Επιχειρήσεις: Γιατί απαιτείται γενναίο restructuring

Τα... πειστήρια των συνθηκών ασφυξίας που αντιμετωπίζει η πλειονότητα των εγχώριων επιχειρήσεων, και επομένως την αδήριτη ανάγκη δρομολόγησης γενναίων κινήσεων αναδιάρθρωσης παρουσίασε χθες στο Μέγαρο Μουσικής η Grant Thornton.

Σε μια κατάμεστη από στελέχη επιχειρήσεων και ανθρώπους της αγοράς αίθουσα, η εταιρεία ορκωτών λογιστών και συμβουλευτικών υπηρεσιών παρουσίασε μελέτη για την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών και των δεικτών κεφαλαιακής κατάσταση εισηγμένων και μη επιχειρήσεων την πενταετία 2008-2012. Το συμπέρασμα της μελέτης είναι απλό: η αναδιάρθρωση έχει καθυστερήσει, ήδη, μερικά χρόνια.

Παρότι στο δείγμα της μελέτης οι πωλήσεις στην πενταετία 2008-2012 μειώθηκαν ελάχιστα (από 95 δισ. το 2008 σε 90 δισ. το 2012), όλοι οι ποιοτικοί δείκτες επιδεινώθηκαν ραγδαία, με πιο ανησυχητικό δείγμα τη σημαντική αύξηση επιχειρήσεων στις οποίες... η φακή τρώει το λάδι. Τα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων κέρδη, δηλαδή, δεν αρκούν για να πληρωθούν ούτε οι τόκοι.

Ο συνολικός δανεισμός των εταιρειών που συμμετείχαν στο δείγμα παρέμεινε σταθερός στην πενταετία διαμορφούμενος σε περίπου 40 δισ. ευρώ. Παρατηρείται όμως σημαντική αύξηση στην αδυναμία αποπληρωμής υφιστάμενων δανείων και επιδείνωση της σχέσης βραχυπρόθεσμου δανεισμού προς μακροπρόθεσμο, ως αποτέλεσμα της παραβίασης όρων των δανειακών συμβάσεων, με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα δάνεια να καθίστανται βραχυπρόθεσμα.

Ενώ το 2008 η αναλογία βραχυπρόθεσμων - μακροπρόθεσμων δανείων ανερχόταν στο 1 προς 1, το 2012 διαμορφώθηκε στο 2 προς 1, ενώ το 33% των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο δείγμα εμφανίζει δανεισμό υψηλότερο των ετήσιων πωλήσεων.

Δραματική είναι και η συρρίκνωση του δείκτη κάλυψης των τόκων από τα EBITDA, καθώς στο συνολικό δείγμα τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων είναι μόλις 3,3 φορές υψηλότερα των τόκων το 2012, ενώ το 2008 η επίδοση ήταν 10 φορές καλύτερη.

Το 43% των επιχειρήσεων του δείγματος εμφανίζει EBITDA τα οποία δεν αρκούν για να εξυπηρετήσουν τους τόκους έναντι μόλις 19% το 2008, ενδεικτικό της νέας γενιάς των προβληματικών επιχειρήσεων που δημιούργησε η κρίση. Επιπρόσθετα, το 65% του δείγματος εμφάνισε το 2012 ζημίες μετά φόρων, ο συνολικός δανεισμός των επιχειρήσεων ξεπερνά πλέον τα ίδια κεφάλαιά τους, ενώ το 33% των επιχειρήσεων παρουσιάζει δανεισμό ανώτερο από τις ετήσιες πωλήσεις!

Μικρή αύξηση στις πωλήσεις εκτός Ελλάδος

Πενιχρές είναι προς το παρόν και οι επιδόσεις της επιδιωκόμενης και πολυδιαφημισμένης εξωστρέφειας, καθώς το ποσοστό πωλήσεων στο εξωτερικό επί του συνολικού τζίρου ανήλθε στο 41% το 2012 έναντι 38% το 2008 και στο δείγμα περιλαμβάνονται οι πλέον εξαγωγικές και εξωστρεφείς εγχώριες επιχειρήσεις.

Η κρίση πλήττει περισσότερο τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εισηγμένες υψηλής κεφαλαιοποίησης (συμμετέχουν στο FTSE/ASE 25) εμφανίζουν σταθερό δανεισμό στην πενταετία (περίπου 23,5 δισ. ευρώ), ο οποίος έχει αναχρηματοδοτηθεί σε μεγάλο μέρος, καθαρή θέση μεγαλύτερη από τα δάνεια, ενώ ο συνολικός δανεισμός ανέρχεται στο 62% των ετήσιων πωλήσεών τους.

Ταχύτερα είναι και τα θετικά αποτελέσματα της αναδιάρθρωσης στις μεγάλες επιχειρήσεις. Αφενός ανέκτησαν τη διετία 2011-12 την απώλεια πωλήσεων, αφετέρου έχασαν μεν το 85% των προ φόρων κερδών κατά τη διάρκεια της πενταετίας, εμφανίζουν όμως ακόμη κέρδη, ενώ αντίθετα οι υπόλοιπες επιχειρήσεις αυξάνουν τις ζημίες τους και αυτό επιδεινώνει περαιτέρω τη σχέση ιδίων προς ξένα.

Οι εταιρείες της υψηλής κεφαλαιοποίησης μειώνουν πλέον και τον δανεισμό τους. Το 2012 αποπλήρωσαν δάνεια 1,5 δισ. ευρώ χάρη στη βελτίωση των λειτουργικών ταμειακών ροών.

Το περιθώριο EBITDA διατηρήθηκε το 2012 οριακά υψηλότερα του 10%, όταν για τις υπόλοιπες εταιρείες διαμορφώθηκε στο 4%. Σημειώνεται ότι οι εταιρείες υψηλής κεφαλαιοποίησης είδαν το μέσο επιτόκιο δανεισμού τους να αυξάνεται στην πενταετία κατά 70%.

Απολύσεις και συνταξιοδοτήσεις 47 χιλιάδων εργαζομένων

Ο αριθμός του προσωπικού των επιχειρήσεων του δείγματος μειώθηκε στην πενταετία κατά 47 χιλιάδες άτομα (από 263 σε 215 χιλιάδες) ή 18%. Ως αποτέλεσμα και των απολύσεων το μέσο κόστος μισθοδοσίας μειώθηκε την τριετία 2010-12. Στις μεγάλες εταιρείες το μέσο κόστος μισθοδοσίας το 2012 ήταν υψηλότερο του 2008, ενδεικτικό ότι αποχώρησαν κυρίως χαμηλόμισθοι.