακών αναγκών της Τράπεζας της Ελλάδος. Ωστόσο, σύμφωνα με αξιολόγηση των κλιμακίων αποστολής, υπάρχουν ανοδικοί κίνδυνοι όσον αφορά τις εκτιμήσεις κεφαλαιακών αναγκών, ιδίως εάν οι αρχές και οι τράπεζες δεν αντιμετωπίσουν ταχέως και αποτελεσματικά το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η ταχεία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα ενισχύσει τους ισολογισμούς τους. Η σχεδιαζόμενη εισφορά νέων ιδιωτικών κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες είναι ένδειξη εμπιστοσύνης και θα συμβάλει στην ενίσχυση της ιδιωτικής διαχείρισης των ελληνικών τραπεζών.

Η Τράπεζα της Ελλάδος πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση όσον αφορά την εποπτεία που ασκεί στο τραπεζικό σύστημα και να απαιτήσει σθεναρά από τις τράπεζες να μετατρέψουν γρήγορα τα μεγάλα αποθέματα των προβληματικών περιουσιακών τους στοιχείων. Οι αρχές δεσμεύονται επίσης να ενισχύσουν ιδιαίτερα το πλαίσιο διακανονισμού του χρέους του ιδιωτικού τομέα και να διευκολύνουν την ομαλή και ταχεία μετατροπή των απομειωμένων περιουσιακών στοιχείων που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες. Τα αποθέματα του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα διατηρηθούν για να αντιμετωπιστούν μελλοντικές δυσμενείς απρόβλεπτες καταστάσεις».

Τέλος στην ανακοίνωση γίνεται αναφορά και στην κοινωνική προστασία.

«Παράλληλα με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι αρχές συνεχίζουν τις προσπάθειές τους να ενισχύσουν το δίχτυ κοινωνικής προστασίας για να απορροφήσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης. Θα επεκταθούν κυρίως τα προγράμματα πρόσληψης νέων και άνεργων εργατών στο πλαίσιο προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ και δρομολογείται, σε πιλοτική βάση σε δύο δήμους, πρόγραμμα εγγύησης του ελάχιστου εισοδήματος, με στόχο την επέκτασή του σε εθνική κλίμακα κατά φάσεις από το 2015», αναφέρει η ανακοίνωση.

Η πλήρης ανακοίνωση της τρόικας

"Κλιμάκια αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) ολοκλήρωσαν την αποστολή επανεξέτασης του οικονομικού προγράμματος της Ελλάδας. Η αποστολή κατέληξε σε συμφωνία σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων με τις ελληνικές αρχές, για τις πολιτικές που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για την ολοκλήρωση της επανεξέτασης.

Η αποστολή και οι αρχές συμφώνησαν πως η οικονομία αρχίζει να σταθεροποιείται και αναμένεται βαθμιαία ανάκαμψη της ανάπτυξης, σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τις προηγούμενες προβλέψεις. Οι τιμές προσαρμόζονται και ο πληθωρισμός παραμένει σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.

Οι δημοσιονομικές επιδόσεις ακολουθούν πορεία επίτευξης των στόχων του προγράμματος. Από τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις προκύπτει ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 επιτεύχθηκε με σημαντικό περιθώριο. Αν και από αυτές τις καλύτερες από τo αναμενόμενο επιδόσεις μικρό μόνο μέρος θα μεταφερθεί στο 2014, πιστεύουμε ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2014 θα επιτευχθούν επίσης, λαμβάνοντας υπόψη τα εφαρμοζόμενα και σχεδιαζόμενα μέτρα. Οι αρχές επανεπιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους όσον αφορά την υλοποίηση των πολιτικών που απαιτούνται για να επιτευχθεί ο στόχος του 2015 για πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένης και της παράτασης των φορολογικών μέτρων κατά περίπτωση, όπως της εισφοράς αλληλεγγύης.

