Citi: Πώς θα αυξηθεί η απασχόληση των νέων

Ολοκληρώθηκε, με συνέντευξη τύπου που έγινε την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου στο αμφιθέατρο του ALBA, η τρίτη φάση της πρωτοβουλίας για τη νεανική απασχολησιμότητα που ανέλαβε η Citi Ελλάδας στο πλαίσιο της εταιρικής της υπευθυνότητας, σχεδίασε και υλοποίησε το ΑLBA Graduate Business School at the American College of Greece και χρηματοδότησε το Citi Foundation.

Στη συνέντευξη τύπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγε το ALBA και τα συμπεράσματα της δημόσιας διαβούλευσης που την ακολούθησε. Στόχος του προγράμματος ήταν η διαμόρφωση συγκεκριμένων και εφαρμόσιμων προτάσεων πολιτικής για την ενίσχυση της νεανικής απασχολησιμότητας στην Ελλάδα σήμερα.

Τα τελικά ερευνητικά αποτελέσματα και οι προτάσεις πολιτικής κυκλοφόρησαν δημόσια σε μορφή σύντομης και πρακτικής έκδοσης και απεστάλησαν σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς προς αξιοποίηση.

Την πρωτοβουλία χαιρέτισαν με τις ομιλίες τους ο καθηγητής Νικόλαος Τραυλός, Πρύτανης του ΑLBA Graduate Business School at the American College of Greece και ο κ. Grant Carson, Διευθύνων Σύμβουλος Citi Ελλάδας ενώ τα αποτελέσματα του έργου παρουσίασαν η Δρ. Όλγα Επιτροπάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού και Κάτοχος της Επώνυμης Ακαδημαϊκής Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος» στη Διοίκηση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και ο Δρ. Χρήστος Κορίτος, Επίκουρος Καθηγητής Μάρκετινγκ, οι οποίοι είχαν και την επιστημονική επίβλεψη της έρευνας.

Ο καθηγητής Νικόλαος Τραυλός δήλωσε: «Η νεολαία μας έχει χτυπηθεί ιδιαίτερα από την οικονομική και κοινωνική κρίση την οποία διάγουμε. Η ανεργία των νέων αποτελεί ανοιχτή πληγή για την κοινωνία μας: εκτός από τα αρνητικά οικονομικά και ψυχολογικά αποτελέσματα σε ατομικό επίπεδο, υποσκάπτει τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή. Είναι δεδομένο ότι η επένδυση στους νέους και η δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για να «ξεδιπλώσουν» τα ταλέντα τους αποτελεί τον πιο σύντομο και εγγυημένο δρόμο προς την οικονομική ανάπτυξη. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι οι νέοι μας έχουν εξαιρετικά ταλέντα τα οποία μπορούν να βρουν ανταπόκριση στην αγορά εργασίας, ακόμη και στη σημερινή κρίση».

Ο κ. Carson πρόσθεσε: «Οι νέοι είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από κάθε εξέλιξη και την καινοτομία. Η περιέργεια και το πάθος τους να κάνουν τον κόσμο καλύτερο, σε συνδυασμό με τις ικανότητές τους στο να προσαρμόζονται με τις αλλαγές μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Καθώς οι καιροί αλλάζουν, απαιτούνται νέες στρατηγικές. O,τι δούλεψε για τη μια γενιά δεν είναι απαραίτητα αρκετό για την επόμενη. Ηθικό μας καθήκον είναι να βοηθήσουμε τους νέους να διακρίνουν τις μεταβαλλόμενες ανάγκες στον κόσμο γύρω τους και να επαναπροσδιορίσουν το όραμα και τη στρατηγική τους».

Προτάσεις πολιτικής

Οι προτάσεις πολιτικής που προέκυψαν τόσο από την έρευνα όσο και από το διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς απευθύνονται (α) στους ίδιους τους νέους, (β) στην πολιτεία, (γ) στους συλλογικούς φορείς, (δ) στις επιχειρήσεις και στους εργοδότες, (ε) στα πανεπιστήμια και (στ) στα ιδιωτικά γραφεία εύρεσης εργασίας.

Για τους νέους προτείνεται:

 Αναπροσανατολισμός επιλογών επαγγελματικής σταδιοδρομίας με βάση προσωπικές κλίσεις και δεξιότητες και όχι βάσει των καθιερωμένων κοινωνικών προτύπων.
 Ανάληψη προσωπικής ευθύνης και πρωτοβουλιών στην αναζήτηση κατάλληλου επαγγελματικού προσανατολισμού αλλά και θέσης εργασίας.
 Καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και πολλαπλών διαπροσωπικών δεξιοτήτων παράλληλα με την εξειδικευμένη κατάρτιση.
 Ευελιξία στη διαμόρφωση και τις εναλλαγές της επαγγελματικής καριέρας πέρα και έξω από τα στενά όρια της εξειδικευμένης κατάρτισης.
 Ανάπτυξη δεξιοτήτων «ανθεκτικότητας» (resilience) κατά τη διαδικασία εύρεσης εργασίας.
 Αναζήτηση ευκαιριών επαφής με άλλες κουλτούρες για τη διαμόρφωση «πολιτισμικής νοημοσύνης» και την ενσωμάτωση στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

