ΕΣΕΕ: Οριακή βελτίωση το 2014

Συγκρατημένα αισιόδοξος για την πορεία του ελληνικού εμπορίου την επόμενη χρονιά εμφανίστηκε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης με αφορμή την παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης του Ελληνικού Εμπορίου 2013. Ο ίδιος εκτίμησε ότι το 2013 θα είναι η τελευταία χρονιά συρρίκνωσης της εμπορικής δραστηριότητας και το 2014 θα καταγραφεί σταθεροποίηση της κατανάλωσης, ενώ δειλά-δειλά θα σημειωθεί μικρή αύξηση σε όλους τους χώρους του εμπορίου.

Ωστόσο, για να επανακτηθούν οι απώλειες στην απασχόληση θα απαιτηθεί τουλάχιστον μία 20ετία όπως υποστήριξε ο κ. Απόστολος Δεδουσόπουλος, καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου μιλώντας στην ίδια εκδήλωση. Ο κ. Δεδουσόπουλος σημείωσε πάντως ότι θα μπούμε σε μια περίοδο με πολύ χαμηλό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και των θέσεων εργασίας, ενώ ανέφερε ότι μέσα σε ένα έτος έχει καταγραφεί αύξηση 75% των απλήρωτων υπερωριών στο εμπόριο.

Από την πλευρά του, ο κ. Νίκος Βέττας από το ΙΟΒΕ υποστήριξε ότι βρισκόμαστε σε σημείο προσγείωσης, επισημαίνοντας ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι να υπάρξει συνειδητοποίηση πως η κρίση στην Ελλάδα δεν είναι κυκλική και δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι υπάρχει δυνατότητα να επιστρέψουμε στην προ κρίσης εποχή. «Αυτό πρέπει να το ξεχάσουμε» είπε.

Ο ίδιος έκανε λόγο για δημοσιονομική προσαρμογή μέσα στην επόμενη 20ετία στην Ε.Ε. Ανέφερε δε ότι δεν πρέπει σώνει και καλά να σωθούν όλες οι επιχειρήσεις, ενώ υποστήριξε ότι όποια δομική προσαρμογή είναι λάθος να τη σπρώχνουμε προς τα πίσω. "Όσο γρηγορότερα έρθει η ανάπτυξη τότε επιχειρήσεις δεν θα αναγκαστούν να βγουν από την αγορά", σημείωσε ο ίδιος και κάλεσε τις εμπορικές επιχειρήσεις να στραφούν στις εξαγωγές.

Ιδιαίτερα απαισιόδοξος για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και της απασχόλησης εμφανίσθηκε ο κ. Σάββας Ρομπόλης ο οποίος σημείωσε ότι η χώρα θα ανακτήσει μόνο το 15% από το 25% του ΑΕΠ που έχει απολέσει, ενώ εκτίμησε ότι ο κύκλος της ύφεσης θα διατηρηθεί και το 2014, με την ανεργία να υποχωρεί πολύ δύσκολα κάτω από το 17% από το 2016 ακόμη και με το αισιόδοξο σενάριο ανάπτυξης του 3,5-4% του ΑΕΠ ετησίως.

Σύμφωνα με τον κ. Ρομπόλη, για να επιστρέψει η χώρα σε ανεργία στα επίπεδα του 2009 και για να δημιουργηθούν εκ νέου 1 εκατ. θέσεις εργασίας ακόμη και με το αισιόδοξο σενάριο θα χρειαστούν 20 χρόνια.

Είπε επίσης ότι η κατάσταση είναι περισσότερο από τραγική από τη γήρανση του πληθυσμού και την ανεργία η οποία έχει πιέσει ασφυκτικά τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, γεγονός το οποίο μπορεί να φανεί ακόμη και στους επόμενους μήνες. Ακόμα επεσήμανε ότι όποιος σκέπτεται με συμβατικούς όρους είναι εκτός τόπου.

Από την πλευρά του ο κ. Διονύσης Γράβαρης, διευθυντής του ινστιτούτου μικρών επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, ανέφερε πως σχεδόν 1 στις 2 δεν πληρώνει εγκαίρως τους μισθούς. Το 30% των αστέγων στην Αθήνα προέρχεται από τις ΜμΕ που έχουν κλείσει.

Οι τιμές παραμένουν αμετάβλητες

Αμετάβλητες παραμένουν οι τιμές παρά την πτώση της ζήτησης και τη συρρίκνωση του εισοδήματος των νοικοκυριών. Όπως προκύπτει από την έρευνα της ΕΣΕΕ μεταξύ των Α.Ε. και ΕΠΕ 1 στις 2 επιχειρήσεις δήλωσε ότι οι τιμές τους παρέμειναν αμετάβλητες. Ωστόσο το 43,9% των εταιριών θεώρησε ότι οι τιμές τους μειώθηκαν το 2013 (ποσοστό διευρυμένο σχεδόν κατά 10 μονάδες σε σχέση με την περσινή έρευνα), ενώ περιορίστηκαν ακόμη περισσότερο οι αναφορές περί αυξημένων τιμών.

