Προσδοκίες και γρίφοι για τα stress tests

Στην τελική ευθεία εισέρχεται η διαδικασία υπολογισμού των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, βάσει της άσκησης προσομοίωσης (stress test) της BlackRock και των τριετών business plans, με ανοικτά, ωστόσο, κάποια θέματα, που θα κρίνουν εν πολλοίς και τον τελικό λογαριασμό.

Η BlackRock τρέχει, ήδη, την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) για τις ελληνικές τράπεζες, από την οποία θα προκύψουν οι αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού χαρτοφυλακίου της τριετίας 2014-16.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να παραδοθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος στα μέσα Νοεμβρίου και ως το τέλος του ίδιου μήνα θα κατατεθεί και η οριστική μελέτη. Για τον τελικό προσδιορισμό, όμως, των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών από ΤτΕ, την τρόικα και την EBA θα προσμετρηθούν και τα business plans των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Η Τράπεζα της Ελλάδος θα εξετάσει, δηλαδή, τη δυνατότητά τους για δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου (οργανική κερδοφορία, συνέργειες, δρομολογημένες πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων) και βάσει αυτών θα προσδιορίσει αν θα απαιτηθεί πρόσθετη κεφαλαιακή ενίσχυση ή αν τα κεφάλαια που θα δημιουργηθούν εξασφαλίζουν το απαραίτητο απόθεμα για κάλυψη των αναμενόμενων ζημιών.

Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα των stress tests αναμένεται να ανακοινωθούν στα τέλη του έτους ή στις αρχές του 2014.

Και ενώ η άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων τρέχει ήδη, το μόνο που προς το παρόν έχει διαρρεύσει είναι οι παραδοχές για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στις οποίες στηρίζονται τα δύο σενάρια για τα stress tests.

Το βασικό σενάριο στηρίζεται στην εκτίμηση της τρόικας. Προβλέπει, δηλαδή, ανάπτυξη της τάξης του 0,6% για το 2014, η οποία θα ανέλθει στο 2,95%, το 2015 και θα φθάσει στο 3,74% το 2016. Το δυσμενές προβλέπει ύφεση της οικονομίας 2,5% το 2014, περαιτέρω συρρίκνωση περίπου 1,7% το 2015 και ανάκαμψη κοντά στο 1% το 2016.

Άγνωστες προς το παρόν είναι οι παραδοχές των δύο σεναρίων αναφορικά με την εξέλιξη της ανεργίας και των τιμών των ακινήτων.

Θα ληφθεί υπ' όψιν το χειρότερο σενάριο;

Η BlackRock θα βγάλει για κάθε τράπεζα τις αναμενόμενες ζημίες τριετίας με το βασικό και το δυσμενές σενάριο.

Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις το χειρότερο ενδεχόμενο, δηλαδή αυτό από το οποίο προκύπτουν και οι μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες, είναι αυτό που λαμβάνει υπ' όψιν της η κεντρική τράπεζα για να καθορίσει τις τελικές κεφαλαιακές ανάγκες. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Εθνική ανακεφαλαιοποιήθηκε στο προηγούμενο stress test με το βασικό σενάριο, το οποίο ελήφθη ως δεσμευτικό από τον επόπτη. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, δεν έχει ξεκαθαρίσει αν θα ισχύσει ο παραπάνω άτυπος κανόνας.

Ανοίγει παράθυρο η ΕΚΤ;

Οι τράπεζες προσδοκούν, χωρίς να το φωνάζουν, ότι η τρόικα, η Τράπεζα της Ελλάδος και η European Banking Authority (EBA) θα αποδεχθούν τη διαφαινόμενη επιστροφή της Ελλάδας σε συνθήκες ομαλότητας επομένως θα υπάρξουν ανάλογες ρυθμίσεις.

Το κρίσιμο ζήτημα είναι ο ελάχιστος απαιτούμενος δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας βάσει του οποίου θα υπολογισθούν οι κεφαλαιακές ανάγκες. Σήμερα ο χαμηλότερος πήχης με βάση απόφαση της ΤτΕ είναι η διατήρηση του 9% για τον EBA Core Tier I.

Οι τραπεζίτες θεωρούν ότι θα πρέπει να συνεκτιμηθεί από την τρόικα και την EBA η σταθεροποίηση της οικονομίας και ο πήχης της απαιτούμενης κεφαλαιακής επάρκειας για τις τράπεζες να διαμορφωθεί σε επίπεδα αντίστοιχα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών τραπεζών.

Το ερώτημα είναι αν οι όροι υπό τους οποίους θα διενεργηθεί η άσκηση προσομοίωσης των ευρωπαϊκών πιστωτικών ιδρυμάτων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανοίγουν ή όχι παράθυρο μείωσης της ελάχιστης απαιτούμενης κεφαλαιακής επάρκειας και για τις ελληνικές τράπεζες.

Οι όροι της ΕΚΤ είναι πιο κοντά στις απαιτήσεις της Βασιλείας ΙΙΙ, καθώς ορίζουν ως βασικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας το Common Equity Tier I, δηλαδή το κοινό κεφάλαιο. Ειδικότερα ο δείκτης Common Equity Tier I των ευρωτραπεζών δεν πρέπει να υποχωρήσει κάτω του 7% στο επικείμενο stress test υπό το δυσμενές σενάριο και κάτω του 8% στο βασικό.

Η Alpha Bank και η Πειραιώς πληρούν τα παραπάνω όρια αυτήν τη στιγμή και είναι αρκετά πιθανόν να τα πληρούν μετά τα stress tests, καθώς η κερδοφορία, οι συνέργειες και οι δρομολογημένες κινήσεις πώλησης περιουσιακών στοιχείων εκτιμάται πως θα αντισταθμίσουν τις ζημίες από νέες προβλέψεις και διαγραφές δανείων.

Τα νέα αυστηρότερα κριτήρια της EBA

Αδιευκρίνιστο παραμένει αν η άσκηση προσομοίωσης που διενεργεί η BlackRock έχει ενσωματώσει και τα νέα αυστηρότερα κριτήρια της European Banking Authority αναφορικά με τα δάνεια που έχουν αναχρηματοδοτηθεί ή αναδιαρθρωθεί.

Πριν από μερικές ημέρες η EBA γνωστοποίησε τα κριτήρια με τα οποία θα διενεργηθούν τα νέα stress tests των τραπεζών.

Το νέο πλαίσιο ορίζει ως εξυπηρετούμενα δάνεια όσα είτε δεν έχουν καμία καθυστέρηση είτε έχουν καθυστέρηση ως και 90 ημέρες. Για όσα, όμως, έχουν καθυστέρηση εξυπηρέτησης ως και 90 ημέρες και επομένως βρίσκονται σε καθεστώς ανοχής από τις τράπεζες ζητά αξιολόγηση και αποτίμησή της δίκαιης αξίας τους.

Ειδικότερα, δε για δάνεια που έχουν υποστεί αναχρηματοδότηση ή τροποποίηση όρων της δανειακής σύμβασης, ή όποια άλλη μεταβολή και βρίσκονται σε καθυστέρηση ως και 90 ημέρες η EBA ζητά να υπάρξει αξιολόγηση σχηματισμού πρόβλεψης με κριτήριο τη δυνατότητα του δανειολήπτη να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.