Οι προτάσεις για την Πολιτεία περιλαμβάνουν:

 Θεσμοθέτηση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
 Αξιολόγηση ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (κρατικών και ιδιωτικών).
 Θέσπιση κάποιου δείκτη απασχολησιμότητας αποφοίτων ως ένα από τα κριτήρια αξιολόγησης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
 Δημιουργία και ενθάρρυνση διαφόρων κατατάξεων των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (κρατικών και ιδιωτικών) με βάση ανταγωνιστικά κριτήρια.
 Ανάδειξη και επιπλέον υποστήριξη των γραφείων σταδιοδρομίας των πανεπιστημίων ως τους βασικούς φορείς διασύνδεσης των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας.
 Καθιέρωση προγραμμάτων ανάπτυξης διαπροσωπικών δεξιοτήτων από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
 Θεσμοθέτηση της εργασιακής μαθητείας ως («υποχρεωτικό» κατά κάποιο τρόπο) εισαγωγικό στάδιο στην αγορά εργασίας για φοιτητές και σπουδαστές όλων των εκπαιδευτικών φορέων, κρατικών και ιδιωτικών.
 Συντονισμένη προσπάθεια προβολής της χώρας μας στο εξωτερικό ως ελκυστικού προορισμού για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές.
 Συντονισμένη προσπάθεια προβολής της χώρας μας στο εξωτερικό ως κέντρου αριστείας με βάση το ερευνητικό έργο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και την ελκυστικότητα των αποφοίτων τους σε χώρες του εξωτερικού (όπως π.χ. παρατηρείται σήμερα με τους αποφοίτους ιατρικής που είναι περιζήτητοι σε χώρες, όπως η Αγγλία ή τους αποφοίτους πολυτεχνικών σχολών και πολλών άλλων).

Πώς μπορούν να συμβάλουν επιχειρήσεις και εργοδότες

 Αντιμετώπιση των νέων ως «δεξαμενής» άντλησης ταλέντου και όχι ως φθηνής και εύκολα αντικαταστάσιμης εργασίας.
 Συστηματικότερη επιδίωξη των επιχειρήσεων για ευρύτερες συνεργασίες με τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
 Ένταξη δράσεων για την ενίσχυση της νεανικής απασχολησιμότητας στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
 Καθιέρωση προγραμμάτων coaching και mentoring για νέους που κάνουν μαθητεία και πρακτική άσκηση στις επιχειρήσεις.
 Ενεργητικότερη συμμετοχή των επιχειρήσεων στη θεσμοθέτηση της μαθητείας ως αμειβόμενης εργασίας.
 Επένδυση στην ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού και έμφαση στη διαχείριση ταλέντου.
 Συστηματικότερες προσπάθειες για «ρεαλιστική πρό-γευση» του περιβάλλοντος εργασίας από πιθανούς υποψηφίους μέσω ενεργητικής προώθησης του employer brand της εταιρείας στα social media, youtube και άλλες πλατφόρμες προσφιλείς στο νεανικό κοινό.

Ο ρόλος των Πανεπιστημίων – Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

 Δημιουργία μηχανισμών ανατροφοδότησης των αναγκών σε γνώσεις και δεξιότητες με την αγορά εργασίας – αναδιαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών με βάση τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας.
 Χρήση περισσότερων πρακτικών, επιπλέον των θεωρητικών, εκπαιδευτικών εργαλείων στα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων.
 Ευελιξία σπουδών εντός του πανεπιστήμιου (αλλαγή τμήματος ή «κατεύθυνσης»).
 Ενσωμάτωση στα προγράμματα σπουδών δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη διαπροσωπικών δεξιοτήτων (soft skills).
 Πραγματοποίηση ερευνητικών δραστηριοτήτων που οδηγούν σε επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και δημιουργία μηχανισμών στήριξης της επιχειρηματικότητας που βασίζεται στην έρευνα.
 Αναβάθμιση των γραφείων σταδιοδρομίας με ενεργητικότερη ανάληψη πρωτοβουλιών για διασύνδεση πανεπιστημίων και αγοράς εργασίας.
 Συνέργειες μεταξύ των γραφείων σταδιοδρομίας διαφορετικών ιδρυμάτων.

Η συμβολή των ιδιωτικών γραφείων εύρεσης εργασίας

 Δημιουργία κοινών βάσεων βιογραφικών για νέους στην αγορά εργασίας.
 Πραγματοποίηση και διάχυση μελετών αναφορικά με τις τάσεις στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα.
 Συστηματική ενημέρωση των νέων για τις τάσεις στην αγορά εργασίας, επίπεδα αμοιβών και συνθήκες εργασίας.