Όσον αφορά την ομάδα των Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικών επιχειρήσεων, διαπιστώνεται εδραίωση της σχέσης που καταγράφηκε στις δύο προηγούμενες έρευνες. Το 2013 το ποσοστό των επιχειρήσεων οι οποίες θεώρησαν ότι οι τιμές τους μειώθηκαν σε σύγκριση με εκείνες του ανταγωνισμού διαμορφώθηκε σε 54%, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι συγκριτικά οι τιμές παρέμειναν αμετάβλητες επανήλθε στο 40,2% (όσο ακριβώς ήταν και το 2011).

Επιστροφή στα εισαγόμενα προϊόντα

Επιστροφή στα εισαγόμενα προϊόντα για τις εμπορικές επιχειρήσεις, οι οποίες μετά το περσινό διάλειμμα στήριξης των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων στράφηκαν στις εισαγωγές προϊόντων.

Στις Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις διαπιστώνεται ότι η δυναμική στροφή στα εγχώρια προϊόντα που είχε εντοπιστεί στην περσινή έρευνα δεν διατηρήθηκε το τρέχον έτος. Στην έρευνα του 2012 το 55,5% των επιχειρήσεων δήλωναν ως βασική περιοχή παραγωγής των εμπορευμάτων τους την Ελλάδα, ενώ στη φετινή έρευνα το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε σε 41,5% (περιορίστηκε κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες).

Οι εκτιμήσεις για το 2014

Οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων για την εξέλιξη των οικονομικών αποτελεσμάτων τους το 2014 παραμένουν απαισιόδοξες, σε χαμηλότερο όμως βαθμό συγκριτικά με πέρυσι, αναφέρει η έκθεση της ΕΣΕΕ για το ελληνικό εμπόριο.

Όπως σημειώνεται, περισσότερες από 5 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις και 4 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ προβλέπουν ότι οι πωλήσεις τα και κέρδη θα είναι μειωμένα. Η στασιμότητα είναι η κυρίαρχη τάση όσον αφορά τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και στις δύο ομάδες επιχειρήσεων. Η απόλυτη πλειονότητα των εταιρειών, ανεξάρτητα από νομική μορφή, προβλέπει στασιμότητα της απασχόλησης, παράλληλα όμως περιορίστηκαν τα ποσοστά όσων προβλέπουν μείωση σε αυτήν.

Η απαισιοδοξία για τη ρευστότητα συνεχίζεται, με σχεδόν 6 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις και 4 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ να προβλέπουν επιδείνωση το 2014.

Η επιβίωση στην οικονομική κρίση

Σχεδόν 4 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ και 5 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις θεωρούν αρκετά ή πολύ πιθανό να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους το 2013.

Το 17% των Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικών επιχειρήσεων και το 10% των Α.Ε. και ΕΠΕ θεωρούν πολύ πιθανή την παύση εργασιών τους το 2013 (λουκέτο).

Ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας και η μείωση των τιμών είναι οι δύο κυρίαρχες επιλογές των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από νομική μορφή, για την αντιμετώπιση της κρίσης, ενώ η μείωση προσωπικού αντιστοιχεί σε ποσοστό αρκετά μικρότερο στις Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις (5,9%) σε σχέση με τις Α.Ε. και ΕΠΕ (13%). 

Πώς κλείνει το 2013

Οι 7 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις και οι 5 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις και τα κέρδη τους το 2013 είναι μειωμένα. Η απόλυτη πλειοψηφία των εμπορικών επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από νομική μορφή, δηλώνει ότι τα αποθέματα είναι μειωμένα και το 2013.

Η επενδυτική άπνοια συνεχίζεται. Οι 7 στις 10 ΟΕ-ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις και οι 9 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ δήλωσαν στασιμότητα στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, οι Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις επιδεικνύουν μεγαλύτερες αντιστάσεις σε σχέση με τις Α.Ε. και ΕΠΕ σε θέματα μείωσης του προσωπικού τους. Περισσότερες από 7 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις και πάνω από 5 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ υποστηρίζουν ότι επιδεινώθηκε η ρευστότητά τους το 2013.

Τα σημάδια της ύφεσης στην απασχόληση

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΣΕΕ, η απασχόληση στο εμπόριο υποχώρησε για πέμπτη συνεχή χρονιά, καθώς το 2013 το εμπόριο απώλεσε 23.194 θέσεις εργασίας (πτώση 3,4% έναντι 12% το 2012), συγκεντρώνοντας μόλις 656.156 απασχολουμένους.