Οι αρχές επιτυγχάνουν πρόοδο στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για να βελτιώσουν το αναπτυξιακό δυναμικό και την ευελιξία της ελληνικής οικονομίας και να συμβάλουν στη δημιουργία πιο ισότιμου και υποστηρικτικού περιβάλλοντος που να ευνοεί τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Έχουν δεσμευτεί να υλοποιήσουν πολύ μεγάλο μέρος των μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων οι οποίες εντοπίστηκαν στην πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ στους τομείς της μεταποίησης τροφίμων, του τουρισμού, των υλικών οικοδομών και του λιανικού εμπορίου, να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την απελευθέρωση των αγορών μεταφορών και ενοικίασης και να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα. Και τέλος, να μειώσουν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και τους περιττούς φόρους. Παρά τις καθυστερήσεις σημειώνεται επίσης πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης που θα μειώσουν τις επιβαρύνσεις λόγω γραφειοκρατίας και θα βελτιώσουν την ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών που παρέχονται στον ελληνικό λαό.

Οι μεταρρυθμίσεις της εργατικής νομοθεσίας καθυστερούν αλλά οι αρχές έχουν δεσμευθεί να τις υλοποιήσουν σταδιακά εντός του 2014.

Η ανταγωνιστικότητα θα ενισχυθεί περαιτέρω με μεταρρυθμίσεις της αγοράς ενέργειας, όπως ο εξορθολογισμός των τιμολογιακών πολιτικών για να εξασφαλιστεί η επαρκής ανάκτηση του κόστους και να αποφευχθούν οι συγκαλυμμένες επιδοτήσεις, ο διαχωρισμός της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού σε δύο φορείς πριν από την ιδιωτικοποίηση και η δρομολόγηση ουσιαστικής μεταρρύθμισης της αγοράς φυσικού αερίου. Τέλος, οι αρχές συμφώνησαν να δώσουν νέα ώθηση στην ιδιωτικοποίηση άλλων εταιρικών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων που θα εξασφαλίσουν αναγκαία χρηματοδότηση για το κράτος, με ταυτόχρονη αποδέσμευση των επενδύσεων.

Παράλληλα με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι αρχές συνεχίζουν τις προσπάθειές τους να ενισχύσουν το δίχτυ κοινωνικής προστασίας για να απορροφήσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης. Θα επεκταθούν κυρίως τα προγράμματα πρόσληψης νέων και άνεργων εργατών στο πλαίσιο προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ και δρομολογείται, σε πιλοτική βάση σε δύο δήμους, πρόγραμμα εγγύησης του ελάχιστου εισοδήματος, με στόχο την επέκτασή του σε εθνική κλίμακα κατά φάσεις από το 2015.

Οι αρχές δεσμεύονται να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι τράπεζες θα παραμείνουν υγιείς και επαρκώς κεφαλαιοποιημένες και ότι θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη. Επισημαίνουμε τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων (stress tests) και τις συναφείς εκτιμήσεις κεφαλαιακών αναγκών της Τράπεζας της Ελλάδος. Ωστόσο, σύμφωνα με αξιολόγηση των κλιμακίων αποστολής, υπάρχουν ανοδικοί κίνδυνοι όσον αφορά τις εκτιμήσεις κεφαλαιακών αναγκών, ιδίως εάν οι αρχές και οι τράπεζες δεν αντιμετωπίσουν ταχέως και αποτελεσματικά το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η ταχεία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα ενισχύσει τους ισολογισμούς τους. Η σχεδιαζόμενη εισφορά νέων ιδιωτικών κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες είναι ένδειξη εμπιστοσύνης και θα συμβάλει στην ενίσχυση της ιδιωτικής διαχείρισης των ελληνικών τραπεζών.

Η Τράπεζα της Ελλάδος πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση όσον αφορά την εποπτεία που ασκεί στο τραπεζικό σύστημα και να απαιτήσει σθεναρά από τις τράπεζες να μετατρέψουν γρήγορα τα μεγάλα αποθέματα των προβληματικών περιουσιακών τους στοιχείων. Οι αρχές δεσμεύονται επίσης να ενισχύσουν ιδιαίτερα το πλαίσιο διακανονισμού του χρέους του ιδιωτικού τομέα και να διευκολύνουν την ομαλή και ταχεία μετατροπή των απομειωμένων περιουσιακών στοιχείων που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες. Τα αποθέματα του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα διατηρηθούν για να αντιμετωπιστούν μελλοντικές δυσμενείς απρόβλεπτες καταστάσεις.

Το Eurogroup και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ αναμένεται να εξετάσουν την έγκριση της επανεξέτασης κατά τις επόμενες εβδομάδες".