Ο προτεινόμενος ρόλος των Συλλογικών φορέων

 Συγκέντρωση όλων των στοιχείων και ερευνών που πραγματοποιούν συλλογικοί φορείς σε κεντρική βάση δεδομένων.
 Συνεργασία μεταξύ συλλογικών φορέων για θέματα νεανικής απασχολησιμότητας με τη διεξαγωγή κοινών ερευνητικών προσπαθειών και δράσεων.
 Συστηματική καταγραφή των αναγκών της αγοράς εργασίας για συγκεκριμένες δεξιότητες και χαρακτηριστικά.

Ταυτότητα και αποτελέσματα της Έρευνας

Η έρευνα που προηγήθηκε στηρίχτηκε σε ποιοτική και ποσοτική μεθοδολογία και περιελάμβανε focus groups και συνεντεύξεις καθώς και τρεις έρευνες πεδίου, δύο σε νέους ηλικίας 18-29 ετών (μία σε εργαζόμενους και μία σε ανέργους) στις οποίες έλαβαν μέρος συνολικά 1.387 άτομα και μια σε στελέχη Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού στην οποία συμμετείχαν 178 εκπρόσωποι επιχειρήσεων.

Τη διοικητική εποπτεία είχε ο κύριος Αριστοτέλης Αλεξόπουλος, στέλεχος του τμήματος Εφαρμοσμένης Έρευνας και Καινοτομίας του ALBA.

Τα βασικά συμπεράσματα με μία ματιά:

• Υπάρχει σημαντική απόκλιση απόψεων μεταξύ νέων και εργοδοτών όσον αφορά στο ποιές δεξιότητες είναι σημαντικές στη σημερινή αγορά εργασίας. Η μεγαλύτερη απόκλιση απόψεων διαπιστώνεται σε δεξιότητες όπως οι ηγετικές ικανότητες, η πρωτοβουλία, η επιχειρηματική ηθική και η συναισθηματική νοημοσύνη τις οποίες οι νέοι βαθμολογούν χαμηλότερα.

• Οι νέοι βαθμολογούν υψηλότερα δεξιότητες όπως την προθυμία για δουλειά και παραπάνω προσπάθεια (97,5%), τη στοχοθεσία και τον προσανατολισμό στο αποτέλεσμα (94%), την πειθώ και ικανότητες πώλησης (91%), τον επαγγελματισμό (91%) και την επικοινωνία (89,5%).

• Τα στελέχη Ανθρώπινου Δυναμικού βαθμολογούν υψηλότερα δεξιότητες όπως: ο προσανατολισμός στη μάθηση (97%), η επιχειρηματική ηθική και η ακεραιότητα (96%), η πρωτοβουλία (93%), η προσαρμοστικότητα (92%), η διαχείριση αλλαγών (92%), οι ηγετικές ικανότητες (89%), η επικοινωνία (88%) και η ενδογενής κινητοποίηση (85%).

• 60% των νέων είναι διατεθειμένοι να φύγουν από την Ελλάδα για να βρουν εργασία.

• 30% των νέων σκέφτονται σοβαρά να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση.

• 78% των νέων έχουν υψηλές προσδοκίες από τους μελλοντικούς εργοδότες όσον αφορά στην προσφορά ευκαιριών ενίσχυσης της απασχολησιμότητας τους ενώ χαμηλότερες είναι οι προσδοκίες τους σε θέματα αμοιβών (43%) και εργασιακής ασφάλειας (47%).

• Παρά τις δυσμενείς συνθήκες, η πλειοψηφία των νέων διαθέτει υψηλά επίπεδα θετικού ψυχολογικού κεφαλαίου, αισιοδοξίας, ανθεκτικότητας, αυτοπεποίθησης και ελπίδας.

• 67% των νέων λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη από την οικογένεια τους.

• 53% των νέων θεωρούν ως εξαιρετικά αποτελεσματική πρακτική ενίσχυσης της απασχολησιμότητας τους τη μαθητεία και πρακτική άσκηση στη διάρκεια των σπουδών και 77% των στελεχών Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού έχουν την ίδια άποψη.

• 30% των νέων και 45% των στελεχών Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού θεωρούν αποτελεσματικό το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ «Επιταγή Εισόδου στην Αγορά Εργασίας».

• 53,3% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι έχουν δυσκολία να βρουν νέους υποψήφιους με τις σωστές δεξιότητες και χαρακτηριστικά καθώς και εργασιακή εμπειρία (39%).

• 86% των πολυεθνικών εταιρειών και 56% των ελληνικών έχουν προσπαθήσει να συνεργαστούν με το ελληνικό πανεπιστήμιο κυρίως μέσω της προσφοράς πρακτικής άσκησης (77%) και συμμετοχής στις ημέρες καριέρας (63%).