Για δεύτερη συνεχή χρονιά μετά το 1999 η απασχόληση διαμορφώθηκε κάτω από τις 700.000 θέσεις, σε επίπεδα του 1997, έχοντας απολέσει 176.400 καθαρές θέσεις εργασίας ή το 21,2% των θέσεων εργασίας του 2008.

Μάλιστα την περίοδο 2008-2013 το λιανικό εμπόριο έχασε το 18,5% των θέσεων εργασίας, έναντι 24,3% απωλειών στο χονδρικό εμπόριο και 30,2% στο εμπόριο αυτοκινήτων.

Πάντως, παρά τη σημαντική μείωση στο επίπεδο απασχόλησης, το εμπόριο εξακολουθεί να αποτελεί τον κυριότερο κλάδο απασχόλησης της ελληνικής οικονομίας. Το 2013 συγκέντρωνε το 18,1% της συνολικής και το 20,9% (από 20,4% το 2008) της μη αγροτικής απασχόλησης. Παράλληλα, το εμπόριο συγκεντρώνεται το 31% του συνόλου των εργοδοτών, το 34,7% των αυτοαπασχολουμένων, το 15% των μισθωτών και το 44% των συμβοηθούντων μελών της συνολικής μη αγροτικής απασχόλησης.

Το 2008 το ποσοστό μερικής απασχόλησης στο εμπόριο ήταν 4,5%, ενώ το 2013 σχεδόν διπλασιάστηκε φτάνοντας στο 8,2%. Αντίθετα, η εργασία ορισμένου χρόνου δεν συγκεντρώνει σημαντικό αριθμό εργαζομένων στο εμπόριο (5,4% στο σύνολο των μισθωτών του εμπορίου έναντι 9,3% στη μη αγροτική απασχόληση), ενώ και το μερίδιο της προσωρινής εργασίας είναι αρκετά περιορισμένο (3,1%), ιδιαίτερα στους άνδρες.

Οι απώλειες θέσεων εργασίας επιχειρηματιών (εργοδοτών και αυτοαπασχολουμένων) φθάνουν το 47% των συνολικών απωλειών του κλάδου, και σε αυτό το ποσοστό πρέπει να προστεθούν απώλειες 16% που προέρχονται από τα συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη της οικογένειας του επιχειρηματία. Σε απόλυτους αριθμούς τα ποσοστά αυτά μεταφράζονται σε 75.000 - 80.000 απώλειες επιχειρηματικών μονάδων στον κλάδο.

Ο απολογισμός του 2012

Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση των τελευταίων ετών συνέχισε να πλήττει την εμπορική δραστηριότητα το 2012. Κύρια χαρακτηριστικά η νέα πτώση στον κύκλο εργασιών και η συρρίκνωση της κεφαλαιουχικής βάσης του εμπορίου.

Στις Α.Ε. και ΕΠΕ οι πωλήσεις και τα μικτά κέρδη σημείωσαν για τέταρτο συνεχές έτος πτώση 12,9% και 13,4% αντίστοιχα.

Το λειτουργικό και καθαρό λειτουργικό αποτέλεσμα παρέμειναν ζημιογόνα, ωστόσο οι ζημίες περιορίστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Μείωση (ανεξαρτήτως ποσοστού) τόσο των πωλήσεων όσο και των κερδών τους δήλωσαν σχεδόν οι 9 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις.

Η ένταση της αποεπένδυσης στον τομέα αυτοκινήτων-ανταλλακτικών καθόρισε το ελληνικό εμπόριο, με αποτέλεσμα να εντοπίζεται για δεύτερη φορά πτώση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου.

Περισσότερες από 8 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις δήλωσαν ότι δεν πραγματοποίησαν επενδύσεις παγίου κεφαλαίου το 2012.

Τα συνολικά κεφάλαια των Α.Ε. και ΕΠΕ σημείωσαν νέα πτώση 12,2%, η δε συρρίκνωση αφορά όλα τα συστατικά τους στοιχεία.

Το συνολικό χρέος κατέγραψε πτώση 15,8%, με εντονότερο τον ρυθμό μείωσης των μεσομακροπρόθεσμων υποχρεώσεων. Τα ίδια κεφάλαια των Α.Ε. και ΕΠΕ εμφάνισαν μικρή μόνο μείωση το 2012, σε συνέχεια της μεγάλης πτώσης που είχαν καταγράψει το προηγούμενο έτος.

Η γενική ρευστότητα παρέμεινε σταθερή την τελευταία διετία στις Α.Ε. και ΕΠΕ.

Σχεδόν οι 8 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις δήλωσαν ότι περιορίστηκε σημαντικά η ρευστότητά τους. 

Τέλος, η απασχόληση παρέμεινε στάσιμη το 2012 για τις 8 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις και για 6 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ.